Bluetooth, adeus aos cables nas distancias curtas

Falar de Bluetooth é facelo de unificación. Traducido ao castelán, Bluetooth significa “Dente Azul”, o alcume dun rei viquingo que, no século X, logrou unir politicamente baixo o seu reinado a Dinamarca e Noruega, ambas as separadas polo mar. Do mesmo xeito que este rei, Bluetooth une e conecta distintos dispositivos entre si de forma inalámbrica, liquidando un dos problemas que a vida dixital provoca: a masiva proliferación de cables.

O problema do exceso de cables non é novo. Dispor dun computador normal, con rato, teclado, altofalantes e una impresora supón que máis de cinco cables enchan o espazo útil sobre a mesa ou debaixo dela. A incomodidade que provoca una situación así, e máis ante a falta de espazo, faise case impracticable si a iso sumámoslle un escáner, un módem ou router ADSL ou o cable sincronizador da PDA (computador de man).

Ademais, a gran maioría de cables só teñen un uso, e non funcionan paira unirse a outro periférico. Faise necesario atopar una solución a esta selva de cables. Aquí é onde Bluetooth entra en xogo. Consiste nun estándar de comunicacións a través de ondas de radio de moi curto alcance, que permite a calquera dispositivo electrónico comunicarse con outros tal e como o farían si estivesen unidos por un cable físico. É un estándar aberto, documentado e dirixido polo “Bluetooth Special Interest Group” (SIG), una asociación de empresas de informática, automoción, telecomunicacións, etc. Paira poder usar Bluetooth só fai falta dispor dun chip ou pequeno cartón instalado en cada dispositivo.

Se utilizan o estándar Bluetooth, o teclado, o rato, a impresora, ou os altofalantes, por exemplo, comunícanse co computador sen necesidade da conexión física dun cable, liberando espazo e evitando incomodidades. Esta comunicación realízase enchendo una parte do espectro radioeléctrico libre, (as frecuencias de 2.45 gigahercios). Aínda que ten un curto alcance; non adoita superar os dez metros, é una distancia máis que suficiente paira interconectar dispositivos domésticos entre si.

Ademais de evitar o uso de cables, Bluetooth achega sinxeleza de uso: só hai que achegar fisicamente os dispositivos equipados con esta tecnoloxía para que todo funcione correctamente, sen necesidade de intervención humana. Por exemplo, achegando o PDA ao computador, ambos se conectan automaticamente, podendo sincronizar a axenda ou descargar o correo. E si achégase o PDA a un coche equipado cun computador Bluetooth, tamén se conectan automaticamente: a través do PDA é posible abrir as portas do coche, acender as luces, coñecer o estado do depósito de gasolina, etc.

Paira dispor de Bluetooth é necesario que o dispositivo ou periférico léveo incorporado por defecto (normalmente adoita ser una pequeno cartón ou chip xa integrado no dispositivo). Na gran maioría dos casos, si Bluetooth non vén por defecto, xa non será posible engadirllo. Así, por exemplo, á hora de adquirir un teclado hai que asegurarse de que entre as súas características figure Bluetooth. Se non conta con esta tecnoloxía, xa non será posible engadila. Con todo, a un computador persoal si que se lle pode engadir Bluetooth a posteriori, comprando paira iso una pequeno cartón (normalmente con conexión USB e cuxo prezo rolda os 30 euros) e conectádola ao PC.

Na actualidade calcúlase que existen preto de 200 millóns de dispositivos Bluetooth no mundo, cun alto ritmo de crecemento. Segundo Gartner, una firma de investigación de mercados, paira finais de 2004 serán máis de 350 millóns.

Pero Bluetooth non só está pensado paira conectar periféricos aos computadores. As súas posibilidades son amplas en todos aqueles campos nos que as distancias sexan curtas e a información a transmitir non sexa excesiva:

Teléfonos móbiles: os móbiles equipados con Bluetooth (cada vez son máis os modelos que o inclúen) permiten conectarse directamente a outros terminais compatibles. O custo da comunicación é cero, xa que non se utiliza a rede de ningunha operadora, e as vantaxes son moitas: compartir a axenda de contactos, intercambiar melodías, iconas, fotografías, etc.

Lecer: algo tan común como escoitar música pola rúa, mediante o clásico walkman, convértese nunha experiencia distinta grazas a Bluetooth. Os auriculares inalámbricos que xa existen no mercado aumentan a liberdade de movementos e evitan os incómodos cables. Mesmo xoguetes como os típicos coches teledirigidos por control remoto empezaron a usar Bluetooth como sistema de comunicación entre os mandos de control e o coche. O mesmo ocorre cos mandos a distancia dos televisores, que melloran as prestacións dos actuais permitindo cambiar de canle sen apuntar directamente ao televisor.

