Ricos máis ricos, pobres máis pobres. Así resume Oxfam Intermón a situación actual, na que a desigualdade se acomodou nun asento de primeira fila. Cada vez os extremos gañan máis terreo e deixan poucas opcións a quen carecen de oportunidades. Se continúa esta tendencia, advirte Oxfam Intermón, en 2016 “o 1% máis rico terá máis do 50% de toda a riqueza do planeta”. Isto é, un 1% terá máis que o 99%. Por que pasa isto? Pódese remediar? O seguinte artigo desvela algunhas claves.
Desigualdade extrema na repartición da riqueza
Moitas persoas aspiran a facerse ricas. O seu soño é gañar diñeiro porque, din, queren vivir mellor. Con todo, a calidade de vida non sempre está unida ao diñeiro, do mesmo xeito que os luxos non nos fan máis felices. “Os obxectos que máis nos satisfán son os cotiáns, como unha televisión, unha neveira, unha lavadora ou un forno microondas. E tamén as experiencias por encima das posesións materiais”, asegura o Observatorio da Felicidade.
A riqueza que en 2014 concentrábase en 80 persoas, en 2010 repartíase entre 388
De que serve entón a acumulación? O ano pasado Oxfam Intermón indicou que as 85 persoas máis ricas do mundo acumulaban case a mesma riqueza que os 3.500 millóns de persoas que constitúen a metade máis pobre da poboación mundial. Este ano a cifra descendeu a 80 persoas. Pero o rechamante non é isto, senón que en 2010 esa mesma riqueza concentrábase en 388 persoas. Cada vez os ricos son máis ricos e os pobres, máis pobres. “Se non se toman medidas para deter o vertixinoso incremento da desigualdade, o 1% máis rico terá en 2016 máis do 50% de toda a riqueza do planeta, máis que o 99% da poboación”, alerta Oxfam Intermón.
Quen queiran saber quen son as persoas máis ricas do mundo poden consultar a lista de millonarios de Forbes , xa que Oxfam baseouse nela para calcular a repartición da riqueza no planeta. Este recóllese no informe “Telo todo e querer máis“, que denuncia “actividades de lobby dirixidas a favorecer unha contorna normativa que protexa e fortaleza aínda máis” os intereses das empresas da elite rica. Estas agrúpanse ao redor dos sectores farmacéutico-sanitario, financeiro e de seguros, onde máis aumentaron o número de milmillonarios e “que máis invisten en lobby “, destaca o documento. Esta situación favorece que a riqueza duns e outros creza a un ritmo diferentes e que, por tanto, a brecha profunde. Por iso é polo que exista unha desigualdade extrema.
Que ocorre en España? Por detrás de Letonia, España é o segundo país máis desigual de Europa e no que o sistema fiscal “é menos efectivo na redución da desigualdade”, determina Oxfam Intermón. Para evidenciar esta afirmación achega un dato: “O 1% máis rico da poboación española concentra máis riqueza que o 70% máis pobre”.
Consecuencias da desigualdade
O informe advirte dun “aumento descontrolado da desigualdade” que lastra a loita contra a pobreza en todo o mundo. E o que é peor, peléxase por mantelo. Cada ano destínanse millóns de dólares á protección dos intereses das citadas empresas: en 2013, o sector financeiro dedicou máis de 400 millóns de dólares a actividades de grupos de presión só en Estados Unidos e 571 millóns de dólares, ás campañas dos partidos; na Unión Europea, achácase aos lobistas do sector financeiro un gasto de 150 millóns de dólares anuais para influír nas institucións.
Todo isto sucede mentres “una de cada nove persoas carece de alimentos suficientes para comer e máis de mil millóns aínda viven con menos de 1,25 dólares ao día”, subliña Oxfam Intermón. A desigualdade na repartición da riqueza fai que os 70 millóns de persoas máis ricas do planeta estean en condicións de ter máis posesións que os 7.000 millóns restantes, engade a organización. Aínda que o informe destaca que os sectores que máis contribúen á desigualdade son tamén algúns dos que máis colaboran en causas sociais, a proporcionalidade no desembolso non é igual:
- A crise do virus do Ébola en África Occidental recibiu tres millóns de dólares entre achegas en efectivo e produtos médicos de tres empresas farmacéuticas que forman parte da Federación Internacional de Asociacións de Industriais farmacéuticos (IFPMA). Pero estas mesmas empresas -GSK, Johnson and Johnson e Novartis- investiron máis de 18 millóns de dólares en actividades de lobby en Estados Unidos durante 2013.
Oxfam Intermón insiste en que o propio Fondo Monetario Internacional alertou de que a desigualdade extrema “dana o crecemento económico do conxunto da sociedade”. Con todo, as prácticas para mantela perpetúanse mediante un “risco calculado” de partidas destinadas a grupos de presión, que se espera que se traduzan “en políticas que revertan nunha contorna empresarial máis favorable e rendible, compensando con fartura o desembolso realizado”.
Para quen pensen que o sistema actual non se pode cambiar, que é imposible acabar coa desigualdade e que sempre haberá pobres e ricos, Oxfam Intermón apela a un cambio de mentalidade: “O aumento da desigualdade non é inevitable”. Propón políticas de redistribución e unha serie de medidas para que a poboación mellore a súa situación:
- 1. Facer que os gobernos traballen para os cidadáns e fagan fronte á desigualdade extrema.
- 2. Fomentar a igualdade económica e os dereitos das mulleres.
- 3. Pagar aos traballadores un salario digno e reducir as diferenzas coasdesorbitadas remuneracións dos directivos.
- 4. Distribuír a carga fiscal de forma xusta e equitativa.
- 5. Emendar os baleiros legais na fiscalidade internacional e as deficiencias nasúa gobernación.
- 6. Lograr servizos públicos gratuítos universais para todas as persoas en 2020.
- 7. Modificar o sistema mundial de investigación e desenvolvemento (I+D) e de fixación dosprezos dos medicamentos para garantir o acceso de todas as persoasa medicamentos adecuados e alcanzables.
- 8. Establecer unha base de protección social universal.
- 9. Destinar o financiamento para o desenvolvemento á redución da desigualdade e apobreza e fortalecer o pacto entre a cidadanía e os seus gobernos.
