Unha vez ao ano, Carles Sitges abandona a súa consulta nun centro de saúde de l’Ametlla do Vallès (Barcelona) para embarcarse como médico nunha aventura que transcende os labores do xuramento hipocrático. Bo coñecedor do norte de África e dos problemas que alí conviven, Sitges vela por que as axudas destinadas aos máis necesitados cheguen a quen deben chegar e fágano en perfectas condicións. Para iso alístase a un convoi de 14 vehículos que ao longo de tres semanas cruzan o Sahara de Norte a Sur, cubrindo máis de 5.000 quilómetros e sorteando non poucas dificultades.
Xa tiña certa experiencia como médico cooperante en zonas de Libia e Mauritania, e aprendín a valorar a importancia da axuda que desde aquí se organiza para a xente necesitada, para que chegue ata onde ten que chegar e en boas condicións. Un bo día no meu centro de saúde, un visitador médico faloume da Caravana e de como colaborar para que os medicamentos e o material educativo chegase ao destino máis necesitado… Pregunteilles de inmediato se necesitaban un médico e chegamos a un acordo.
Coa caravana viaxan medio centenar de voluntarios, persoas experimentadas neste tipo de labores. Moitos son bombeiros, adoitados a situacións difíciles e cunha prodixiosa capacidade organizativa. Como o seu estado de saúde é, polo xeral, moi bo, limítome a curar algún que outro arrefriado (polo aire acondicionados dos vehículos), gastroenterites, reaccións alérxicas, cortes ou mazaduras, entre outros. Só nun caso tiven que enfrontarme a unha fractura de clavícula, tema delicado, para o limiteime a inmobilizar ao afectado e buscar un transporte urxente cara a un hospital.
Colaboro nas tarefas loxísticas e na distribución de labores asignados como un cooperante máis. Este ano viaxamos tres médicos, e tamén uns cuantos xornalistas, posto que un dos labores da Caravana é notificar con vídeos que cada material chegue onde debe chegar.
Un dos labores da Caravana é notificar con vídeos que cada material chegou onde debía chegarA caravana estaba equipada este ano cunha ambulancia e cun botiquín moi completo que nos permitía mesmo realizar algunhas intervencións de cirurxía ambulatoria menor. Fixemos gasto de antibióticos, antiinflamatorios, antihistamínicos e algún que outro ansiolítico.
Así é. Conducimos de sol a sol durante tres semanas enteiras e en condicións nada envexables. O cansazo poida que fose o maior problema ao que facemos fronte nesta tarefa. Con todo, insisto en que os voluntarios saben a que veñen. Os médicos dispomos dunha ficha sanitaria de cada cooperante, e estamos sempre atentos ás consultas que nos queiran formular e a problemas de saúde de toda índole. Poida que o máis importante sexa insistir na necesidade de respectar a posología das vacinas, porque os erros neste apartado adoitan pagarse caros.
Pero, en caso de enfermidade, protexen mellor que se non che vacinaches. Algúns cooperantes protestan os por efectos secundarios gastrointestinales. No entanto, os médicos insistimos na necesidade de levar a cabo unha profilaxis preventiva moi escrupulosa. Viaxamos a zonas de risco epidémico, e a proba é a xente que morre por estas enfermidades (malaria ou peste amarela) nos hospitais que visitamos.
Si. Viaxamos en vehículos cedidos polo exército alemán, moi adaptados ao terreo que debemos cruzar e indispensables para facer chegar o material transportado aos 83 proxectos que nos encargaron 33 ONG españolas. Son vehículos bastante confortables, pero o principal é que sexan moi sinxelos de mecánica, fáciles de reparar nas múltiples avarías ás que debemos facer fronte pola cantidade de quilómetros percorridos. Aquí o labor de mecánico é case tan importante como a de médico.
Comemos pratos precocinados, envasados ao baleiro e conxelados, que levamos desde España para non enfrontarnos ás escasas garantías sanitarias do que atopamos polo camiño. A intendencia queda tamén preestablecida e os médicos limitámonos a que os cooperantes volvan a casa sans e salvos (aínda que moi cansos).
O groso das nosas reparticións tivo lugar en Senegal e Gambia. Algúns cooperantes voaron en avión ata Dakar e alí uníronse á Caravana. De Dakar fixemos ruta a Thies e a Farafeni, onde se sitúa un hospital que agardaba ansiosamente a nosa axuda. En todos estes sitios recíbesenos sempre como heroes. Os camións todoterreo son indispensables porque a nosa axuda se diversifica en pequenas localidades afastadas das rutas principais, como os poboados de Tendouck, Tionk Essyl, Affiniam, Tambacounda, Kedogou ou Diakha Madina, entre outras.
Se, nalgunhas zonas hai toque de queda e os controis militares ou administrativos son constantes. Fixémonos acompañar por un policía senegalés coñecedor da rexión para que nos auxiliase nos reiterados trámites coas autoridades.
A razón de ser da Caravana Solidaria é o transporte de material de distintas ONG estatais a proxectos desenvolvidos en Marrocos, Mauritania, Senegal, Gambia e Guinea-Bissau, con obxecto de paliar as carencias que se detectan en materia de saúde, educación e infraestrutura. Trátase, pois, dunha ONG loxística que busca, así mesmo, fomentar o coñecemento entre as asociacións que participan nas iniciativas solidarias para axuntar esforzos e impulsar conxuntamente proxectos no África Occidental. Tamén se pretende dar a coñecer á opinión pública as condicións de vida destes países e a súa realidade.
Co material que transporta todos os anos desde o 2000, a Caravana Solidaria serve para dar resposta ás carencias detectadas nos sectores máis desfavorecidos da sociedade, á vez que fomentar unha estrutura sólida en centros de formación e pequenas cooperativas que permitan, na medida do posible, a autosuficiencia de quen as integran. Os proxectos que acolle esta caravana baséanse nunha escrupulosa detección e observación sobre o terreo das necesidades máis básicas, apoiadas por contrapartes locais que se encargan de xestionar o material transportado e administrar a axuda en función das carencias máis básicas.
