Turismo para todos: así é un destino accesible

Características dun destino accesible

A colaboración da Fundación ONCE e ENAT foi sempre fundamental para establecer as características que debe cumprir o turismo accesible. Pero ademais, a Organización Mundial do Turismo (OMT) xogou un papel estratéxico para difundir estes aspectos entre o sector de todo o mundo e dar valor a uns principios que, de non cumprirse, impiden a inclusión social de boa parte da poboación. E é que hai que pensar que a accesibilidade non só beneficia a quen teñen unha discapacidade, senón a todas as persoas con dificultades de mobilidade, xa sexa pola súa idade ou outra circunstancia temporal.

Nas contornas urbanas, salvo por motivos de seguridade, recoméndanse percorridos universais e normalizados, fronte aos alternativos

A mellora na oferta turística permite unha mellor xestión dos destinos, impulsa a inclusión social das persoas con discapacidade e empuxa un dos sectores máis estratéxicos da nosa economía. “Os destinos turísticos que se fagan eco destes requisitos, e enténdanos como medidas positivas, evolucionarán na oferta dos seus produtos e servizos e, polo tanto, estarán a facilitar a experiencia turística e mellorando a calidade de vida de todos os seus cidadáns e visitantes”, subliña o “Manual sobre o Turismo Accesible para Todos: principio, ferramentas e boas prácticas”.

As recomendacións recollidas nesta publicación, realizada en colaboración polas organizacións citadas, buscan que “a accesibilidade universal no sector turístico sexa unha realidade”. Para iso, establecen que para crear destinos turísticos accesibles débense ter en conta as seguintes cuestións de acordo ás especificacións do denominado “deseño para todos”, baseadas en normas internacionais:

Contornas urbanas:

• Itinerario peonil accesible en contornas urbanas. Todas as persoas deben poder desprazarse por el en condicións de igualdade e seguridade, polo que se recomenda, sempre que sexa posible, “non establecer, salvo por motivos de seguridade, percorridos alternativos senón universais e normalizados”. O pavimento ha de evitar que as persoas se despracen sen risco de tropezar, escurrirse ou caer, requírese un ancho cómodo e seguro, sen elementos como farois ou sinais que o obstaculicen, e unha altura mínima. Por último, os itinerarios e destinos han de ser facilmente identificados os visitantes, sen demasiadas luces ou cores.

• Interseccións entre itinerarios. Neste caso, si convén que o itinerario accesible estea diferenciado e separado doutros tipos de tráfico; que o percorrido peonil sexa o prioritario; que os pasos de peóns teñan vaos para igualar o nivel da beirarrúa e da calzada, sinalizados na calzada con bandas antiescorregadizas e na beirarrúa mediante un sinal vertical; medidas que reduzan a intensidade e velocidade do tráfico; e a colocación de semáforos, se a pesar de todo a intensidade requíreo. Por último, en caso de haber carril bici, leste debe estar separado do itinerario peonil para evitar riscos por atropelo.

Contornas rurais e naturais:

• Itinerario peonil accesible en contornas rurais e naturais. As recomendacións coinciden coas de itinerarios en contornas urbanas, ademais de ter en conta que os percorridos transcorran por pendentes suaves para que a maior parte das persoas poida desprazarse de forma autónoma. Se non hai itinerarios naturais, aconséllase colocar taboleiros ou troncos que actúen como elementos guía, elementos de orientación e guiado táctil, sistemas de guiado por geolocalización a través de audioguías en préstamo ou de aplicacións móbiles e unha sinalización básica ou un guía que axuda aos turistas a orientarse.

Contornas marítimas, praias e embarcadoiros:

• Accesos. É imprescindible que os itinerarios accesibles conecten co sistema de transporte, é dicir, que haxa unha zona de aparcadoiro preto da costa. Neste suposto, é necesario contar con prazas accesibles suficientes. En canto ao acceso á praia ou ao embarcadoiro, ha de ter un nivel ou ramplas de pendente suave.
• Praias e paseos. Unha vez na praia ou nos paseos, para que o desprazamento sexa seguro, o pavimento das escaleiras e ramplas non debe ser deslizante; os cambios de nivel han de dispor de varandas; na area débense realizar itinerarios con materiais de consistencia firme, como taboleiros; as pasarelas teñen que ter contraste cromático coa area para detectar os límites; e as distancias entre os elementos modulares han de ser o máis reducidas posible.
  • Persoas con mobilidade reducida. Sempre que sexa posible, as praias han de contar con persoal de apoio cualificado, cadeiras e muletas anfibias que permiten bañarse ás persoas con mobilidade reducida.
  • Persoas con discapacidade visual. Recoméndase unha liña de balizas flotantes dunha cor contrastada, cunha aboia inicial na que se pode incluír un número en relevo. Mesmo se prevé un sistema de audioguiado acuático, tipo pulseira sonora, que leven os bañistas e indíquelles a súa posición mediante un sistema de coordenadas, ademais de dispor dun botón para avisar ao socorrista.

Contornas históricas e patrimoniais:

• Centros históricos. Xunto coas características destacadas para as contornas urbanas, cada plan de accesibilidade ha de ter en conta as particularidades do centro histórico. As recomendacións xerais pasan por ampliar o espazo peonil, crear áreas onde estar, ordenar o mobiliario urbano e evitar itinerarios con pendentes pronunciadas ou sen zonas de descanso, entre outras.
• Accesibilidade ao patrimonio cultural. Estes espazos poden considerarse unha excepción, posto que se estima que aínda que o patrimonio ha de coñecerse, tamén ha de preservarse. Por iso apélase a motivos de conservación e aconséllanse medios alternativos para o seu coñecemento, como as tecnoloxías da información e comunicación (TIC) para a difusión e transmisión da información.
• Circuítos turísticos. Un aspecto importante é evitar un trato especial para que este non sexa discriminatorio. Por iso proponse crear desde o principio circuítos accesibles ou ben contar con guías-intérpretes , que garanten un ritmo e unha mensaxe idónea para cada tipo de público.