Domótica: os electrodomésticos de casa poden comunicarse entre si usando Bluetooth. Na actualidade xa existen potas a presión que se comunican coa vitrocerámica paira regular o tempo e potencia de cocción, apagándose cando esta terminou. Outras aplicacións, como controlar diversos aspectos dunha casa (subir ou baixar as persianas, acender a luz, pór en marcha a lavadora), tamén son posibles na actualidade mediante unha chamada de teléfono. Con todo, e a pesar de que a teoría diga que é posible, aínda está lonxe o momento no que o frigorífico se comunique co forno e a vitrocerámica, paira posteriormente indicarlle ao computador que se acabou algún alimento e que este se encargue de compralo automaticamente nun supermercado online.

Sector automobilístico: a industria automobilística caracterízase pola forte aposta que realizou por esta tecnoloxía. Aínda que na actualidade a maioría dos fabricantes esforzouse en lanzar ao mercado kits de mans libres paira a móbil vía Bluetooth, as posibilidades van máis aló. Sistemas de navegación, altofalantes, lectores de CDs ou consolas de videoxogos conectadas ao automóbil mediante Bluetooth son o seguinte paso.

Medios de pago: a progresiva adopción de Bluetooth polos teléfonos móbiles pode transformalos en medios de pago coma se dun cartón de crédito tratásense. Para que una cartón funcione, hai que pasala por un lector. Con Bluetooth non faría falta: con achegar o móbil ao lector, este tomaría os datos necesarios e cargaría o importe da compra na conta bancaria. Este sistema de pago podería implicar certos problemas de seguridade, xa que calquera persoa malintencionada podería colocar cerca un dispositivo lector de Bluetooth no momento de pagar, podendo mesmo acceder a algúns datos da compra. Aínda que esta situación non deixa de ser un suposto, o propio funcionamento de Bluetooth mediante ondas de radio facilitaría o traballo aos amigos do alleo.

A seguridade é un dos principais problemas aos que se enfronta Bluetooth. A súa comunicación a través de sinxelas ondas de radio permite que calquera poida ter acceso a elas simplemente respectando una distancia oportuna e tendo o receptor adecuado. Aínda así, ter acceso a esas ondas non significa que se poida acceder ao seu contido, xa que esta comunicación pode estar cifrada se así se configura.

Os máis proclives a sufrir estes problemas de seguridade son ordenadores de man (PDAs) e móbiles con tecnoloxía Bluetooth. Debido á súa mobilidade, calquera persoa pode entrar dentro do radio de acción dun destes móbiles mediante diversas técnicas ilícitas e acceder a información privada.

Por defecto, a maioría dos PDAs e móbiles con Bluetooth non teñen activado ningún tipo de cifrado e, ademais, son visibles e detectables por calquera outro dispositivo compatible. Por iso, sempre que se adquira un deles, convén ter en conta o seguinte:

• Activar o cifrado nas comunicacións: así se consegue que, se algún dato cae en mans alleas, sexa indescifrable.
• Facer “invisible” o dispositivo: desta maneira, ningún outro terminal Bluetooth será capaz de detectalo.
• Desactivar Bluetooth si non se vai a usar: se non se vai a utilizar Bluetooth na vida diaria, a mellor forma de protección é desactivalo. No momento no que se necesite facer uso del, activarase de novo.

Bluejacking

Debido á configuración por defecto da maioría destes móbiles e PDAs, está a xurdir una práctica que podería denominarse sorprendente e á vez intrusiva: bluejacking. Permite enviar mensaxes non solicitadas a móbiles próximos, a custo cero, e consiste en acudir cun móbil Bluetooth a un lugar público (una cafetaría, restaurante, centro de compras, etc) e detectar os móbiles compatibles de persoas descoñecidas que se atopen nos arredores. Una vez detectados, o “bluejacker” crea un novo contacto na súa axenda, pondo no nome a mensaxe que desexa enviar. A lonxitude do nome do contacto pode ser de 256 caracteres, os suficientes paira escribir unha mensaxe ao estilo do SMS dos móbiles tradicionais. Una vez feito o contacto na axenda, o “bluejacker” envíao aos móbiles detectados nos arredores.

Estas mensaxes adoitan ter un enfoque divertido e lúdico, comentando algunha característica física, o vestiario da “vítima”, ou da tarefa que está a realizar. Por exemplo, unha mensaxe de bluejacking podería ser “O café que estás a tomar ten moi boa pinta” ou Me gustan os zapatos que levas“.

Una vez chega ao teléfono receptor, a mensaxe aparecerá na pantalla, da seguinte maneira: “‘Gústanme os zapatos que levas’ foi recibido por Bluetooth”. Desta forma, aprovéitase o nome do contacto que se enviou paira escribir unha mensaxe o suficientemente longa e significativo como para que non se preste atención á parte final que indica “foi recibido por Bluetooth”. O seu equivalente, se falamos de móbiles convencionais, serían as mensaxes SMS non solicitados. No caso dos computadores, equivalería ao correo lixo ou spam. O envío é totalmente anónimo e gratuíto, posto que non se usa ningunha rede de telefonía, e por tanto é imposible identificar o número de teléfono do “bluejacker“.

