Este artigo foi traducido por un sistema de tradución automática. Máis información, aquí.
Potasio, magnesio e calcio contra a hipertensión
Un incremento do consumo de potasio, magnesio e calcio axuda a excretar o sodio sobrante na dieta, asociado ao problema da hipertensión
- Autor: Por MERCÈ FERNÁNDEZ
- Data de publicación: Martes, 10deXaneirode2006
Ata agora fracasou a estratexia de baixar o consumo de sal para atallar o problema da hipertensión na poboación. Por este motivo, un grupo de investigadores finlandeses expuxo outra alternativa, que consiste en aumentar o consumo de calcio, magnesio e potasio. Segundo os expertos, a dieta natural é a que achega cifras destes minerais máis similares ás recomendadas, en detrimento de os produtos precocinados e procesados.
Que o consumo medio de sodio nos países industrializados supera con fartura as cantidades diarias recomendables non é unha novidade. Ata 3.000 e 4.500 miligramos diarios é o consumo medio de sodio en moitos países, entre 2 e 3 veces máis que a cantidade diaria de referencia, que se estableceu en 1.500 miligramos, e por encima dos 2.500 miligramos que se estableceu recentemente como a cantidade máxima diaria que se pode inxerir sen que supoña riscos importantes para a saúde.
Crese desde hai tempo que o consumo elevado de sal é unha das causas do aumento na presión sanguínea e de trastornos cardiovasculares asociados. Se chegar a diminuír de forma substancial o consumo de sal é irrealizable, quizais a forma máis viable de atallar o problema sexa outra: aumentar o consumo de calcio, magnesio e potasio. Isto é o que suxiren un grupo de investigadores da Universidade de Helsinqui (Finlandia) nun articulo publicado no último número de Journal of Human hipertensión.
O problema está na dieta moderna, á que se incorporaron numerosos alimentos precocinados e procesados. Ata un 80% do sodio que se inxere provén, de feito, deses alimentos procesados. As empresas fabricantes deses produtos, din os autores, non foron capaces de diminuír o contido de sodio nos alimentos.
Os fabricantes son remisos a dar ese paso por medo a ver unha diminución nas súas vendas. Os consumidores adoitáronse a unha cantidade determinada de sal e produtos con menos sal poderían resultar menos apetecibles. Hai máis razóns. Os ións de sodio que contén o sal son bos para aglutinar o alimento con auga e engaden beneficios estruturais en moitos produtos.
Os autores lembran que outro dos argumentos que manexan as empresas para xustificar a súa reticencia a diminuír o sodio nos produtos é que esta diminución non ten efectos substanciais sobre a poboación hipertensa e menos sobre a poboación en xeral. Con todo, advirten, estas non son as auténticas razóns polas que se fracasou na redución de sodio nos alimentos. As auténticas razóns son as mencionadas antes, a pouca aceptación comercial que terían os produtos. Por iso, os autores propoñen como unha das estratexias máis fáciles incorporar calcio, potasio e magnesio aos alimentos procesados, acompañado dun modesto descenso no sodio.
O aumento da presión sanguínea, argumentan os investigadores, é un dos mecanismos máis eficaces que ten o metabolismo humano para desprenderse do sodio sobrante. Ao aumentar a presión sanguínea, auméntase a excreción renal a través da cal se expulsa o sodio sobrante. O mecanismo tamén funciona á inversa: cando hai unha cantidade moi baixa de sodio debido a problemas gastrointestinales, a unha excesiva sudoración ou a perda de sangue, o corpo humano diminúe a presión sanguínea para preservar o sodio que queda.
Curiosamente, un incremento no consumo de potasio, magnesio e calcio pode mellorar este mecanismo e axuda, de feito, a excretar o sodio sobrante. Outro argumento a favor dese incremento é que o consumo medio de calcio, potasio e magnesio nos países industrializados está por baixo do que se cre adecuado. Para achar o equilibrio entre unha cantidade e outra dos diferentes minerais, os investigadores fixáronse na dieta natural.
Hai un tipo de dieta para a cal cada ser vivo está xeneticamente programado. Por exemplo, «o león está programado para comer só alimento animal, é dicir, carne, mentres que o antílope está programado xeneticamente para comer só plantas», explica o equipo finlandés. Asúmese que o metabolismo humano e o seu programa xenético, que non cambiou en 100.000 anos, debe estar axustado para unha variedade de alimentos naturais e un cambio na dieta cara a alimentos procesados que non conteñen ou que alteran os niveis de compoñentes presentes na dieta natural ten que ter consecuencias no desenvolvemento de patoloxías.
A dieta moderna prové unha cantidade aproximada de 3.000 miligramos de sodio, 1.750 miligramos de potasio, 440 miligramos de calcio e 180 de magnesio, o últimas tres moi por baixo das recomendadas: 4.700 miligramos recomendados para o potasio, 1.000-1.300 miligramos para o calcio e 800 para o magnesio. Pola súa banda, a dieta natural achega cifras máis similares ás recomendadas: máis ou menos, 500 miligramos de sodio (fronte aos 1.500 miligramos recomendados), 7.400 de potasio, 1.100 de calcio e 800 de magnesio.
Outras razóns que apoiarían a idea son, por exemplo, os beneficios dun incremento no consumo de potasio, que protexerían contra o ictus e outros trastornos cardiovasculares. Tamén se cre que o potasio mellora a tolerancia á glicosa. O calcio, pola súa banda, axudaría na prevención da osteoporose mentres que o magnesio protexería contra a isquemia cardíaca. Por outra banda, crese que un incremento conxunto de calcio e magnesio pode potenciar os efectos beneficiosos dos esteroles vexetais e diminuír o colesterol.
A incorporación de potasio, magnesio e calcio en alimentos funcionais é un reto para as empresas pero tamén unha oportunidade de negocio e de mellorar os seus produtos, aseguran os autores. Sería de lonxe una das formas máis fáciles de elevar o consumo destes minerais na poboación. De calquera forma, os autores tamén propoñen a substitución de produtos procesados por produtos naturais e unha dieta máis natural, por exemplo a coñecida como dieta DASH (acrónimo de Dietary Approaches to Stop Hypertension), rica en froita, vexetais e alimentos baixos en graxa que demostrou ser efectiva contra a hipertensión.
UNHA HISTORIA DE CONTROVERSIA
Actualmente, hai acordo xeral en que se consome demasiado sal e diferentes organismos internacionais como a Organización Mundial da Saúde (OMS) ou o Comité Científico Asesor en Nutrición (SACN) propuxéronse como meta conseguir que a poboación xeral reduza o seu consumo de sal.
Con todo, fai xa máis de 30 anos que se defende a diminución de sal como unha das armas para evitar a hipertensión e os trastornos vasculares asociados, un debate non exento de controversia. Se por unha banda realizábanse estudos que pretendían demostrar que unha diminución de sal podía diminuír a tensión, doutra banda estaban os traballos que refutaban os primeiros mostrando que a evidencia non era tal nin tan evidente.
Gran parte dos argumentos que daban os contrarios era, lembran os autores do estudo finlandés, os que manexan as empresas para xustificar a súa reticencia a diminuír o sodio nos produtos e é que esa diminución non ten efectos substanciais sobre a poboación hipertensa, que obtén mellores resultados cun tratamento farmacolóxico, e moito menos sobre a poboación en xeral con tensión normal, para a cal unha diminución do sodio non tería beneficios. Polo menos a curto prazo. As autoridades sanitarias, con todo, defenden que unha diminución da tensión sobre a poboación en xeral pode ter efectos a longo prazo.
