Juan José Martínez, vicepresidente da Coordinadora Estatal de Comercio Xusto

En 2014 en España, cada persoa gastou en comercio xusto 71 céntimos; en Europa, 13,4 euros

Imaxe: N.Caballero_Imagen en Acción

A pesar de que en España o comercio xusto chegou con 20 anos de atraso con respecto ao resto de Europa, as cifras das súas vendas seguen aumentando e os seus produtos gañan presenza en diferentes espazos. Aínda lonxe do gasto medio que en Europa é de 13,4 euros, en España aos poucos vai crecendo. Juan José Martínez, vicepresidente da Coordinadora Estatal de Comercio Xusto (CECJ) sinala que a finalidade do comercio xusto vai máis aló da súa comercialización, pois pretende concienciar sobre un consumo máis responsable e ético baseado no respecto e a xustiza. Conta preocupado que, aínda que a facturación increméntase, as vendas nas tendas desde 2008 están a descender, dado que gañaron terreo noutros establecementos comerciais e vending. Con todo, “as tendas son un núcleo importante para a sensibilización e onde involucrarse en movementos de transformación social”.

O comercio xusto é unha alternativa ao comercio internacional convencional cuxo fin é o desenvolvemento dos pobos e combater a pobreza e a desigualdade. No comercio xusto as persoas que producen ou elaboran os produtos reciben un salario digno, traballan nunhas condicións adecuadas e seguras e non hai explotación laboral infantil. Ademais, o proceso de produción non é prexudicial para o medio ambiente e asegúrase o trato igualitario a homes e mulleres. En definitiva, trátase dun tipo de comercio baseado no respecto e a xustiza, tanto a nivel económico, social como ambiental.

Fundamentalmente débese a que aumentaron os lugares onde os consumidores poden atopar comercio xusto. Cada vez máis, estes produtos están en grandes superficies e supermercados, establecementos de hostalaría e máquinas de vending ou ben son distribuídos a través de empresas convencionais. Isto fai que o número de clientes de comercio xusto aumente e, por tanto, tamén a facturación total.

Si, si que nos afectou e estanos afectando, sobre todo nas tendas. Aínda que as cifras globais de facturación estean a aumentar, as vendas nas tendas veñen descendendo desde 2008 ata agora. E isto é algo que nos preocupa, porque as tendas son un núcleo moi importante para o movemento do comercio xusto, xa que nelas non só podes comprar un produto, senón que tamén podes participar en actividades de sensibilización ou en accións de denuncia, informarche máis sobre o comercio xusto, involucrarche noutros movementos de transformación social, etc.

“O tres cuartas partes das vendas corresponden a café, azucre e cacao”O máis vendido en comercio xusto é a alimentación. O 90% das nosas vendas son de alimentos, especialmente de café, azucre e produtos elaborados con azucre ou cacao. Soamente este tres categorías copan tres cuartas partes das vendas. Con todo, na rede de tendas de comercio xusto, son os produtos artesanais e téxtiles os que máis se venden, con máis dun terzo das vendas.

“En Europa o gasto medio en comercio xusto é de 13,4 euros, unhas 19 veces superior ao que se produce no noso país”O ano pasado, cada persoa en España gastou en comercio xusto 71 céntimos de euro. Con esta cifra estamos moi lonxe da media europea, cuxo gasto é de 13,4 euros, unhas 19 veces superior ao que se produce no noso país. E lejísimos quédannos países como Suíza, onde o gasto nestes produtos é de 44 euros ou Reino Unido con 32 euros. É certo que en España o comercio xusto chegou con 20 anos de atraso respecto ao resto de Europa e, por tanto, temos un percorrido máis curto. En Europa van moi por diante de nós na implantación do comercio xusto en grandes superficies e en cadeas de hostalaría, onde está moi asentado.

“Nin podemos nin queremos competir con produtos elaborados por persoas explotadas e cunhas condicións de traballo deplorables”Neste sentido, o comercio xusto dá unha mensaxe crave. Cando compramos un produto barato, non debemos esquecer a quen se están trasladando os custos de produción. E sempre adoita ser aos elos máis débiles da cadea de subministración, é dicir, aos traballadores e os produtores.Pero por outra banda, tampouco é certo que o prezo é máis elevado que no comercio convencional. Se os comparamos con produtos dunha gama de calidade media ou baixa, nese caso os de comercio xusto si que poden resultar máis caros. Pero os produtos de comercio xusto, pola súa calidade e a súa produción ecolóxica ou semiartesanal, deben ser comparados con produtos dunha gama similar; neste caso o prezo é moi parecido, mesmo ás veces máis barato.No entanto, e como en calquera outra economía de escala, a medida que haxa máis demanda de produtos, os gastos de transacción (transporte, loxística, aduanas, etc.) baixan, e iso fará que os importes poidan descender.

As prácticas abusivas de moitas empresas téxtiles consolidan e incrementan a pobreza e a desigualdade na que viven os seus traballadores, que na súa maioría son mulleres. Como analizamos no noso informe “O mercado global do téxtil e os seus desequilibrios comerciais“, as grandes empresas téxtiles trasládanse a aqueles países que son máis rendibles, é dicir, onde poden minorar os seus custos ao máximo sen cumprir leis sociais e ambientais. E quen máis sofren esta desregularización son os produtores e traballadores destes países, con xornadas de traballo extenuantes, cuxos soldos non alcanzan o mínimo digno para vivir, en condicións laborais deplorables. O exemplo visible máis dramático foi o derrube do edificio Ra Praza, en Bangladesh, pero non é en absoluto a excepción, é máis ben a regra xeral.

É un tema moi complexo pero cremos que polo menos requiriría, por unha banda, un consenso internacional sobre aqueles dereitos laborais e ambientais inalienables e, por outra, desenvolver diferentes mecanismos reais de intervención no caso de que estes incumprísense.O que temos claro é que a protección dos dereitos laborais non é unha cuestión que incumbe de forma exclusiva a empresas e sindicatos. Os dereitos laborais e o seu cumprimento a nivel internacional teñen que ver coa asunción de responsabilidades por parte de organismos internaciones, estados e sociedade civil no seu conxunto, incluíndo, por suposto, ás empresas.

Etiquetas:

comercio xusto