Esta práctica non entraña, en principio, ningún problema de seguridade, e non deixa de ser un expoñente das novas formas de comunicación potenciado na era dixital, xa que o usuario pode facer invisible o seu terminal paira evitar así a recepción destas mensaxes en calquera momento. Con todo, o ‘bluejacking‘ pode realizarse de modo que si entrañe perigos na seguridade, usando técnicas máis avanzadas de enxeñaría social.

Da mesma forma que se envía un contacto da axenda, tamén pode sincronizarse un móbil con outro (a sincronización dá acceso á totalidade dos contidos do móbil). O atacante cambia o nome do seu móbil, escribindo unha mensaxe que convide a aceptar a sincronización: “‘Gañou unha viaxe a Florida. Acepte esta mensaxe e reenviénoslo paira reclamar o seu premio’ solicita o seu permiso paira sincronizarse con vostede”. Do mesmo xeito que co bluejacking tradicional, téntase que a parte final da mensaxe óbviese e acéptese a sincronización, dando así acceso libre a todos os datos do móbil da persoa que foi vítima do engano.

Bluesnarf

Consiste en aproveitar un erro do sistema de comunicación de Bluetooth paira acceder aos contidos do móbil sen deixar absolutamente ningunha pista nin notificación. Ao contrario que o bluejacking, que necesita da interacción da vítima, o bluesnarf só necesita duns programas informáticos paira acceder ao móbil. Este erro de seguridade só se produce en certos modelos de móbiles, aínda que tamén se sospeita que pode ocorrer mesmo en computadores compatibles con Bluetooth. Na actualidade, os fabricantes destes produtos están a arranxar este buraco de seguridade, polo que é recomendable asegurarse de que, se vai adquirir un produto compatible con Bluetooth, esta vulnerabilidade estea resolta

Ademais de Bluetooth, existen outras tecnoloxías de comunicación inalámbrica, como Wi-Fi ou os raios infravermellos. Esta diversidade provoca que moitas veces non sexa fácil decidir cal delas é a máis adecuada paira cada situación, ou si son tecnoloxías competidoras ou, pola contra, complementarias.

Os raios infravermellos teñen moitas limitacións con respecto ao resto de tecnoloxías sen cables. Necesitan dunha liña de visión directa, sen ningún tipo de obstáculo visual, polo que a súa utilidade practicamente redúcese aos mandos a distancia dos televisores.

Por tanto, Bluetooth e Wi-Fi son as dúas tecnoloxías que expoñen máis dúbidas e preguntas. No caso de ter que adquirir algún dispositivo, como un PDA, pode ser difícil decidir si ha de ser compatible con Bluetooth ou con Wi-Fi. Até que punto é útil Bluetooth cando xa existe Wi-Fi? Se xa se dispón dun PDA con conectividad Wi-Fi ao computador, paira que fai falta Bluetooth? Non sobra una das dúas tecnoloxías? A resposta é non: son complementarias.

Wi-Fi é una tecnoloxía pensada paira crear redes de computadores. Dispón dun maior alcance (uns 300 metros nunha instalación estándar) e dunha maior capacidade de transferencia, que rolda o cinco megas por segundo (un disquete contén case un mega e medio de capacidade). A súa xestión é máis avanzada e complicada que a de Bluetooth porque necesita de todos os parámetros necesarios paira poder configurar una rede.

Pola contra, Bluetooth é una tecnoloxía pensada paira substituír os cables nunha lonxitude curta. O seu alcance non supera os dez metros, e a cantidade de información que pode transmitir é moitísimo máis pequena que Wi-Fi: non chega ao dez kilobytes por segundo. Ao estar enfocado a substituír os actuais cables, non necesita de ningún tipo de configuración nin interacción por parte do usuario. Ademais, os distintos dispositivos Bluetooth poden interactuar entre eles sen necesidade dun computador que controle o proceso. Así, por exemplo, é posible imprimir una fotografía desde un PDA enviándoa directamente á impresora.

Por tanto, cada tecnoloxía serve a unhas necesidades distintas. Wi-Fi serve paira crear redes entre computadores, mentres que Bluetooth está pensado paira interconectar automaticamente todo tipo de pequenos dispositivos, próximos entre si e que necesiten intercambiar poucos datos.

Así, no caso da adquisición dun PDA, todo depende do uso que se lle queira dar. Se o único que se desexa é poder sincronizalo co computador paira así xestionar os contactos, axenda do día, etc, a elección sería Bluetooth. Con todo, se ademais de sincronizalo co computador deséxase acceder a Internet mediante o PDA, desde calquera punto de casa ou da oficina, a elección será Wi-Fi; daranos una maior cobertura e velocidade.

Aínda así, convén ter en conta que hai certos casos nos que nin Wi-Fi nin Bluetooth son una solución válida. Por exemplo, ante a necesidade de mostrar as imaxes xeradas polo computador no monitor, ou de mover as fotografías dunha cámara dixital ao disco duro do computador, segue sendo imprescindible usar cables físicos que dean a velocidade de transferencia necesaria.