Estamos tan adoitados traballar coas contornas gráficas que, para a maioría dos usuarios, estes constitúen a única experiencia que teñen cos seus computadores. Con todo, os ‘cartafoles’ e ‘xanelas’ non son, nin moito menos, a linguaxe innato duncomputador.
A contorna deescritorio (en inglés, ‘desktop environment’) é o conxuntode iconas, barras de ferramentas, fondo de pantalla e habilidadesespecíficas que chamamos ‘escritorio’ no sistema operativo.A información manipúlase directamente sobre asrepresentacións gráficas con axuda do punteiro e o rato.
A metáfora fronte á liña de comandos
O computador é unhamáquina que procesa e almacena información en códigobinario. Antes de que existisen os dispositivos de almacenamento,os programadores tiñan que escribir, liña por liña,os comandos necesarios para conseguir executar o proceso desexado.
Grazas aos discosduros e os compiladores,os computadores de hoxe non se programan senón que se utilizan: cada vezque o usuario abre unha aplicación está a convocar unproceso que alguén programou de antemán. O sistema operativoé o conxunto de programas que permiten xestionar ditasaplicacións e, a contorna gráfica, a representaciónmetafórica do devandito sistema.
Antes de que existisen os dispositivos de almacenamento, os programadores tiñan que escribir liña por liña os comandos necesarios para conseguir executar o proceso desexado
Os computadoresmodernos teñen unhas orellas para escoitar ao usuario (xeralmente,un teclado e un rato) e unha boca para contestarlle (un monitorou pantalla). Nas contornas e interfaces de texto ou de Liñade Comandos (CLI), o usuario ‘fala’ co computador mediante unhaserie de expresións chamadas comandos, que son recoñecidas polosistema. Se a orde é correcta, a resposta do computador é aexecución do proceso. Se non o é, a pantalla desprega unmensaxe de erro.
Nas interfacesgráficos, o usuario fala e escoita a través demetáforas, unha linguaxe visual que representa comandos,procesos e programas en forma de cartafoles, iconas e barras deferramentas. Os máis coñecidos son os escritorios deWindows (Microsoft) e Mac OSX (Apple). Nas contornas de softwarelibre, os máis populares son GTK+ (Gnome) e Qt (KDE).
Breve historia do GUI
A historia da interface (ou contorna) gráfica para un sistemaoperativo, con iconas e un cursordirixido por un rato, comezou cos deseños de Douglas Englebarten 1968, pero a primeira compañía en lanzala aomercado foi Xerox en 1981 co seu Sistema de InformaciónEstrela 8010 ou ‘Xerox Star’.
Eles inventaron olinguaxe visual que utilizan a maior parte dos computadorespersoais: cartafoles, xanelas, punteiro, etc. Apple recolleudita idea e popularizou o sistema con Apple ‘Lisa’ en xaneirode 1983. Lisa introduciu conceptos brillantes que aíndautilizamos hoxe, como o modo de navegar polo sistema de arquivos demaneira xerárquica e o ‘drag&drop’ (arrastrar e soltar)para mover documentos ou copialos duns cartafoles a outras.
En 1987, Apple iniciou un preito contra Microsoft e Hewlett-Packard por infracción de propiedade intelectual sobre o concepto de contorna gráfica
O computador foi undesastre estrepitoso, debido principalmente ao seu prezo, pero ocontorna gráfica non. Seguiulle VisiOn, de VisiCorp, paraordenadores IBM a mediados de 1983, Macintosh en 1984, a primeiraversión de Microsoft Windows en 1985 e moitos outros. En 1987,. Apple iniciou un preito contra Microsoft e Hewlett-Packard porinfracción de propiedade intelectual sobre o concepto decontorna gráfica, unha guerra que perdeu.
Nos anos 90,Windows constituíuse como o sistema operativo máispopular do planeta. En l998, o mundo do software libre(historicamente asociado ás contornas de texto) achegoudous proxectos de contorna gráfica de usuario: Gnome e KDE.Xunto con Mac OSX, introducido no 2002, estas son asinterfaces gráficas alternativas a Windows máispopulares do mundo.
Proles e contras do GUI
As contornas gráficasforon determinantes á hora de estender o uso de computadores aa poboación non especializada. Permiten arrastrar documentos,manipular a información ou agregar datos no sistema demaneira rápida e intuitiva (é máis fácil lembrarun proceso asociado a unha imaxe que lembrar o nome de devanditoproceso, ás veces un pouco abstracto e normalmente en inglés).
A marxe de erro émáis pequeno, porque hai posiblidades de confundir uncomando ou deletrearlo mal. Os seus detractores, con todo, critican o seuefectividade por dous motivos fundamentais: crean dependencias dousuario a programas e sistemas operativos concretos e obstaculizan oaprendizaxe.
O usuario que depende dunha contorna gráfica sabe moita acerca de como funciona a súa interface; aqueles que prescinden da metáfora, aprenden como funciona o seu computador
Aínda que a tendenciahabitual entre os deseñadores de contornas gráficas éimitar as contornas máis populares para cada sistema operativoou programas especializados, a interface gráfica obriga aousuario a aprender unha maneira específica de manexar a súacomputador e resúltalle difícil probar novos sistemas eprogramas, porque ten que desaprender o aprendido e empezar outravez. A liña de comandos é a mesma en todos os sistemas,as contornas gráficas varían dun sistema a outro, deun programa a outro.
Ademais, haiquen considera que a interface é un muro artificial entre acomputadora e o seu usuario, que obstaculiza en lugar de facilitar arelación entre ambos. O usuario que depende dunha contornagráfico sabe moito acerca de como funciona a súa interface.Aqueles que prescinden da metáfora, aprenden comofunciona o seu computador.
