Unha vez ao mes, un grupo de amigos, veciños e familiares reúnese para prestarse diñeiro. Forman unha rede na que cada membro achega entre 20 e 150 euros, con dereito a recibir un préstamo ata catro veces superior. Cando un membro do grupo ten unha necesidade, expona e, entre todos, deciden se se lle concede ou non un microcrédito. O que menos lles preocupa é se o diñeiro volverá ás súas mans. Saben que o fará no modo e tempo acordado. Teñen confianza entre eles. Forman parte dunha comunidade autofinanciada.
Imagen: sanja gjenero
A confianza é o alicerce básico das comunidades autofinanciadas (CAF), grupos formados por entre 10 e 30 persoas de escasos recursos económicos que se prestan diñeiro entre elas para afrontar calquera contratempo. A cada membro do grupo esíxeselle ter uns ingresos mínimos e achegar unha cota inicial de 20 a 150 euros, segundo as posibilidades de cada un. Esta cantidade dá dereito a recibir un préstamo ata catro veces superior á cantidade achegada e pódese recuperar se nalgún momento abandónase a comunidade.
A iniciativa está apoiada pola Asociación CAF, unha organización sen ánimo de lucro especializada no desenvolvemento de organizacións comunitarias. A súa tarefa consiste en crear “redes de cidadáns en barrios con escasos recursos, para fomentar a confianza e unir á comunidade”, explica Jean Claude Rodríguez-Ferrera, presidente da asociación. Esta entidade presta apoio para a formación do grupo, instrúelle en contabilidade básica, colabora na elaboración do regulamento e acompáñalle no proceso de xestión. “Pero son os membros de cada grupo quen realmente o levan adiante”, precisa Rodríguez-Ferrera.
Os grupos están formados, nun 80%, por persoas inmigrantes, de escasos recursos ou con necesidades. Grazas a estes fondos, evitan o papelorio tradicional das entidades bancarias e reciben o diñeiro ao momento. Se a comunidade apróbao, o préstamo concédese o mesmo día que se solicita. Cada membro conta cunha rede mínima de persoas á súa ao redor que confían nel.
Funcionamento
En total, a Asociación CAF facilitou a creación de 22 grupos en Barcelona e outros dous en Madrid, aínda que a metodoloxía foi importada de Latinoamérica, onde na actualidade funcionan unhas 800 comunidades. Ademais, hai dous anos comezou a implantarse en países de África como Senegal. Un equipo de expertos viaxou ata alí para explicar o modo de xestión das redes e impulsar a axuda entre homes e mulleres. “Queremos que ninguén quede fóra”, engade o presidente da asociación.
Todo o grupo establece as condicións en que se concede o crédito, o tipo de interese e o tempo de devolución
Unha vez ao mes, os membros de cada grupo reúnense, expoñen as súas necesidades e entre todos deciden a quen se concede un crédito. Este adoita roldar unha media de 350 euros que serven para cubrir necesidades inmediatas: facturas pendentes, remesas ao país de orixe, viaxes, libros do colexio… “A xente realmente non ten que explicar para que o pide”, apunta Rodríguez-Ferrera.
Todo o grupo establece as condicións en que se concede o crédito, o tipo de interese e o tempo de devolución. Desta forma asegúrase unha xestión correcta da operación e téntase que ningún membro chegue a unha situación de sobreendeudamiento. Se o grupo cre que o préstamo solicitado é extraordinario, estúdanse en profundidade todos os detalles. “Ás veces, co microcrédito a xente pódese chegar a sobreendeudar e iso é moi perigoso”, advirte Rodríguez-Ferrera. “Algunhas persoas queren vivir por encima das súas posibilidades, pero os microcréditos non están para iso, senón para afrontar unha emerxencia”, engade.
As pezas craves das comunidades autofinanciadas son os líderes. Cada comunidade conta cun. O líder é unha persoa capaz de mobilizar a un grupo de xente, crear unha rede de confianza e gañarse o respecto de todos os seus membros. Ten credibilidade e iniciativa. A súa elección é a parte máis difícil do proxecto. “De feito, sen eles sería imposible”, recoñece Jean Claude Rodríguez-Ferrera.
O líder é capaz de mobilizar a un grupo, crear unha rede de confianza e gañarse o respecto dos seus membros
Os líderes non se comparten. Tan só poden pertencer a un grupo. Son un socio máis que achega diñeiro e pode recibir microcréditos. Con carácter anual, noméase unha xunta directiva e apróbanse os cargos -incluído o de presidente- para ese ano. Así se consegue que todos os membros coñezan o funcionamento do grupo, participen e aprendan mellor a organizar unha comunidade, aforrar diñeiro, pedir un crédito e devolvelo.
O líder do grupo é quen o forma a partir de seis ou sete persoas da súa confianza. Máis tarde, acéptase a chegada de novos membros e a saída dos antigos. A única condición é achegar unha cota inicial ou saldar as débedas, se as houbese. Ao basearse na confianza, cando non se devolve o diñeiro fállase a todo o grupo. Aos amigos, aos veciños e aos familiares máis próximos.
