As abreviaturas “x” e “q”, táchelas das palabras monosílabas e das maiúsculas, así como os signos de exclamación e interrogación son as principais dúbidas que expuxeron 240 alumnos de Secundaria a algúns dos académicos e membros do equipo de redacción da “Ortografía básica da lingua española”, editada por Espasa e cuxa presentación tivo lugar esta semana na sede da Real Academia Española (RAE).
En palabras de Elena Hernández Gómez, responsable do departamento de Español ao día da RAE, neste volume recompiláronse as opinións e as críticas que se realizaron á edición anterior, co “fin de detectar posibles erros ou lagoas”. Ademais, estudáronse outras ortografías para elaborar o que o director da RAE, José Manuel Blecua, describiu como “obra útil e científica” da ortografía española.
A primeira cuestión que formularon os estudantes de primeiro e segundo de ESO de catro colexios madrileños (Diego Velázquez, Rafaela Ybarra, Caude e Santa María do Camiño) é a posibilidade de usar “x” e “q” como abreviaturas de “” por e “que”. Segundo responderon as redactoras, é necesario distinguir os contextos nos que se usa, xa que non é o mesmo un exame que unha mensaxe de móbil, aínda que precisaron que as abreviaturas han de finalizar cun punto ou unha barra inclinada.
Táchelas protagonizaron varias das preguntas dos estudantes. Unha delas estivo relacionada cunha das novidades da última edición da “Ortografía da lingua española”, que afecta á eliminación de táchea en palabras que en España se pronuncian con dous sílabas e que forman un hiato, pero que noutros países dinse de maneira diferente, como é o caso de guión “”. Segundo aclarou unha das redactoras, a supresión do acento gráfico non afecta a como se pronuncia. Outra de táchelas que causan problemas aos estudantes é aquela que se utiliza en palabras monosílabas, como “” min e “si”, e a súa inexistencia noutras similares como “ti”. Neste caso, explicaron que se trata de taches diacríticas, cuxa función é a de diferenciar dúas palabras que se escriben da mesma forma.
Os signos de interrogación e de exclamación tamén suscitan dúbidas aos estudantes, adoitados utilizar tan só o signo que pecha a frase e prescindir do signo co que se debe abrir unha pregunta ou unha exclamación. “En inglés non é necesario usalos ao comezo dunha oración, pero en español necesítase para non confundir o sentido da expresión”, sinalaron.
Na lingua española aínda se manteñen o que as redactoras do volume presentado o 8 de maio denominaron “fósiles”, é dicir, formas antigas de escribir certas fonemas que se empregan nalgúns nomes propios, para manter a “unidade” da linguaxe e tamén por respecto “” aos países nos que aínda se usan. É o caso de México e de Texas, unha das dúbidas que se presentaron. A partir de 1815, a RAE decidiu que o son da “j” non debía escribirse con x “”, aínda que se mantiveron algunhas excepcións. Neste sentido, Blecua destacou que a “x” que se escribe nas palabras citadas, a diferenza doutras como “exame” ou “taxi”, han de pronunciarse como “a j”.
