“O cárcere non só se converte nun destino para moitas persoas drogodependentes, senón tamén nunha gran barreira para superar a súa adicción”. Esta é unha das principais conclusións que revela o estudo “A situación das persoas con problemas de drogodependencias en prisión”, elaborado pola Unión de Asociacións e Entidades de Atención ao Drogodependente, despois de entrevistar a máis de mil persoas encarceradas con problemas de drogas, especialistas e funcionarios. Este estudo, patrocinado polo Plan Nacional Sobre Drogas e a Dirección Xeral de Institucións Penais, conclúe que “non se está facendo un uso suficiente das alternativas a prisión de tipo terapéutico existentes na nosa lexislación, concretamente no artigo 25.2 da Constitución Española, moito máis útiles na recuperación da persoa con problemas de drogas”.
A UNAD considera que para as persoas privadas de liberdade deben existir as mesmas posibilidades terapéuticas que para as persoas en liberdade. “O cárcere non é o marco adecuado para abordar a problemática das drogodependencias, nin é un problema social, sanitario e humano, nin sequera é a resposta a unha hipotética protección da seguridade cidadá ou ao obxectivo de prevención penal”, explica Luciano Poyato, presidente da Unión de Asociacións e Entidades de Atención ao Drogodependente. Ademais, esta ONG e todas as entidades agrupadas en UNAD puideron apreciar, despois de estudar os resultados obtidos das entrevistas realizadas aos expertos e profesionais dos distintos centros penais e dos propios encarcerados, a carencia de recursos asistenciais dentro dos cárceres e cuestionáronse a idoneidade da escasa intervención no ámbito da drogodependencia que se está realizando. “Non é posible traballar adecuadamente nin obter resultados cando non se teñen nin os recursos, nin os instrumentos necesarios, sexan materiais, sociais ou xurídicos”, denuncian desde a Unión de Asociacións e Entidades de Atención ao Drogodependente.
O principal problema é que as prisións españolas albergan a máis de 60.000 persoas, das cales o 70%-80% están internadas por problemas relacionados coas drogas. Neste estudo concreto obtéñense os seguintes resultados:
- O 63,8% dos enquisados recibe algún tipo de tratamento, pero con demasiada frecuencia redúcese a un tratamento farmacolóxico.
- Case o 70% dos presos non solicita medidas alternativas á pena de prisión e dos poucos que o fan, só ao 13,1% fóronlle concedidas
.
Tras analizar estes resultados, a UNAD propón unha serie de medidas para dar solución a estes problemas, tendo en conta que o primeiro obxectivo é a incorporación desas persoas á sociedade, “sen que iso queira dicir que se lles exima da responsabilidade que leva o delito que cometeron”.
Entre as propostas que propón a UNAD para superar as carencias detectadas no estudo atópanse as seguintes:
- Unha reforma lexislativa, penal e penal que, entre outras medidas, logre unha maior flexibilización na concesión do terceiro grao, medida que non só aliviará a enorme situación das prisións españolas senón que favorecerá o proceso terapéutico de miles de persoas que se atopan encarceradas e que teñen problemas de adicción.
- A incorporación de distintos recursos asistenciais e modalidades terapéuticas novas.
- Fomentar a aplicación de dúas medidas alternativas á prisión:
- A suspensión da condena á persoa con problemas de drogodependencia que estea en tratamento ou se atope deshabituada.
- A aplicación doutras alternativas á prisión como a mediación, a liberdade vixiada e maior uso da pena de traballos en beneficio da comunidade.
- Adscribir o persoal sanitario dos centros penais ao Sistema Nacional de Saúde.
- Proceder á excarceración das persoas graves con enfermidades incurables
