Desde 2006, América Latina conta cun documento estratéxico para conseguir que en 2015 erradíquense as peores formas de traballo infantil e en 2020 non quede rastro desta práctica. Para alcanzar estas metas, diversos países comezaron a aprobar follas de ruta que marcan os pasos necesarios para lograr os obxectivos acordados. Guatemala foi, a finais de outubro, o primeiro país en facer público o seu proxecto. República Dominicana seguiulle uns días despois e espérase que nos próximos meses sómense á lista novas iniciativas.
Imagen: Artis Rams
A Axenda Hemisférica sobre Traballo Decente (AHTD) establece unha serie de obxectivos que se deberían alcanzar en 2015. Profunda en dous conceptos: traballo infantil e traballo decente. Este último considérase “a mellor vía para superar a pobreza” porque resolve os desequilibrios, polo que o documento recolle as políticas xerais e específicas necesarias para conseguilo. Os obxectivos son eliminar o traballo infantil na súa totalidade para o ano 2020, “crecer máis e mellor” e implantar políticas laborais que axuden a reducir a pobreza e promover a equidade.
O 69% dos países ratificaron os convenios fundamentais de traballo, pero “hai indicios de frecuentes violacións”
Está previsto que as follas de ruta marquen o camiño para que Centroamérica, Panamá e República Dominicana alcancen as metas da Axenda Hemisférica. A OIT calcula que o déficit de emprego nestas zonas incrementarase ata os 158 millóns en 2015 se non se toman medidas. “É necesaria unha taxa sostida de crecemento de, polo menos, un 5,5% anual”, recomenda.
Un dos aspectos craves é o respecto e a aplicación dos principios e dereitos fundamentais no traballo. O 69% dos países ratificaran en 2006 os convenios fundamentais -referidos a idade mínima, peores formas de traballo infantil, sindicación e negociación colectiva, liberdade sindical, non discriminación, igualdade de remuneración, traballo forzoso e abolición do traballo forzoso-, con todo, “hai indicios de frecuentes violacións”, revela a Axenda, mentres que 5,7 millóns de nenos de entre 5 e 14 anos traballan, 1,3 millóns de persoas atópanse en réxime de traballo forzoso, as desigualdades nos ingresos son importantes e as mulleres non participan no mercado laboral en condicións de igualdade de oportunidades.
Desenvolvemento das estratexias
Para elaborar as follas de ruta analizáronse as políticas nacionais, os plans e os programas que inflúen na prevención e erradicación do traballo infantil, á vez que protexen aos adolescentes traballadores. A partir destes datos, definíronse as estratexias de cada país (follas de ruta nacionais), que conformarán unha estratexia común (Folla de Ruta Subregional) para Centroamérica, Panamá e República Dominicana. Estes documentos contan co apoio do Programa Internacional para a Erradicación do Traballo Infantil (IPEC) da OIT e co financiamento do Banco Interamericano de Desenvolvemento (BID) e a Axencia Española de Cooperación para o Desenvolvemento (AECID).
As estratexias de cada país conformarán unha estratexia común para Centroamérica, Panamá e República Dominicana
Guatemala foi o primeiro en deseñar a súa folla de ruta. Nela reflíctese como unha alta porcentaxe da poboación guatemalteca, “con independencia da súa condición social”, tolera o traballo infantil. Aínda que o 46,7% dos fogares era pobre en 2006, o apoio a esta práctica ten relación, ao parecer, cos costumes dunha sociedade que agora se expón un cambio. A súa folla de ruta propón garantir o dereito á atención sanitaria integral dos nenos e adolescentes que traballen, así como a educación de todos. En particular, quérese atender a quen se gañan a vida cunha das denominadas peores formas de traballo e aos menores que “están en situación de traballo ou en risco de involucrarse en actividades laborais que vulneran o seu dereito á educación”.
República Dominicana seguiu a Guatemala e fixo público o seu apoio á mesma folla de ruta a mediados de novembro. A Enquisa Nacional de Traballo Infantil do ano 2000 precisou que 436.302 menores de entre 5 e 17 anos traballaban entón. Na actualidade, prepara unha nova enquisa cuxos resultados se coñecerán en 2010. De face ao próximos cinco anos exponse que a cifra de traballadores menores redúzase a 75.000, para pasar a 0 en 2020, e que o 85% dos pequenos entre 6 e 13 anos estea escolarizado, fronte ao 100% de 2020.
Outro dos países con peores taxas é Panamá. A última Enquisa de Traballo Infantil destaca como, mentres no ano 2000 había 47.976 menores de entre 5 e 17 anos traballadores, a cifra ascendía a 89.767 o pasado ano. Entre os nenos de 5 a 9 anos a porcentaxe de traballadores triplicouse, nos menores de 10 a 14 anos duplicouse e entre os mozos de 15 a 17 anos pasouse do 18,1% ao 23,9%.
En Nicaragua, en 2005 había 238.827 nenos e adolescentes traballadores activos; no Salvador, en 2007 a situación repetíase con 172.588 menores; en Costa Rica, en 2002 contabilizábanse 113.523 nenos empregados; en Honduras, en 2008 traballaban 348.250 menores de entre 5 e 17 anos. En todos eles a esperanza está nas follas de ruta, pero xa se advertiu da necesidd de pór en marcha mecanismos de control que vixíen a implementación destas estratexias.
