Mañá celébrase o Día da Escucha, unha iniciativa do Teléfono da Esperanza para animar ás persoas a mellorar as súas relacións. Nesta ocasión, o evento céntrase nos adolescentes para estimular tanto aos pais como aos educadores a fomentar o diálogo e escóitaa no ámbito familiar e educativo. “Só a través de escóitaa respectuosa é posible establecer relacións positivas e construtivas”, asegura a entidade.
O teléfono é o seu principal vehículo de comunicación. Por iso, a Asociación Internacional do Teléfono da Esperanza (ASITES) fai unha chamada de atención a todas as persoas e, en especial, a pais e educadores. Pídelles que aprendan a escoitar e sexan conscientes de que “moitas persoas da nosa contorna senten soas e illadas”, entre elas, os adolescentes.
ASITES fundouse en 1971. Desde entón recibiu miles de chamadas que reclaman axuda, orientación e atención. Ofrece un servizo gratuíto de apoio a quen se atopan en situación de crise e promove programas para mellorar a saúde emocional. Nos últimos anos, rexistrou un aumento importante do número de chamadas. De aí a idea de celebrar o Día da Escucha.
As edicións anteriores entráronse nas mulleres, as persoas maiores ou os inmigrantes. Este ano tócalles aos adolescentes “porque cada vez é maior o número de pais e educadores que recoñece ter serios problemas para comunicarse cos seus fillos ou alumnos”, subliñan os organizadores.
Escucha de calidade
Imagen: Bernard Pollack
Cada vez máis persoas senten a necesidade de ter unha auténtica comunicación. A “cultura de escóitaa” debe arraigarse. Segundo datos do Teléfono da Esperanza, boa parte dos adolescentes non senten comprendidos nin escoitados polos seus pais. Cren que “non merece a pena” tratar con eles os seus problemas. As cifras falan por si soas: o 46,6% dos adolescentes que chaman ao Teléfono da Esperanza fano ante a necesidade de contactar con alguén que lles escoite ou para poder desafogarse, mentres que o 34,9% das chamadas están motivadas por problemas de relación e conflitos co pai ou a nai.
O 46,6% dos adolescentes que chaman ao Teléfono da Esperanza fano para contactar con alguén que lles escoite ou poder desafogarse
Trastornos de ansiedade, estados de depresión, sentimento de soidade e incomunicación son o catro causas principais polas que os mozos contactan co Teléfono. Pola súa banda, algúns pais aseguran que os seus fillos se converten en auténticos “descoñecidos” ao chegar á adolescencia e xustifican así a falta de comunicación con eles. “En realidade, a maioría das persoas que senten incomunicadas non o están en sentido estrito, o que sucede é que a comunicación profunda e auténtica vai dando paso a outra, funcional, para saír do paso”, explican desde o Teléfono.
Escoitar é moi importante. Cando unha persoa sente atendida na súa infancia e adolescencia, case con toda probabilidade saberá prestar atención na etapa adulta. Por iso, o Día da Escucha expón unha reflexión: Cales son as causas que inflúen negativamente na calidade da comunicación?
A familia é o centro da comunicación. O punto neurálxico no que nace e debe desenvolverse escóitaa. Neste sentido, o educador José Luís Rozalén indica que escoitar ao adolescente non é ouvir, xulgar ou rifar, “nin sequera aconsellar”, senón tentar aclarar aos mozos as dúbidas que se lles presentan. Para iso, Alejandro Rocamora, psiquiatra e colaborador do Teléfono da Esperanza, ofrece unhas pautas de actuación para que os adolescentes sentan escoitados pero, sobre todo, valorados.
En primeiro lugar, propón establecer unhas regras claras e concisas de convivencia familiar sen chegar ao extremo de prohibir “todo” aos adolescentes. Así mesmo, aposta por unha comunicación fluída, sen presións nin imposicións, defende a necesidade de propiciar un clima familiar que facilite a expresión dos sentimentos positivos e negativos e insiste na importancia de que os mozos sentan sempre valorados.
Na mesma liña, débese mostrar respecto á intimidade dos adolescentes, aceptar as súas limitacións -nunca se debe compararlles cos demais-, aprender a negociar con eles en lugar de responder á súa rebeldía, establecer un castigo proporcional á falta cometida, razoar as normas, admitir os erros, deixar claro o papel de pais (en lugar de tentar ser amigos) e, por último, educarlles para superar a frustración.
