Pasouse de falar de beneficencia a facelo de solidariedade , onde o cidadán que decide colaborar cun proxecto faino desde un rol de responsabilidade e igualdade. Pero, de onde vén o termo beneficencia? Desvélase no seguinte artigo con motivo do Día Internacional da Beneficencia, data que en 2012 a Asemblea Xeral das Nacións Unidas asignou ao 5 de setembro, en conmemoración do aniversario da morte da nai Teresa de Calcuta.Nesta xornada tamén se lembra o labor de todas as organizacións e particulares que desempeñan un papel cada vez máis crucial para atender as necesidades humanas.
Parece que a palabra beneficencia suxírenos un lugar de caridade no que unha persoa que ten, o benefactor, ofrece un ben ou servizo a quen non o ten. Por tanto, desde este punto de vista seguimos contribuíndo á desigualdade, restando dereitos a quen reciben unha axuda. Con todo, máis aló das palabras, entendemos o acto de dar, ofrecer e compartir con outro ser humano como unha mostra de solidariedade.
Un pouco de historia: da beneficencia á responsabilidade
O termo beneficencia acuñado durante a Idade Media vén da contribución histórica que a Igrexa facía aos pobres, indixentes e marxinados coa colaboración dos fieis lle e aludindo a sentimentos relixiosos. Durante a Idade Moderna, os concellos contemplan novos plans de beneficencia pública e o Estado empeza a profundar neste tipo de intervención atendendo a anciáns, nenos, enfermos e pobres en xeral. A partir de entón, non só o Estado adoptou esta modalidade, senón que moitas organizacións da sociedade realizaron e realizan beneficencia.
Paulatinamente prodúcese un xiro na concepción da sociedade civil e o Estado e nacen os valores de solidariedade. Os beneficiarios deixan de ser suxeitos pasivos e vaise consolidando un Estado de Benestar no que todos os cidadáns teñen os mesmos dereitos e, no caso de non ter acceso a determinado benestar, hanse de levar a cabo políticas destinadas a corrixir esta situación de desigualdade.
Xunto ao cambio da intervención estatal prodúcese a transformación no seo da sociedade. Aparecen organizacións aconfesionais preocupadas polos problemas da comunidade e con ganas de xerar cambios profundos nos que se fai partícipes aos beneficiarios.
Na actualidade, presenciamos un momento de esplendor cun movemento de cidadanía activa no que xa non só a intervención provén de institucións, senón do cidadán que se considera pleno e busca a súa integración na sociedade. Tamén observamos que o papel das entidades sociais ha deixado de ser asistencialista e opta por roles nos que o beneficiario é libre e responsable.
España, un país solidario
Hoxe día, as accións caritativas ou benéficas, tamén chamadas solidarias, tínguense de múltiples formas: desde a achega voluntaria de tempo e coñecementos, ata as simples doazóns económicas ou en especie realizadas por particulares, empresas ou fundacións filantrópicas. Sexa cal for a súa forma, a xenerosidade ante situacións de emerxencia, ante a pobreza, a fame, as enfermidades, a exclusión ou as desigualdades marca gran diferenza no benestar das persoas.
En España, un total de 7,5 millóns de persoas contribuíron cunha ONG durante o ano 2014 e delas, 3,7 millóns fixérono con achegas recorrentes (cotas), segundo cifras do informe “Somos ou non somos?” publicado pola Asociación Española de Fundraising.
A pesar da situación económica actual, o número de españois que colabora cunha ONG creceu durante os últimos anos: de 7,1 millóns en 2010 a 7,5 millóns en 2014. No caso dos socios pasaron de 3,2 a 3,7 millóns e os doantes puntuais mantivéronse ao redor dos 4 millóns.
En España, un total de 7,5 millóns de persoas contribuíron cunha ONG durante o ano 2014
Pódese dicir que os españois son solidarios e confían na ONG convencidos da necesidade da axuda ao desenvolvemento e a importancia do investimento público en educación e saúde. Con todo, a porcentaxe de españois maiores de 18 anos que doou a unha ONG é baixo (ao redor do 20%), se se compara coa media europea (en torno ao 60%). En canto á porcentaxe de socios dunha ONG en España é do 10%, fronte a Reino Unido (31%) ou Francia (16%).
A pesar diso, as achegas particulares son xa a principal fonte de fondos da ONG. Fronte á caída das achegas públicas, as achegas particulares, tanto a proxectos en España (49%) como en países en desenvolvemento (51%), poden chegar a xerar ata nove veces o seu valor e impacto positivo para a sociedade.
Beneficencia, solidariedade ou responsabilidade cidadá…, a realidade é que contribuír a aliviar os peores efectos das crises humanitarias, complementar os servizos públicos de atención da saúde, a educación, a vivenda e a protección da infancia é de gran axuda para mitigar o sufrimento humano.
No Día Internacional da Beneficencia propómosche pensar na túa contribución social como cidadáns. Nunca é tarde para colaborar!
