O Ministerio de Industria decidiu a finais do pasado ano que o acceso a Internet por banda ancha, cun mínimo dun megabit por segundo en descarga, pasase a ser un servizo universal ao que todos os españois teñan dereito. Este servizo é fácil de outorgar en poboacións grandes, pero non así en zonas rurais. No campo, onde a orografía é complexa e as distancias entre zonas habitadas aumenta, a única solución son as tecnoloxías de acceso inalámbrico, do tipo 3G e WiMax, na banda dos 900 megahercios. Pero esta parte do espectro, liberada polo fin da televisión analóxica, tamén a ambicionan as operadoras para mellorar a súa oferta de servizos de banda ancha.
Imagen: Montuno
As zonas rurais son un malo investimento para calquera compañía de telecomunicacións por diversas razóns. A primeira é que non contan con suficientes clientes como para compensar un hipotético investimento. A segunda é que esta, se se pensa nunha instalación de cable por terra, pode resultar faraónica, xa que non só se han desortear en moitas ocasiones montañas e vales de difícil acceso,senón que as distancias ás que se debe levar o cableado podenser moi grandes. Ademais, as operacións de mantemento implicandesprazamentos frecuentes cos consecuentes custos decombustible.
Con todo, hai alternativas que poden traer ao medio rural o acceso á Rede cun ancho de bandaaceptable e a un custo que as empresas poden asumir. Unha delasé a telefonía 3G na banda dos 900 megahercios e a outra éa tecnoloxía WiMax. Ambas implican unha boa cobertura en zonas moiextensas, ven pouco afectadas os accidentes orográficos e,mesmo, melloran o acceso en interiores de edificios respecto doutrasfrecuencias do espectro. Ademais, supoñen un aforro considerable, xa que evitan as grandes obras estruturais. Non en balde a televisión analóxica utilizaba a banda de 900 megahercios.
Vixente durante trinta anos
A telefonía móbil implantouse en España antes da data estimada pola maioría dos usuarios. Desde comezos dea década do oitenta do século pasado, en moitas comarcas rurais con accesos complicados e difícil despregamento infraestructural, instaurouse un sistema de acceso ao teléfono baseado nas redes inalámbricas. Foi o coñecido como TRAC (Telefonía Rural por Acceso Celular).
Desde comezos da década do oitenta do século pasado, en moitas comarcas rurais instaurouse un sistema de acceso ao teléfono baseado en redes inalámbricas
Os habitantes das zonas con accesoTRAC tiñan nas súas casas unhas caixas brancas con antena negra queconectábanse a un teléfono convencional. As caixas eran en realidade teléfonos móbiles adaptados, que recollían o sinal das antenas situadas en zonas estratéxicas. Como utilizaban a zona das ondas de radio e UHT, precisábase de poucas antenas para cubrir unha gran extensión, o cal era unha vantaxe.
Con TRAC, Telefónica facilitou durante anosconexión a numerosos pobos de España, que a pesar deutilizar unha rede móbil pagaban as chamadas coma se fosen de fixo afixo. Incluso o TRAC empregouse a principios de século como modo defacer chegar o acceso á Rede a estas zonas en forma de módem, aínda que o acceso era lento, con numerosas interferencias e, ademais, cortábase ao recibir unha chamada telefónica.
Este sistema suspendeuse en 2007 e substituíuse por teléfono de cable nas zonas onde aínda nonchegaba, pero o acceso á Rede non mellorou desde entón.Aínda que de maneira proporcional non son moitos habitantes, en extensas zonas da península non se pode acceder a Internet por banda ancha cun mínimo de fiabilidade. Esta situación impide o acceso ás novas tecnoloxías por parte de moitas persoas que viven en zonas rurais e amplía o desfasamento de coñecemento entre as zonas urbanas e o resto, que queda illado da contorna globalizada en que se vive hoxe día.
3G e o “espazo en branco”
Cando a televisiónanalóxica deixou de funcionar en Europa, quedou libre un espazo do espectro electromagnético: a banda de UHF que vai dos 300 megahercios aos o tres gigahercios, coñecida como “espazo enbranco”. A parte máis baixa deste rango de frecuencias tengran interese para establecer un acceso de Internet móbil rural, polascaracterísticas antes explicadas de cobertura e estabilidade fronte aos accidentes do terreo. En principio, o Ministerio deIndustria desexa que parte deste rango úsese para tales fins.Incluso a Comisión Europea determinou en maio deste ano que a banda dos 800 megahercios destinásese ao desenvolvemento da telefonía móbil rural.
A Comisión Europea determinou en maio deste ano que a banda de 800 megahercios destinásese ao desenvolvemento da telefonía móbil rural
Pero non son poucos os grupos que tamén o ambicionan para desenvolver os seus negocios propios. Un deles é o grupo das cadeas televisivas, que querenlanzar programas de televisión dixital para móbiles nestasfrecuencias ou ben ampliar as súas canles de emisión. Outro grupo detelecomunicacións que desexa facerse co “espazo en branco”son as operadoras de telefonía, que poderían aumentar o anchode banda dos seus servizos 3G e chegar a máis clientes.
Tanto un sector como ooutro presionanao ministerio para que se pronuncie e reasigne o espazo libre aosdiferentes usos posibles, o que se coñece como “refarming“.Coa intención de apremar a decisión doministerio, representantes dos operadores de telefonía sequeixaron hai poucas semanas de que as liñas detelefonía móbil actuais ameazaban co colapso se seguíaen crecemento o consumo de datos por parte dos usuarios.
Mentres as operadoras reclaman a contorna dos 900 megahercios, o ministerio inclinábase ao principio pola zona dos 2,5 gigahercios
En principio, o ministerioestaríade acordo en outorgar parte do rango libre ás operadoras, sempre queestas comprométanse a desenvolver o acceso móbil á Rede naszonas rurais. Doutra banda, as mesmas beneficiaríanse á súa vez das axudas que o Goberno outorga ás empresas quefacilitan o cumprimento do servizo universal de acceso a Internet. Oproblema está na frecuencia que se debe asignar. Mentres asoperadoras reclaman a contorna dos 900 megahercios, o ministerioinclinábase ao principio pola zona dos 2,5 gigahercios. As ondas da contorna dos 900 megahercios contan coa vantaxe da súa amplitude de cobertura, o que aforraría ás empresas moito diñeiro en antenas ao ter que colocar menos para unha mesma zona. Con todo, o ministerio considera que xusto polos seus baixos custos son idóneas para proxectos cidadáns e libres.
Agora falta que se decida a reasignaras frecuencias para que comece o desenvolvemento destes servizospor parte dos operadores. Polo momento, Vodafone emitiu en datasrecentes un comunicado no que aseguraba comezara instalación de infraestrutura de desenvolvemento da súa rede móbilrural 3G na franxa dos 900 megahercios, aínda que esperaba o permiso do ministerio para activala.
