Os programas de lecer independente axudan ás persoas con discapacidade a facer amigos. Grazas a eles, coñecen a outras persoas con quen comparten intereses e crean lazos de amizade. Estes grupos diríxense a homes e mulleres cun nivel de autonomía elevado, que teñen a oportunidade de formar un grupo para gozar xuntos do tempo de lecer. Os aspectos crave son catro: xerar un punto de encontro entre persoas con discapacidade, dar prioridade ás que teñen unha alta autonomía, monitores de apoio para dinamizar os grupos e traballar coas familias das persoas con discapacidade para evitar que a sobreprotección obstaculice o lecer independente.
Os programas previstos para que as persoas con discapacidade intelectual coñezan a outras persoas con quen comparten intereses e amizade son unha iniciativa implantada no noso país desde hai varios anos, pero pouco estendida. O seu obxectivo é xerar un punto de encontro para que as persoas coincidan e, se o consideran oportuno, cren grupos de amigos con quen compartir o tempo de lecer.
Cando as persoas se coñecen, anímaselles a que decidan con quen lles gustaría gozar de momentos de lecer. “Se as preferencias de dúas ou máis persoas coinciden, préstaselles apoio para que comecen a saír sós”, explica José María Jiménez Lalanda, coordinador de programas de FEAPS Madrid.
As persoas con alta autonomía teñen preferencia
As persoas con discapacidade e un maior grao de autonomía son obxectivo preferente dos programas para facer amigos
Os grupos de lecer independente diríxense a mozos con discapacidade cun maior grao de autonomía (alta autonomía), a partir de 18 anos. Isto permítelles non depender de grupos organizados para realizar actividades no tempo de lecer . Facer amigos non sempre é fácil, polo que recibir un empuxón axuda a dar o salto. “Moitas veces é unha demanda implícita entre quen chegan ás asociacións, pero en ocasións é explícita”, detalla José María Jiménez. Por este motivo, aprovéitase para xuntar a persoas coa mesma intención e anímaselles a participar en diversas actividades que lles axudan a coñecerse mellor.
Trabállanse cuestións prácticas para manexarse en transporte público, saber a que lugares acudir ou que facer en caso de urxencia, entre outras. Estas cuestións gañan relevancia entre os adolescentes porque, a partir dos 15 ou 16 anos, se carecen dun grupo de amigos fóra dunha contorna de lecer compartido, terán máis dificultades para coñecer xente. A idade crítica oscila entre os 24 e 25 anos, xa que entón agudízanse os obstáculos para atopar amigos, sobre todo, entre persoas sen discapacidade.
Monitores de apoio para dinamizar os grupos
Desde o principio, estes programas desenvólvense no seo de organizacións que traballan con persoas con discapacidade . A cada encontro asisten algo máis dunha decena de persoas con discapacidade intelectual, animadas por un monitor de apoio “que axuda a xerar espazos mediante dinámicas e actividades. Así xorden os gustos ou preferencias e as persoas coñecen con quen son compatibles”, indica José María Jiménez.
O monitor propón diversas actividades aos asistentes para que se expresen e entren en contacto con outros. Son tarefas para que descubran se son afíns ou comparten afeccións e favorecer que se cren lazos de amizade. A estratexia dos monitores pretende que sexan as propias persoas con discapacidade quen elixan con quen lles gustaría ter unha amizade. Mesmo se lles pregunta de maneira explícita. Deste xeito, unha vez creados os grupos, os monitores apóianlles, asesoran e realizan o seguimento. A pretensión é retirar o apoio unha vez que aprenderon a moverse de maneira autónoma na contorna.
Traballo coas familias das persoas con discapacidade
Á vez que se traballa coas persoas con discapacidade, estas iniciativas implican aos familiares para que interioricen a importancia da autonomía dos seus fillos ou irmáns e perdan medos. A sobreprotección familiar é frecuente e, sen pretendelo, supón un obstáculo para xerar círculos de amigos.
É habitual que a familia teña pouca confianza, mesmo medo, ao que lles poida ocorrer aos seus familiares, polo que tenden a sobreprotegerles. Por este motivo, trabállase con elas a importancia da autonomía e dánselles ferramentas para manexar as situacións que lles preocupan. “Se lles dá medo que os seus fillos saian pola noite, pactamos que durante os primeiros meses chámenlles cada dúas horas para dicirlles como están e que gañen confianza aos poucos”, subliña José María Jiménez.
A preocupación é maior entre os familiares maiores e no caso das fillas. De feito, elas son menos nestes grupos. Con frecuencia, o primeiro que preguntan os pais é cantas mozas hai no grupo ou a cantas van coñecer.
Polo momento, estes programas desenvólvense en poucas entidades, pero búscase financiamento para lanzar un proxecto piloto en moitas outras. Ata agora, desde FEAPS Madrid impulsáronse estes proxectos con medios humanos e económicos, pero son necesarias subvencións para mantelos. A petición lánzase na súa maioría a empresas privadas, xa que as axudas do sector público céntranse en servizos considerados básicos. As organizacións que puxeron en marcha esta iniciativa son: AMI3, Astor, Clevi, ADISLI e Grupo Amás (AFANDEM).
