Imagen: Anna Tankeh
A Lei 51/2003, de 2 de decembro, de igualdade de oportunidades, non discriminación e accesibilidade universal das persoas con discapacidade contempla o principio de normalización como aquel que permite ás persoas con discapacidade levar unha vida normal e acceder “aos mesmos lugares, ámbitos, bens e servizos que están a disposición de calquera outra persoa”. Naturalmente, este principio tamén se refire a os lugares de traballo, onde as persoas con algunha discapacidade física ou deficiencia visual non deberían ter problemas para a súa integración laboral.
Tarefas que non entrañan ningunha dificultade para a maioría das persoas, como manterse de pé ou observar de preto un obxecto, convértense nun verdadeiro reto para outras. Por iso, cando é difícil que a persoa se adapte ao posto, é necesario que sexa o posto o que se adapte á persoa mediante algún tipo de axuda técnica. A Fundación ONCE lidera un proxecto de apoio á integración laboral e a mellora da calidade do emprego de persoas con discapacidade. Neste marco, editouse unha “Guía de aplicación técnica de accesibilidade aos Centros de Traballo” que recolle as condicións para que a contorna laboral facilite un uso autónomo, seguro e confortable.
Os requisitos comezan na propia contorna do centro de traballo, que require pavimentos antiescorregadizos e beirarrúas anchas
Á hora de deseñar as distintas áreas do centro de traballo débense ter en conta unha serie de recomendacións que comezan na propia contorna do centro de traballo. Así, hai que coidar que a iluminación permita unha boa visibilidade, o pavimento non sexa deslizante e as beirarrúas teñan polo menos un metro e medio de anchura. É importante que a empresa se interese polo estado deste espazo, a pesar de que adoita ser de titularidade pública e o seu mantemento, por tanto, tamén o é. Especialmente, débense coidar as dimensións da vía nos lugares de xiro ou cruces peonís e, se existen pendentes, estas non deben ter un desnivel superior ao 6%.
Outros elementos a ter en conta son as rejillas, que non deben sobresaír do pavimento nin estar afundidas, posto que poden provocar a caída dunha cadeira de rodas. En canto ás adaptacións para as persoas con dificultades visuais, débense sinalizar os vaos con franxas señalizadoras e é conveniente empregar diferentes texturas cando o desnivel entre a beirarrúa e o piso vai desde 15 a 45 centímetros. Doutra banda, se a contorna do centro de traballo conta con prazas de aparcadoiro, estas deben ter unhas dimensións adecuadas para vehículos nos que viaxan persoas con mobilidade reducida e situarse preto dos accesos.
Unha vez na entrada do centro de traballo, as zonas de paso deben estar convenientemente sinalizadas para que as persoas con algunha deficiencia visual póidanas distinguir. Se ademais existe unha rampla ou pendente, hai que garantir a estabilidade de paso dunha cadeira de rodas. Respecto da porta de acceso, debe permitir unha entrada segura e ter unha anchura suficiente para o paso dunha cadeira de rodas e un manexo fácil para quen utilizan muletas ou bastóns.
Requisitos no centro de traballo
É importante que o interior da empresa conte con espazos amplos para facilitar a mobilidade e que se utilicen bucles magnéticos, para evitar as interferencias nos audífonos, así como bandas-guía que permiten aos usuarios e usuarias saber en todo momento por onde se moven. Doutra banda, se resulta necesario sinalizar algunha zona ou despacho, estes sinais deben conter tanto símbolos gráficos como información táctil e, en caso de contar cun sistema de megafonía, este debe adaptarse tamén ás persoas con audífono.
Os espazos deben ser amplos e os sinais teñen que conter tanto símbolos gráficos como información táctil
Respecto dos corredores, deben ser amplos, libres de obstáculos e, sempre que se poida, hai que instalar un pasamanos. Estes elementos axudan a que unha persoa con problemas visuais poida agarrarse a unha barra para ter un paso máis seguro. Se existen escaleiras e é necesario colocar unha rampla, esta tamén debe contar con barra de apoio e unha pendente pouco pronunciada. Ás veces, a única axuda que ten unha persoa en cadeira de rodas para evitar deslizarse por unha costa son as súas propias mans.
Por último, nas salas de reunións hai que reservar espazo para persoas con problemas de mobilidade, de maneira que a distancia entre unha fila de butacas e outra non sexa inferior a 50 centímetros; hai que eliminar calquera obstáculo que poida haber nas saídas de emerxencia; e convén que a documentación interna da empresa facilítese nun formato inteligible para o traballador ou traballadora, como o braille.
Outra das partes importantes da contorna de traballo é o mobiliario. Elixir o adecuado require o seu tempo, xa que debe ter en conta as peculiaridades de todos os posibles usuarios e usuarias. No caso dos asentos, por exemplo, débese optar por mobles que permitan adoptar diferentes posturas. Os asentos con apoio isquiático son óptimos para desempeñar labores que esixen estar de pé ou a certa altura.
O resto de elementos, como as máquinas de café ou os teléfonos públicos, deben estar apoiados sobre unha superficie vertical, ter ao seu ao redor espazo suficiente para realizar manobras e estar á altura de calquera persoa, o mesmo que os interruptores ou os sanitarios dos aseos. Tamén as mesas deben ter unha altura suficiente para permitir unha correcta colocación de persoas que utilicen cadeira de rodas. Unha norma común é eliminar os bordos cortantes de todo o mobiliario.
Cando haxa ascensor na empresa, debe adaptarse ás necesidades dos empregados e empregadas, con dimensións amplas, un pasamanos, botóns a unha altura máxima de 120 centímetros e con información gráfica en altorrelieve, e un indicador sonoro que informe tanto da parada do aparello como da planta na que se atopa. Outras opcións que facilitan a integración laboral das persoas discapacitadas son as plataformas verticais para salvar escaleiras e desniveis.
