En España hai máis de 2,5 millóns de persoas con discapacidade física e orgánica polas que organizacións nacionais como a Confederación Española de Persoas con Discapacidade Física e Orgánica (COCEMFE) traballan a diario para favorecer a súa inclusión social e laboral. O seu novo presidente, Anxo Queiruga, que tomou o cargo o pasado mes de xuño, afronta o próximos catro anos cunha aposta firme pola modificación da Lei de Promoción da Autonomía Persoal e a Lei de Propiedade Horizontal, a fin de que garanta o dereito universal á accesibilidade. Queiruga asegura que é “unha etapa apaixonante e con grandes retos que comparte co seu equipo”. A súa experiencia no mundo asociativo desde os anos 80 e o seu paso por COGAMI (Confederación Galega de Persoas con Dispacacidad), CERMI Galicia (Comité de Entidades Representantes de Persoas con Discapacidade de Galicia) e outras organizacións permítenlle chegar a COCEMFE coa motivación de “recuperar os dereitos das persoas con discapacidade que as políticas inadecuadas arrebatáronnos durante a crise”.
Estar á fronte da principal ONG de discapacidade do país, con máis de 1.600 asociacións, é unha enorme responsabilidade. Pero no novo equipo directivo de COCEMFE afrontámolo con gran ilusión e con moitas ganas de dar un novo impulso á organización. A motivación que me levou a querer presidir COCEMFE foi a necesidade de que as persoas con discapacidade recuperemos os dereitos que as políticas inadecuadas arrebatáronnos durante a crise, a cal non provocamos as persoas con discapacidade, nin moito menos, e si a sufrimos con maior virulencia.
“COCEMFE ten máis de 1.600 asociacións dedicadas á discapacidade física e orgánica”Temos moitos retos e tarefas pendentes para que as persoas con discapacidade física e orgánica poidan vivir coas mesmas oportunidades que ten o resto da poboación, elixindo coa mesma liberdade que ten calquera persoa e participando dunha maneira normalizada na sociedade. Algúns destes retos teñen que ver coa pobreza, o ámbito rural, a accesibilidade universal, a vida independente, os pacientes crónicos e as enfermidades raras, as mulleres con discapacidade, a formación e o emprego, o catálogo ortoprotésico, quen dedican a súa vida aos que necesitan axuda de terceiras persoas, o envellecemento…
Hai máis de 2,5 millóns de persoas con discapacidade física e orgánica no noso país. A discapacidade física presenta limitacións na realización de movementos e tamén pode afectar a outras áreas como a linguaxe ou a manipulación de obxectos. Algúns exemplos coñecidos poden ser a esclerose múltiple, a espiña bífida ou as amputacións. Por outra banda, a discapacidade orgánica é unha discapacidade que, polo xeral, non se ve pero que repercute de forma decisiva no día a día de quen a presentan. Na discapacidade orgánica son os órganos internos os que están danados, por iso moitas veces asóciase a enfermidades que non son perceptibles pero que son crónicas. Algúns exemplos coñecidos son fibrosis quística, mal de Alzheimer e enfermidade de Parkinson, ademais das persoas que foron trasplantadas ou o necesitan.
“Fai falta moita concienciación para normalizar a discapacidade en todos os ámbitos da vida”Aquelas que nos impiden ou nos dificultan formar parte da sociedade en igualdade de condicións e participar de maneira activa nela son as que verdadeiramente nos impiden avanzar. Fai falta moita concienciación para normalizar a discapacidade en todos os ámbitos da vida, acabar cos prexuízos e estereotipos afastados da realidade do noso colectivo, que a xente sexa consciente de que unha persoa con discapacidade non só ten necesidades relacionadas coa saúde e os servizos sociais, senón que formamos parte da mesma sociedade e temos tamén as mesmas inquietudes que o resto da poboación, que tamén queremos estudar, formarnos e traballar, facer deporte, desconectar e darnos un paseo, saír a tomar algo ou irnos de vacacións, relacionarnos coa xente e falar de calquera cousa, tomar as decisións sobre nosa propia vida. E as administracións tamén teñen que traballar para que se aborde a discapacidade a través dunhas políticas transversais que de verdade promovan a nosa inclusión na sociedade, que sirvan para acabar con todas as barreiras existentes e para que podamos exercer os nosos dereitos e vivir en igualdade de oportunidades.
