Aprender a interpretar a información dos envases ten numerosas vantaxes. Por unha banda, mellora a seguridade alimentaria da nosa dieta: permite coñecer a data de caducidade do produto ou as condicións da súa conservación e utilización, ademais de identificar os conservantes e aditivos que contén. Por outro, grazas a eses datos, as persoas alérxicas ou intolerantes a algún nutriente poden detectar ingredientes que afectan á súa saúde. Ademais, facilitan aos consumidores facerse unha idea da relación que existe entre o prezo, a cantidade e a calidade do alimento. Pero sabemos interpretar realmente o que lemos? Aquí van algunhas pistas.
A información que locen as etiquetas dos produtos envasados está regulada desde 2011 pola Unión Europea. Os seguintes son, a grandes liñas, os datos obrigatorios que deben figurar nos envases dos artigos alimentarios:
- A listaxe de ingredientes ten que ir en orde de maior a menor peso en todos os artigos comestibles, excepto nos compostos por un único ingrediente ou nas bebidas alcohólicas con máis de 1,2 % de volume de alcol. Neste apartado inclúense os aditivos, os coñecidos números E.
- En canto aos tempos de conservación,
- A data de consumo preferente enténdese como o período no que un artigo conserva todas as súas propiedades, incluídas as organolépticas (o sabor, cor, aroma e textura);
- E a data de caducidade corresponde ao día a partir do cal o seu consumo xa non é seguro.
- As sustancias que se demostraron que poden causar alerxias ou intolerancias, como o gluten, os cacahuetes, o leite ou os froitos de casca, teñen que ir impresas de maneira destacada respecto ao resto de ingredientes e cun tamaño mínimo de letra. O resto debe medir, como mínimo, 1,2 milímetros, a metade do que se esixe aos prospectos dos medicamentos.
- Até a lei de 2011, incluír o país de orixe soa era obrigatorio en produtos como o mel, as froitas e hortalizas, o peixe, os ovos ou o aceite de oliva e na carne de vacún por mor da crise das vacas tolas. Agora estendeuse a outras carnes, como as de porco e pito. A partir de xaneiro de 2019, tamén saberemos de onde procede o leite que tomamos.
Como descifrar a información nutricional
Respecto da información nutricional, a etiqueta debe incluír o valor enerxético (calorías) que achegapor cada 100 gramos ou 100 mililitros de produto, así como a porcentaxe que representa sobre a cantidadediaria recomendada (CDR). Tómase como referencia a inxesta que tería que consumir, en teoría, unha muller adulta (2.000 calorías), unha medida conservadora si tense en conta que a un home correspóndenlle 2.500.
Tamén se debe especificar a cantidade de graxas totais, graxas saturadas, hidratos de carbono, azucres (a parte dos hidratos de carbono menos saudable), as proteínas e o sal. Si queren, as empresas poderán revelar o contido de vitaminas e minerais, sempre que supere o 15 % das cantidades diarias recomendadas. A información dos nutrientes é obrigatoria desde decembro de 2016, aínda que antes gran parte das compañías xa o facía.
Dentro da información nutricional, elementos como as graxas, os azucres e os aditivos espertan moitas dúbidas. Na etiqueta aparecerá sempre o contido total en hidratos de carbono e engadirase un “dos cales, azucres…”. Os azucres son hidratos de carbono, pero non ao revés. O termo azucre refírese xeralmente a unha molécula simple prexudicial, que aumenta o risco de diabetes. Por iso, sempre é mellor reducilo a favor de hidratos de carbono máis complexos.
En referencia á graxa, a etiqueta debe mostrar o contido total e, ademais, a cantidade de saturadas. Estas son as máis prexudiciais, polo que convén evitalas en produtos procesados.
En canto aos aditivos, un dos grandes problemas é que poden ter máis dun nome. O común é que aparezan cunha E seguida dun número. Nalgúns casos son necesarios, pero case sempre alteran o sentido do gusto.
- O E–100, pertence á serie de colorantes.
- O E–200, á de conservantes.
- O E–300, á de antioxidantes.
- O E–400, á de espesantes.
- O E–500, á de reguladores de acidez.
- O E–600, á de potenciadores do sabor.
Breve dicionario de sinónimos
Algúns ingredientes camúflanse con nomes cos que non estamos familiarizados. Así é como se poden detectar:
- Azucre. Os seus distintos nomes (dextrosa, glicosa, jarabe e almidón de millo ou fécula) responden á súa diferente orixe, pero todos son hidratos de carbono.
- Vitaminas. As palabras complexas non nos teñen que asustar. A riboflavina, o ácido ascórbico ou a cobalamina son vitaminas.
- Graxas trans. É obrigatorio incluír a súa presenza e cantidade na etiquetaxe. Poden aparecer baixo distintas denominacións como “graxa trans”, “acedos graos trans”, “graxas vexetais hidrogenadas” ou mesmo “estabilizantes vexetais”.
- Aceite de palma. Desde 2014, debe aparecer con claridade esta nomeclatura ou a de palmiste. Si o produto é anterior, poida que indique “aceite ou graxas vexetais”, “elaeis guineensis“, “palmoleina ou oleina de palma” ou “sodium palmitate“, entre outros.
