As novas tecnoloxías non están rifadas cos maiores. Ao contrario, son as súas aliadas. A finais de setembro púxose en marcha o proxecto Aware, que durante o próximos tres anos pretende facilitar a inclusión social de millóns de traballadores maiores e xubilados europeos. O obxectivo é crear unha rede social para que se manteñan en contacto coa súa empresa e asesoren aos novos empregados cando sexa necesario, ademais de aprender a usar as Tecnoloxías da información e comunicación (TIC), como parte moi importante da poboación que quere relacionarse por esta vía.
No noso país, o Instituto de Biomecánica de Valencia (IBV) coordina este proxecto, que se dirixe a traballadores maiores e recentemente xubilados. En total, estímase que os beneficiarios serán 63 millóns de maiores europeos, mentres que outros 38 millóns recibirán axuda para prepararse na transición á xubilación. Respecto da rede social que se creará, “destinada aos traballadores maiores e aos recentemente xubilados”, precisa o IBV, facilitará o manexo do TIC e o contacto coa empresa unha vez que xa non se traballe nela.
Cal é o beneficio para os maiores? Durante a presentación do proxecto, o director de Saúde Laboral do IBV, Alfonso Oltra, indicou que a finalidade é dobre. Proporcionaráselles habilidades no uso do TIC para fomentar a súa participación social, “promover un envellecemento activo e loitar contra as consecuencias que poidan desenvolverse despois da xubilación, como depresión, soidade e illamento”. Pola súa banda, as empresas terán a oportunidade de manter o contacto cos empregados xubilados. Cando o requiran, poderán pedirlles axuda para resolver algunha cuestión ou asesorar aos novos asalariados mediante foros, blogues e chats.
Neste proxecto, cóntase coa coordinación compartida con diversos socios, entre eles, a Unión Democrática de Pensionistas e Xubilados de España (UDP) e institucións de Italia, Reino Unido e Alemaña, mentres que o financiamento recae na Comisión Europea e as organizacións membro do programa Ambient Assisted Living, que en España está representado polo Instituto de Saúde Carlos III e o Ministerio de Industria, Turismo e Comercio. Este proxecto proponse mellorar a calidade de vida dos maiores e reforzar a base industrial en Europa a través do TIC.
Aproveitar a vellez para avanzar
Os cambios demográficos e o aumento da esperanza de vida propiciaron que se pense nos maiores como unha fonte de axuda imprescindible no futuro. “Non só implica retos, senón tamén oportunidades para os cidadáns, o sistema social e de saúde, a industria e o mercado de Europa”, destacan os seus impulsores.
O concepto Ambient Assisted Living, traducido como “vida asistida pola contorna”, relaciónase coa posibilidade de ampliar o tempo que as persoas poden vivir no seu fogar grazas ao aumento da autonomía e a mobilidade, pero tamén coa idea de axudarlles a manter un bo estado de saúde e as súas capacidades funcionais, promocionar un modo de vida máis saudable, evitar o illamento social mediante o fomento do traballo en rede, ademais de mellorar a eficacia e produtividade dos recursos humanos.
Os traballadores maiores e quen se achegan á xubilación, a miúdo, comparten o medo por enfrontarse a unha nova etapa que descoñecen. Senten que o auxe das novas tecnoloxías afástalles das relacións sociais e que nesta nova etapa teñen pouco que achegar. Con todo, ocorre máis ben ao contrario. A súa experiencia é moi útil para os recentemente licenciados, quen pon en marcha o seu propio negocio ou os traballadores que ocupan o seu lugar na empresa que abandonan. Do mesmo xeito, as novas tecnoloxías ábrenlles un abanico de posibilidades.
UDP lembra que os traballadores próximos á súa xubilación “necesitan estar preparados para cambios relacionados tanto con este período, como co envellecemento”. Por iso, considera imprescindible que aprendan a adaptar o seu posto de traballo de maneira que lles axude a contrarrestar o declive físico típico da idade e que reciban asesoramento psicolóxico para afrontar os cambios asociados á xubilación. “As comunidades virtuais (redes sociais) de traballadores xubilados poderían prestar ese servizo ao compartir as súas experiencias e facer a súa avaliación”, defende.
Estes mesmos obxectivos comparte o proxecto Aware. Os maiores que aprenden a usar o TIC aumentan as súas posibilidades de inclusión social. “Por tanto -prodigue UDP-, é prioritario a aprendizaxe e experimentación no seu uso”. Na súa opinión, recibir a instrución oportuna no propio traballo supón un ensino que mellora as expectativas de uso na xubilación, así como a produtividade da empresa.
