As persoas estranxeiras que viven en España con cartón de residencia en vigor ou con autorización de estancia por estudos aumentaron en 2009 respecto de 2008. O crecemento foi do 7,1%, o máis baixo desde 1992. Con todo, cada vez son máis os inmigrantes que regularizan a súa situación. Por unha banda, as contratacións en orixe favoreceron a chegada de persoas estranxeiras “con papeis”. Por outro, os maiores controis nas fronteiras persuadiron a quen optaban por cruzar os límites en patera. Pero as asociacións de inmigrantes lembran que estas cifras non indican unha mellora da calidade de vida no lugar de orixe.
En 2009, a poboación española aumentou en 300.000 novos residentes estranxeiros. Este dato é o máis baixo desde 1992 e supón unha redución do 17% no incremento de persoas inmigrantes. As cifras son paralelas ao descenso das contratacións en orixe -só se contratou a 20.000 estranxeiros, fronte aos 180.000 de 2008 e os 250.000 de 2007- e ao aumento dos controis nas fronteiras. Os inmigrantes que chegaron en pateras e caiucos foron menos da metade que no ano 2000.
Fálase dun segundo ciclo en cuestión de inmigración e de especialización dos novos traballadores. Neste contexto enmárcanse os procesos de integración e as alternativas á inmigración irregular. En total, o pasado 31 de decembro contabilizáronse case 4,8 millóns de inmigrantes con cartón de residencia, un 1,60% máis que o trimestre anterior. Os cidadáns estranxeiros con autorización de estancia para investigación e estudos en vigor aumentaron un 15,29% respecto ao último trimestre e un 6,17% en relación a finais de 2008.
Inmigrantes regulares, quen son
Os cidadáns comunitarios, iberoamericanos e africanos son quen máis conseguen legalizar a súa situación
Quen conseguen legalizar a súa situación son, na súa maioría, os cidadáns comunitarios (39,15%), iberoamericanos (30,49%) e africanos (20,80%). A maior parte das persoas estranxeiras que residen no noso país proceden de Marrocos (767.784), Romanía (751.688) e Ecuador (440.304). En canto ás autorizacións, o 46,53% corresponde aos certificados de rexistro ou cartóns de residencia dos cidadáns comunitarios ou os seus familiares, o 18,57% son de residencia temporal e traballo, o 11,70% de residencia temporal e o 23,21% de tipo permanente.
A residencia temporal por reagrupación familiar é outra das modalidades máis frecuentes. A duración desta autorización depende do período de vixencia da autorización do reagrupante. Ambas caducan na mesma data e son temporais ata que se cumpren os requisitos para converterse en permanente. Cando isto ocorre, cada unha dos cartóns deixa de depender do resto. O groso dos cartóns de residencia permanente concéntrase en alxerinos (64,11%), marroquís (59,14%), filipinos (53,17%), senegaleses (51,94%) e chineses (51,01%). Colombianos e mexicanos son maioría nas autorizacións para investigación e estudos.
Inmigración clandestina que fai España?
Os inmigrantes que alcanzan as costas españolas de maneira irregular descenderon en 2009. O informe “Dereitos humanos na fronteira Sur”, elaborado pola área de inmigración da Asociación Prol Dereitos Humanos de Andalucía (APDHA), destaca “o importante descenso” no número de persoas que perderon a vida ou desapareceron no seu traxecto, ao pasar de 581 mortos ou desaparecidos en 2008 a 206 en 2009.
Un total de 581 inmigrantes morreron ou desapareceron en 2008, fronte aos 206 de 2009
Subliña como o segundo Plan África 2009-2012 recolle por primeira vez obxectivos relacionados coa protección dos dereitos humanos, a integración do enfoque de xénero e as accións para garantir a sustentabilidade ambiental e a adaptación ao cambio climático. Tamén se aposta pola colaboración cos países africanos.
Preocupan, sobre todo, Senegal e Cabo Verde, “desde onde parten máis caiucos rumbo a Canarias”. O informe recalca o traballo de España en Níxer, nun proxecto de seguridade e vixilancia de fronteiras e nun plan para abordar a inmigración de forma integral, mentres en Gambia prevese habilitar a Embaixada española en Banxul e formar a persoal local especializado en materia migratoria.
As iniciativas postas en marcha apostaron polas medidas desde o lugar de orixe. Incrementáronse os dispositivos de seguridade e control europeos (Frontex), reforzáronse as fronteiras interiores e exteriores, en España ampliouse o sistema de vixilancia SIVE (Sistema Integral de Vixilancia Exterior) a Murcia e a Comunidade Valenciana -xa funcionaba en Andalucía, Canarias, e Ceuta- e iniciouse o Sexa Horse Network, unha rede de comunicación vía satélite entre España, Portugal, Mauritania, Senegal, Cabo Verde, Marrocos, Gambia e Guinea Bissau.
A esta situación súmanse os efectos da crise, que segundo o citado informe aumentaron o custo da viaxe, as expulsións (13.278 en 2009, fronte ás 10.616 de 2008) e a limitación das “vías para que os cidadáns africanos accedan á inmigración regular”. A substitución do continxente polas contratacións en orixe minguou as prazas dispoñibles e “a única nova vía para a adquisición de autorización de residencia e traballo en España” refírese a “os profesionais altamente cualificados“. Con todo, desde 2006 descenderon os fluxos de inmigrantes irregulares cara ás costas españolas. E así se prevé que sexa tamén este ano.
