Cada 10 de outubro celébrase o Día Mundial da Saúde Mental co obxectivo de aumentar a concienciación sobre os problemas de saúde mental da poboación e unificar esforzos entre todas as organizacións e institucións que loitan por dignificar a vida das persoas con enfermidade mental. Este artigo describe o porqué da lema de 2015 “Dignidade da Saúde Mental”, como garantila e a situación da saúde mental en España, así como o labor que leva a cabo a Confederación Saúde Mental España.
A lema: Dignidade da Saúde Mental
O obxectivo deste día é concienciar á poboación sobre as dificultades que se atopan as persoas con enfermidade mental
A Federación Mundial para a Saúde Mental (World Federation Mental Health) elixiu a lema “Dignidade da Saúde Mental” para esta xornada, co obxectivo de concienciar á poboación sobre as dificultades que se atopan as persoas con enfermidade mental e os seus familiares no día a día tanto coa rede asistencial como a sociedade en xeral. Dificultades en canto á pouca atención especializada, a escaseza de recursos económicos, o descoñecemento e a falta de concienciación sobre saúde mental, así como o estigma e illamento social de quen sofren unha enfermidade mental.
O primeiro artigo da Declaración Universal dos Dereitos Humanos declara que “todos os seres humanos nacen libres e iguais en dignidade e dereitos”. Con todo, moitas persoas con enfermidade mental sofren abusos físicos, sexuais e emocionais. Nese sentido, velar nos distintos países pola aplicación da súa lexislación específica en canto a discapacidade mental e psicosocial é un gran reto para garantir esta dignidade.
Como garantir a dignidade
A organización WFMH no seu Informe 2015 “Dignidade en Saúde Mental” recomenda que para garantir a dignidade da saúde mental, hase de facer visible a enfermidade sen avergoñarse dela, recoñecer como é e como se pode acompañar ás persoas que a padecen.
Outras formas de dignificar a saúde mental, entre profesionais da saúde e sociedade en xeral, serían:
- Enfocarse na persoa, a súa necesidade, saber recoñecer a súa enfermidade e como afrontar as súas crises, escoitar sen xulgar.
- Favorecer o seu dereito á participación nos diferentes aspectos da súa vida (político, económico, social, familiar ou sanitario).
- Dar apoio emocional e información a quen viven de preto a enfermidade mental, ademais de xerar plans de actuación individualizados e consensuados entre a persoa con trastorno mental, os seus familiares e os profesionais.
- Alentar á persoa na procura de apoios familiares, de amigos e outras persoas que poidan axudarlle.
- Empoderar á persoa na súa capacidade para tomar decisións que afectan á súa vida e facer valer os seus dereitos.
Saúde mental en España
Ao redor dun millón de persoas en España ten unha enfermidade mental grave
Segundo datos da Confederación Saúde Mental España, ao redor dun millón de persoas teñen unha enfermidade mental grave, é dicir, entre o 2,5% e o 3% da poboación adulta. Con todo, estas enfermidades descoñécense e poden pasar desapercibidas socialmente entendéndoas como unha “debilidade” ou “culpa” da persoa, e non como un trastorno ou enfermidade mental.
Enfermidades como a esquizofrenia afectan a preto do 0,7% da poboación española e o trastorno bipolar ao 0,5%. É alarmante que máis da metade das persoas con enfermidade mental que necesitan tratamento non o reciben e unha porcentaxe significativa non recibe o adecuado.
Dignificar a saúde mental implica tamén integrar social e laboralmente a persoas que padecen algún trastorno. Con todo, o emprego é un dos principais ámbitos de estigmatización. Só o 5% das persoas con enfermidade mental ten un emprego regular e o 44% asegura sufrir algún tipo de discriminación laboral.
Con esta lema a Confederación Saúde Mental celebrou o Día Internacional da Saúde Mental 2015. Esta entidade sen ánimo de lucro, que integra a 19 federacións autonómicas, leva 32 anos apoiando ás persoas con enfermidade mental e tratando de garantir o seu dereito á participación no seu propio proceso de recuperación.
Un claro exemplo de como tratan de empoderar á persoa cun problema de saúde mental é facendo valer o seu dereito á participación. E conseguírono a través dos Comités de Persoas con Enfermidade Mental, que funcionan desde 2009 como órganos asesores tanto da Confederación como das súas entidades membro.
Nesta ocasión, o Comité de Persoas con Enfermidade Mental elaborou e leu durante a Xornada de celebración do Día Mundial da Saúde Mental un emotivo manifesto convidando á conciencia compartida sobre a enfermidade mental, a conectarnos e tender pontes con quen son todo un mundo por descubrir.