En absoluto. As persoas con discapacidade que se benefician desta lei non chegan ao 17%, polo que a inmensa maioría non mellorou os apoios que recibe da Administración. Máis ben foi ao contrario, porque desde que chegou ao noso país a mal chamada Lei de Dependencia, porque debería ser a Lei de Promoción da Autonomía Persoal, se han ido eliminando moitos programas destinados ao noso colectivo. Non ten sentido que aquelas necesidades que estaban cubertas quedasen fóra e xeráronse novos problemas ás persoas con discapacidade e as súas familias.
Non pode haber 17 modelos distintos, un por cada comunidade autónoma, xa que supón unha discriminación entre os cidadáns. Ademais, non debería haber copago en dependencia, porque ningunha persoa debería pagar para recibir os servizos e apoios que necesita para poder decidir que vida quere levar. De forma excepcional, se ao final fose necesario que o houbese, só debería existir o copago para as persoas con rendas moi altas. Por iso, imos loitar intensamente para que estes programas volvan porse en marcha e, tamén, para que se modifique a Lei de Promoción da Autonomía Persoal.
“Non pode haber persoas encarceradas nas súas vivendas porque non poidan instalar unha rampla ou un ascensor”Hai que facer unha modificación profunda da Lei de Propiedade Horizontal para que se garanta o dereito universal á accesibilidade e que, dunha vez por todas, non haxa persoas encarceradas nas súas vivendas porque non poidan instalar unha rampla ou un ascensor. Hai que cambiar a Lei de Propiedade Horizontal para toda a sociedade no seu conxunto. Temos que concibir a accesibilidade como un principio básico que beneficia a todos, porque cando un lugar ou un edificio é accesible significa que é máis cómodo para toda a poboación.
A discriminación das persoas con discapacidade segue estando á orde do día, xa sexa no ámbito laboral, educativo, social, sanitario con discriminacións directas ou indirectas. Ademais, dentro do colectivo das persoas con discapacidade atópanse grupos nos que concorren factores de severa exclusión, xa sexa por cuestión de xénero, idade ou por lugar de residencia. Todas as persoas, empresas e administracións poden contribuír á exclusión e, por suposto, á inclusión, con pequenos xestos ou con políticas responsables e, sobre todo, respectando as leis de discapacidade e promovendo o desenvolvemento das mesmas, que son moitas e moi positivas, pero o seu cumprimento deixa bastante que desexar.
Pódense facer moitas cousas. Só hai que ter uns coñecementos básicos, certa sensibilidade e concienciación e vontade para polo en práctica. Calquera na súa vida diaria pode respectar as prazas reservadas, pasos de peóns ou ramplas; mirar se ao aparcar a moto nunha beirarrúa non obstaculizas o paso a unha cadeira de rodas; non deixar cubos de lixo ou aveños no medio da beirarrúa; ceder os espazos preferentes no transporte público; non utilizar discapacidades a modo de insulto ou para contar chistes ou facer bromas; e tratar con normalidade e naturalidade ao colectivo, sen ter medo a relacionarse con el, falándolle de calquera tema como a calquera outra persoa e preguntándolle sen andrómenas e con normalidade se necesita algún tipo de axuda.
“Calquera na súa vida diaria pode respectar as prazas reservadas”Levamos 36 anos traballando a favor da inclusión social e laboral das persoas con discapacidade física e orgánica, defendendo os seus dereitos, promovendo a mellora da súa calidade de vida e fortalecendo o movemento asociativo. Ademais de representar ao colectivo ante a Administración e participar na mellora da normativa no seu beneficio, desenvolvemos diferentes proxectos e ofrecemos servizos tanto ás persoas con discapacidade como ás nosas organizacións estatais, autonómicas e provinciais. Entre todos, perseguimos que as persoas con discapacidade conten con todos os apoios que necesitan e teñan as mesmas oportunidades que os demais para desenvolver a súa vida.
O noso labor principal céntrase na propia persoa con discapacidade, o cal repercute tamén na súa familia de forma directa. Por exemplo, desenvolvemos un programa de vacacións, no que a persoa con discapacidade pode viaxar coa súa familia e gozar conxuntamente do seu tempo de lecer; tamén un programa de descanso familiar e intervención con familias, co que proporcionamos asesoramento e apoio psicolóxico e desenvolvemos actividades de respiro; e con moitos dos nosos proxectos contribuímos a que os coidadores principais non deterioren o seu estado de saúde e poidan conciliar a súa vida familiar e laboral. Ademais, colaboramos cos pais e profesores dos estudantes con necesidades educativas especiais por motivo de discapacidade, para previr o abandono escolar e que a preparación para o seu futuro profesional sexa o máis completa posible; e traballamos para que o noso colectivo consiga a súa emancipación económica e familiar a través dos nosos Servizos de Integración Laboral.
