Diversos programas desenvolvidos en España conseguiron nos últimos anos a alfabetización de mulleres que carecían dunha instrución básica. Son programas de carácter informal, á marxe do ensino regulado para adultos. Acudir de novo a clase aumenta a súa autoestima, mellora a súa formación e a súa calidade de vida, á vez que lles anima a facerse un oco no mercado laboral. No resto do mundo, institucións e ONG traballan tamén para incrementar a taxa de mulleres que acceden á educación.
Imagen: CDC
As mulleres de etnia xitana son alumnas prioritarias para a Fundación Secretariado Xitano. En diversos puntos de España, organiza cursos, con vacacións escolares incluídas, para quen queren estudar dun modo distendido. As mulleres acoden á súa cita cos libros un día á semana, soas ou acompañadas polos seus fillos pequenos.
Nalgúns casos repásanse conceptos esquecidos e, noutros, retómase o coñecemento onde se deixou anos atrás. Pero a ilusión sempre é a mesma. “Non lles desanima nin a crise e empúxanlles as ganas de superarse”, explica a entidade. É unha alternativa á educación para adultos.
Repásanse conceptos esquecidos ou se retoman onde se deixaron anos atrás
Co nivel de aprendizaxe que alcanzan, as mulleres son capaces de desenvolver un cálculo matemático “ou escribir unha instancia de reclamación para algunha área da Administración pública”. Os coñecementos que se adquiren tentan ser o máis prácticos posible.
Na delegación de Zaragoza, unha mestra xubilada voluntaria exerce de profesora cada semana. Atende a media ducia de mulleres xitanas que, na súa maioría, exceden os 50 anos e aprenden a ler e escribir. “Non pretenden encontar un traballo, senón que organizamos o curso dun modo entrañable, para que aprendan a desenvolverse no día a día”, explica o coordinador de FSG en Zaragoza, Raúl Guíu.
As clases duran entre unha hora e unha hora e media. Neste tempo, a mestra adáptase ás necesidades de cada muller, que no seu día non tiveron a oportunidade que se lles brinda agora. “Non é un curso estruturado, con horarios ríxidos”, precisa Guíu, “senón un curso aberto onde se realizan actividades de lectoescritura para responder as inquietudes destas mulleres”.
Mulleres e educación
Non é ningunha novidade. Nalgúns países do mundo, ás mulleres négaselles o acceso á educación. Segundo a UNESCO, dos 796 millóns de adultos que non saben ler nin escribir, o 64% son mulleres. África Subsahariana e o sueste asiático rexistran as peores cifras.
O segundo dos Obxectivos de Desenvolvemento do Milenio pretende lograr o ensino primario universal. A meta para 2015 é conseguir que entón os menores de todo o mundo teñan a posibilidade de terminar un ciclo completo de ensino primario.
O analfabetismo feminino é sinómimo de discriminación no exercicio de dereitos
O pasado 8 de setembro, Día Internacional da Alfabetización, a UNESCO escolleu o tema “Alfabetización e autonomía da muller”. Ademais, aproveitou para anunciar a inauguración o 1 de novembro da Rede de Coñecementos e Innovacións para a Alfabetización (KINL). O seu obxectivo é “xerar coñecementos e métodos innovadores en apoio da adquisición e uso da lectura e a escritura”. Tamén se expón como medio a favor da sensibilización, formular políticas educativas, executar programas, cooperar e establecer alianzas.
Global Humanitaria lembrou tamén o 8 de setembro que “ser muller leva, polo simple feito de selo, ter menos posibilidades de aprender a ler e escribir”. O analfabetismo feminino é sinómimo de discriminación no exercicio de dereitos, subliñou. Por este motivo, leva a cabo proxectos de alfabetización para adultos en Nepal e Costa do Marfil, “a petición de asociacións de mulleres de zonas rurais”. Nestes cursos ensínanse coñecementos básicos de lectura, redacción e aritmética.
A campaña “Por ser nenas” de Plan loita contra a desigualdade de xénero e a favor da promoción dos dereitos das pequenas, “que son as primeiras en ter que deixar os estudos para traballar ou se enfrontan a matrimonios temperáns que lles impiden continuar a súa educación e acceder a un futuro mellor”.
Alfabetización dixital
Na era dixital, o uso das novas tecnoloxías non pode quedar vetado ás mulleres. A UNESCO desenvolve diversos plans dirixidos a elas. A finais do pasado ano, un total de 46 mulleres da etnia atacameña de Chile se graduaron no Programa de Alfabetización Dixital. A formación recibida lles permitó coñecer aspectos básicos do uso de Internet, a distinción entre hardware e software, e “o seu uso en tarefas que lles son próximas á súa realidade”.
- Aprender a ler e escribir mellora a autoestima.
- A idade de matrimonio atrásase.
- Favorece a igualdade de oportunidades.
- As mulleres gañan independencia económica.
- A taxa de mortalidade infantil redúcese.
- Mellora a saúde materno-infantil.
- Aumenta as posibilidades de sustento.
- Diminúe o risco de contraer VIH e sida.
- Aumenta as oportunidades de acceso a un emplo.
