A función dos centros de referencia é atender ás persoas con discapacidade ou maiores, en especial en situación de dependencia, e ás súas familias. Para este fin, os profesionais que traballan neles investigan, asesoran e apostan pola formación continua como vía para mellorar o servizo que prestan. No noso país hai varios centros en funcionamento e outros en proxecto. Todos eles constitúen os alicerces do futuro Centro Nacional de Atención.
O seu nome é explícito. Os Centros de Referencia Estatal (CRE) son claves para a “promoción, intercambio de coñecementos, formación de profesionais e prestación de servizos dunha alta cualificación”. Dedícanse á análise, sistematización e difusión de informacións e coñecementos, á vez que fomentan a investigación científica, apostan pola formación dos seus profesionais, elaboran normas técnicas e apoian, asesoran e dan asistencia técnica a institucións, asociacións, profesionais e empresas que traballan no sector, universidades e centros de investigación e docencia, entre outros órganos.
A finalidade destes centros é mellorar a atención ás persoas con discapacidade, maiores e dependentes, así como ás súas familias. Pretenden desenvolver unha prestación especializada e impulsar a mellora da calidade nos servizos sociais. Forman parte da Rede de Servizos do Sistema para a Autonomía e Atención á Dependencia (SAAD), xestionada polo Imserso e que se amplía de maneira progresiva con novos centros. O obxectivo é garantir o acceso de todas as persoas ás mesmas prestacións básicas e en todo o país.
Os CRE contan con servizos de asistencia persoal, saúde, manutención e aloxamento en réxime de internado ou atención diúrna-, rehabilitación e apoio familiar. Na actualidade, están en funcionamento cinco centros destas características, dúas deles dedicados en exclusiva á discapacidade: Centro de Referencia Estatal de Autonomía Persoal e Axudas Técnicas (Ceapat) e centro de Atención a Persoas con Grave Discapacidade e para a Promoción da Autonomía Persoal e Atención á Dependencia, en León.
Ceapat
O Centro de Referencia Estatal de Autonomía Persoal e Axudas Técnicas céntrase en mellorar a calidade de vida das persoas con discapacidade e maiores. No entanto, tamén poden acudir a el persoas con limitacións temporais, profesionais, investigadores, empresarios ou deseñadores.
Investígase a accesibilidade integral en todos os espazos: contornas, instalacións, medios de transporte, comunicación e servizos
Para fomentar a autonomía, en Ceapat investígase a accesibilidade integral en todos os espazos: contornas, instalacións, medios de transporte, comunicación e servizos. Unha das apostas destacadas son as tecnoloxías da información e a comunicación accesibles para fomentar a inclusión dixital, o desenvolvemento das denominadas vivendas intelixentes, a adaptación dos postos de traballo, a elaboración de normas técnicas e a edición de publicacións de formación e divulgación.
O deseño para todos e a accesibilidade universal son as súas máximas. De aí a súa aposta polo desenvolvemento de produtos de apoio para a vida diaria, a mobilidade, a comunicación, a vivenda, o traballo e o lecer. Todos eles recóllense nun catálogo xeral con información sobre os diferentes dispositivos, tanto as súas características técnicas, como os fabricantes e distribuidores para facilitar a súa adquisición. Cada produto e servizo avalíase antes de polo a disposición dos usuarios, que contan ademais cunha biblioteca especializada en deseño para todos, produtos de apoio, accesibilidade, normativa e lexislación.
Outras actividades previstas nos centros son a exposición de produtos e a presentación doutros novos, así como xornadas de portas abertas. Para unha maior cobertura, a sede central sitúase en Madrid, nun amplo edificio accesible, e conta con delegacións en Albacete, Lardero (A Rioxa), Salamanca e San Fernando (Cádiz). Nestas traballa un equipo interprofesional, dispoñen de exposición de produtos de apoio e comparten as instalacións do Imserso, xa que se sitúan no mesmo edificio.
CRE en León
O Centro de Referencia Estatal de San Andrés del Rabanedo (León) é outro centro especializado que destaca pola investigación, innovación, información e documentación sobre persoas con grave discapacidade física, intelectual ou sensorial. Céntrase nas persoas en risco ou en situación de dependencia, a quen dedica atención persoal e organiza actividades de rehabilitación, formación e integración psicosocial.
O seu obxectivo é a autonomía persoal, con servizos en réxime de internado ou de atención diúrna. Dispón de 120 prazas residenciais e 20 prazas de día. Tamén aposta pola calidade de vida das familias coidadoras e asesora a entidades públicas, privadas e cidadáns en xeral sobre a atención e rehabilitación das persoas con grave discapacidade.
Os familiares e/ou coidadores poden participar en programas de intervención
A área de Promoción da autonomía persoal divídese en tres servizos: rehabilitación médico-funcional (atención médica e de enfermaría, fisioterapia, tratamento da linguaxe e terapia ocupacional), atención psicolóxica e orientación e formación profesional e animación sociocultural.
Respecto dos usuarios, clasifícanse en dous grupos: usuarios dos servizos de atención directa e dos servizos de referencia. No primeiro grupo, englóbanse as persoas en situación ou en risco de dependencia, os familiares e/ou coidadores (programas de intervención) e organizacións que traballen coas persoas en situación ou rega de dependencia que sexan usuarias do centro. No segundo grupo destacan os centros públicos e privados, asociacións profesionais, centros de estudos, administracións e organismos públicos que desexen información, asesoramento ou formación, entre outras.
Ademais dos anteriores, as persoas con discapacidade poden acudir a outros centros, como o CENTAC, Centro Nacional de Tecnoloxías da Accesibilidade, que traballa a favor da promoción de ferramentas e solucións que faciliten a accesibilidade á tecnoloxía. O seu fin é ser o referente estatal en adaptación de tecnoloxías para as persoas con discapacidade.
O Servizo de Información sobre Discapacidade (SID) recompila información sobre lexislación, prestacións e axudas, cursos e congresos e investigación, e organiza todos os documentos en diferentes apartados: por seccións, temas, colectivos e ámbitos.
O Comité Español de Representantes de Persoas con Discapacidade (CERMI) aglutina tamén información de interese para este grupo de poboación, xunto con información da actualidade, unha canle de orientación xurídica, listaxe de eventos, documentos, biblioteca e unha área específica dedicada á mocidade, entre outras.
