As situacións de emerxencia humanitaria, así como a resposta e axuda internacional volveron a saltar a primeira liña da actualidade ao longo deste mes de febreiro:
- Os terribles terremotos que sacudiron Turquía e Siria puxeron en perigo a máis de oito millóns de nenos e nenas que necesitan desesperadamente de axuda, apoio e protección para superar a traxedia que impactou nas súas vidas.
- E cúmprese un ano do comezo da guerra en Ucraína, conflito armado que, ao leste do territorio, leva máis de oito anos latente, e que tivo un forte impacto en toda a poboación do país, ocasionando millóns de desprazamentos dentro e fóra das súas fronteiras.
Unha ameaza existencial para a infancia
As catástrofes naturais e os conflitos armados son dúas situacións de emerxencia diferentes, pero con consecuencias moi similares sobre a poboación e a infancia: desprotección e risco extremo.
De feito, cando a violencia, os desastres ou os brotes de enfermidades tocan ás sociedades, os seus membros máis novos víveno como unha ameaza existencial, xa que as situacións de tensións, perigo e incerteza que se xeran dificultan prestar os coidados necesarios, prover unha alimentación nutritiva e crear contornas seguras. E se estas ameazas se producen durante os primeiros anos de vida, aumentan as probabilidades de sufrir dificultades cognitivas, conductuales e emocionais, e de experimentar atrasos no seu desenvolvemento.
A supervivencia e desenvolvemento saudable dos nenos e as nenas en contextos humanitarios e fráxiles ten moitas facetas. A principal é asegurarse de que reciben a alimentación e atención sanitaria e de hixiene axeitadas, pero tamén, ofrecerlles a oportunidade de xogar e de aprender, así como de gozar da protección, o acompañamento e a seguridade necesarias para amortecer os efectos das situacións adversas.
Colocar todas estas pezas no seu sitio significa incluír á infancia como parte integral das intervencións humanitarias en todos os sectores: nutrición e saúde; auga, saneamento e hixiene; educación, protección da infancia e política social.
Terremotos de Turquía e Siria
Dúas semanas despois dos devastadores terremotos que golpearon o sueste de Turquía e Siria, os nenos e familias das zonas afectadas sufriron outros dous terremotos que causaron o colapso de máis edificios e máis vítimas. Os dous sismos iniciais do 6 de febreiro, aos que seguiron máis de 6.000 réplicas, causaron unha gran destrución, leváronse as vidas de miles de persoas e deixaron a millóns de nenos con necesidade de axuda humanitaria urxente.
Ademais, a situación no norte de Siria é especialmente desgarradora, xa que este desastre castiga a nenas e nenos tras 12 anos de guerra, desprazamento, violencia e crise alimentaria.
A resposta de UNICEF en ambos os países é facilitar o acceso á auga potable e saneamento e aos servizos de protección e nutrición. Ademais, está a traballarse para protexer ás nenas e os nenos non acompañados e reunir aos que quedaron separados das súas familias debido aos sismos. Así mesmo, ofrecer axuda psicosocial para os nenos e as nenas afectadas é esencial para tratar de amortecer o dano psicolóxico que este desastre poida ocasionarlles.
Un ano de guerra en Ucraína
A poboación ucraína vive unha situación de crise grave desde que estalou a guerra fai 365 días. Calcúlase que, entre os miles de falecidos polo conflito, máis de 1400 nenos e nenas morreron ou resultados feridos.
A situación que vive a infancia no país é devastadora, e máis aínda durante o inverno, con interrupcións constantes na subministración eléctrica, os sistemas de calefacción e a subministración de auga, con temperaturas de até 20º C baixo cero, choiva, neve e xeo. A situación é especialmente vulnerable para os máis de 5,3 millóns de desprazados internos no país.
En canto á infancia, UNICEF calcula que a educación de máis de cinco millóns de nenos e nenas ucraínas puido quedar afectada. O uso de armas explosivas, ademais, converte ás escolas que aínda seguen en pé en lugares non do todo seguros, mentres que os continuos cortes de electricidade dificultan tamén a educación online.
Así mesmo, este intenso conflito tamén está a deixar cifras arrepiantes en canto a datos de saúde mental refírese, xa que se calcula que 1,5 millóns de nenos e nenas están en risco de sufrir depresión, ansiedade e tensión postraumática.
En UNICEF estivemos ao seu lado durante todo este tempo estregándoles alimentos, medicamentos e auga potable, pero tamén equipando as escolas para fomentar a educación online e achegando apoio e axuda psicosocial. Así mesmo, desde hai meses está a distribuírse roupa de abrigo e mantas.
Os máis vulnerables ante situacións de emerxencia
Ante calquera situación de crise, as persoas máis vulnerables son sempre os nenos e as nenas. Con todo, só unha pequena porcentaxe dos plans de resposta humanitaria incorporan intervencións relativas ao seu desenvolvemento. O financiamento é escasa e, a miúdo, proxéctase a curto prazo, o que non permite manter a programación o tempo suficiente para que teña un impacto duradeiro.
É esencial pór o foco na infancia ao tratar situacións de emerxencia, xa que é un elemento crave para axudar ás comunidades e países a recuperarse da crise, e romper cos ciclos de pobreza e violencia para establecer sociedades pacíficas e resilientes. UNICEF traballa para fortalecer os vínculos entre a acción humanitaria e o labor de desenvolvemento, xa que está presente en moitos países antes, durante e despois das emerxencias servindo para prestar un apoio continuo.
