A principal función dos envases nos alimentos é, por norma xeral, preservalos dos axentes externos que poidan alterar as súas propiedades. Con todo, nestes últimos anos, a tecnoloxía do envasado experimentou importantes logros cara a unha mellora substancial. Xa non só presérvase o alimento, senón que ademais proporciónase información do mesmo e máis garantía de seguridade. Un proxecto levado a cabo polo Instituto Tecnolóxico do Plástico (AIMPLAS) e o Centro Tecnolóxico AINIA serviu para deseñar un envase que mellora nun 400% a barreira do osíxeno, con propiedades térmicas e antioxidantes, nanochip informativo para o consumidor e sensores que detectan patógenos.
Apenas se presta atención ás bolsas, bandexas ou tarrinas dos alimentos. Detrás destes envases existe un elevado nivel de tecnoloxía enfocado á seguridade e á máxima calidade dos produtos. Os envases pasaron de ser un mero colector de alimentos a unha ferramenta case imprescindible para garantir a súa calidade. Este concepto de envase está enfocado ao desenvolvemento de novos materiais que, ademais de ser activos, achegan melloras ao alimento que conteñen, aumentan a súa vida útil, melloran a súa conservación e reducen custos de produción. Parece a panacea e quizá o sexa, ou non, pero en alimentos frescos como froitas, verduras, queixo ou carne, cuxa vida útil é reducida, supón unha alternativa.
Aumentar as propiedades do envase
Novas investigacións céntranse na detección de patógenos no envase
A novidade do proxecto baséase no enfoque do estudo cara á nanotecnoloxía, co obxectivo de mellorar as propiedades do envase e as súas funcións, segundo AIMPLAS. O principal logro foi a redución do 400% do paso do osíxeno e o aumento notable das propiedades do alimento, xa que o osíxeno representa un factor de deterioración moi importante. Só son as primeiras investigacións e xa se logrou reducir a entrada de osíxeno a estes niveis elevados. Os investigadores asóciano ao material do envase, un filme dun novo nanomaterial que incorpora nanoarcillas e propiedades novas.
Pero non só permite esta diminución do osíxeno, senón que tamén reduce os custos de fabricación nun 10% porque limita a cantidade de material plástico necesario. Ademais, conseguiuse desenvolver un filme con propiedades antimicrobianas con axentes activos, que poden alongar ata un 30% (de dous a catro días) a vida útil dos alimentos máis perecedoiros, como os vexetais, carne ou peixe. Os investigadores de AIMPLAS traballan nunha nova liña de estudo relacionada coa aplicación de nanosensores que detectan a presenza de patógenos no envase.
Envases activos, máis aló dun simple recipiente
É habitual atopar os alimentos envasados, xa non só a granel ou conxelados, senón tamén alimentos frescos como froitas e verduras, peixe, carne ou embutidos. O cambio de hábitos dos consumidores levou ao uso de envases para todo tipo de alimentos. O pouco tempo que se dedica á compra, a procura da comodidade e a duración dos alimentos que se compran favorece que os alimentos envasados sexan cada vez máis habituais xa que, a priori, o envase mantén o alimento e prolonga a súa vida útil.
Ano tras ano, este sector evolucionou e pasaron de ser un simple recipiente a converterse nun envase activo con capacidade de interactuar co alimento e prolongar a súa vida útil. Cando se fala de envases activos, faise referencia a aqueles que interaccionan co alimento para mellorar e alongar a súa vida útil. Pero ademais, outros melloran a súa calidade e seguridade alimentaria, é dicir, realizan unha función adicional, non só a de ser unha mera barreira física entre o alimento e o exterior.
O envase activo ten a capacidade de manter as propiedades sensoriais e nutricionais dos alimentos e proporcionan unha comodidade no consumidor. En xeral, todos os alimentos permiten o envase activo, aínda que os perecedoiros benefícianse máis polo seu maior risco. Non é o mesmo envasar snacks ou chocolatinas, que peixe ou pratos preparados.
Hoxe en día estúdanse novos deseños con sustancias activas procedentes de extractos de plantas que aumentan aínda máis a vida útil dos alimentos que conteñen. A tecnoloxía dos envases é unha ciencia en continuo dinamismo que pretende, ante todo, garantir a seguridade e a calidade dos alimentos.
Segundo o alimento ou a finalidade do envase, destacan varios tipos:
- Absorben a humidade do interior do envase para evitar que creza a flora natural dos alimentos e, en consecuencia, frear a súa deterioración.
- Absorben o osíxeno para evitar a deterioración do alimento.
- Emiten CO2 co fin de obstaculizar o crecemento de patógenos na superficie dos alimentos.
- Dispoñen de sustancias antimicrobianas no propio envase.
- Contan cun elemento externo ao material de envasado, como láminas ou bolsas no seu interior, na maioría dos casos, para non mesturar diferentes alimentos do mesmo produto.
- Envases en estudo que integran un elemento activo no propio material, na súa maioría algún extracto de plantas naturais, para alongar a vida útil do alimento de maneira natural.
