Sempre alerta. Así viven os voluntarios de Bombeiros Unidos Sen Fronteiras (BUSF). Por iso foron os primeiros en reaccionar tras o terremoto que arrasou Haití hai varias semanas. O director de Operacións de BUSF, Enrique Fernández Segovia, explica que esta resposta non é fortuíta, senón o resultado dun excelente traballo de formación e coordinación ao longo de todo o ano. Polo menos dous equipos de persoas e o material suficiente mantéñense sempre a punto paira acudir de maneira simultánea, si fose necesario, a dous lugares diferentes. É una tarefa dura, pero “os traballos de rescate seguen un protocolo que coñecen e aplican á perfección todos os rescatistas de BUSF”, subliña Fernández Segovia.
Os compañeiros desprazados até Haití chegaron cando aínda se tentaba asimilar o ocorrido. Apenas se decidiu nada, debido ao forte shock vivido horas antes. Neses momentos, non se sabía nin por onde empezar a traballar. Ao coordinar previamente a nosa saída con diversas institucións e coa Oficina Técnica de Cooperación (OTC) da Axencia Española de Cooperación Internacional paira o Desenvolvemento (AECID) en República Dominicana, o paso do noso continxente até a zona asignada de traballo foi inmediato, apoiado por vía aérea polo exército chileno de Nacións Unidas. Só 36 horas despois do terremoto, o noso equipo xa traballaba baixo os cascallos do hotel Montana.
“A adrenalina mantén en garda e permite traballar durante longos períodos de tempo”
Os primeiros días traballouse practicamente en quendas de 24 horas, só se facían pequenas substitucións paira tomar un pouco de aire e repor forzas. A calor, unido ao traballo de rebo e as pezas e medios de protección que utiliza o equipo de rescate obrigan a dosificar as forzas, pero a adrenalina mantén en garda e permite traballar durante longos períodos de tempo.
Os comités de emerxencias nacionais ou a propia ONU asígnannos a zona na que traballamos, non a seleccionamos nós. Así debe ser paira una mellor coordinación de todos os equipos internacionais presentes en terreo.
Trabállase desde España en coordinación cos equipos en Porto Príncipe, pero é o equipo que está en terreo quen toma as decisións máis inmediatas. Os traballos de rescate seguen un protocolo que coñecen e aplican á perfección todos os rescatistas de BUSF, polo que o traballo é bastante fluído.
“Mantemos a diversos grupos preparados durante diferentes etapas do ano para que poidan partir de inmediato”
É un traballo que supón varios anos de preparación e, en liñas xerais, consiste en manter a diversos grupos preparados durante diferentes etapas do ano para que poidan partir de inmediato. O material tamén está sempre preparado paira facilitar una saída rápida, mesmo, aínda que se dean dúas situacións de emerxencia simultáneas. De forma paralela, inícianse as xestións de coordinación tanto con institucións españolas como no país afectado. Este proceso supón una preparación específica paira garantir una intervención eficaz e cun perfecto seguimento en todo momento. Require una gran dedicación durante todo o ano.
A chegada do equipo, os cans e o material en condicións de seguridade e na maior brevidade posible á zona de traballo. Cada minuto conta.
Tanto ou máis que a rapidez, é fundamental a coordinación. Non se pode intervir neste tipo de situacións sen que todas as institucións implicadas teñan coñecemento do equipo que despraza una organización, o material, a especialización e a zona de traballo. É imprescindible para que os equipos de rescate e axuda poidan ter maior fluidez nas súas actividades. A partir de aí, conta a rapidez, como é lóxico, xa que o tempo corre en contra das vítimas.
“O terremoto de Haití foi o episodio máis catastrófico en canto a número de falecidos e falta de infraestruturas”
Desgraciadamente, houbo outros terremotos bastante devastadores, como o de Irán (2003), Paquistán (2005), Pisco (Perú, 2007) ou o tsunami do sueste asiático (2004), entre outros. Pero sen dúbida este foi o episodio máis catastrófico de todos, en canto a número de falecidos e falta de infraestruturas.
A Rede Iberoamericana de Bombeiros Unidos naceu paira este fin. Pretende atender catástrofes de maneira inmediata en Caribe, Centroamérica e o resto de países de Iberoamérica, mentres os nosos equipos chegan desde España. Temos delegacións en Perú, Bolivia, Nicaragua, Guatemala e Arxentina e representación en varios países máis. Esta colaboración é de suma importancia paira dispor de moitos máis medios cando afrontamos una gran catástrofe natural. A súa eficacia e achega quedou patente nos últimos anos.
“Quen traballan nunha crise humanitaria provocada pola natureza deben ter claros os seus obxectivos e as situacións extremas que poden vivir”
Hai una serie de normas básicas e éticas que todo cooperante debe cumprir, non só en BUSF. A partir de aí, esta é una dedicación que esixe una determinada formación e, por que non dicilo, vocación. Todas as persoas que traballan nunha crise humanitaria provocada pola natureza deben ter claros non só os seus obxectivos, senón as situacións extremas que poden chegar a vivir.
Contamos coa inestimable colaboración da Unidade Canina do Concello de Huelva, pero á marxe da súa propia formación e preparación, que é de elite, realizamos simulacros e manobras periódicas paira traballar a coordinación dos equipos.
Na actualidade, e en paralelo á nosa intervención en materia de atención médica, obtención e distribución de auga potable, iniciamos os estudos paira o fortalecemento do servizo do Hospital Xeral de Porto Príncipe, co envío de dúas ambulancias equipadas e o reforzo dos seus servizos de atención urxente e restablecemento permanente do servizo de auga.
Temos a sorte de que os nosos voluntarios manteñen sempre este ritmo de traballo, pero si se viviu con máis intensidade dada a magnitude do desastre. Notámolo na xente e nas institucións, que se envorcaron con Haití.
Os nosos cooperantes trasládanse cos seus propios medios paira pasar a noite e descansar nas súas quendas, así como os seus propios alimentos, pero a familia de Nadine, a xerente do hotel Montana que puidemos rescatar con vida, cedeunos una vivenda paira os nosos voluntarios durante o tempo que permanezan en Porto Príncipe. Este tipo de xestos non teñen prezo nas circunstancias que envolven ao país.
