A neutralidade da Rede é un concepto case fundacional da era dixital, unha regra do xogo que determina que todos os actores da economía dixital deben poder actuar en igualdade de condicións respecto ao acceso a Internet, de modo que nin operadores nin gobernos interveñan con gravames sobre os contidos que circulan en liña. É unha maneira de previr favoritismos, manter a libre competencia e evitar intereses creados sobre unha economía aínda emerxente. Tamén supón que os provedores de acceso non poderán regular o tráfico de contidos que manexe un usuario, unha regra que non sempre se cumpre. En Estados Unidos, a neutralidade rubricouse por parte de todas as instancias políticas e administrativas tras un intenso debate. En Europa algúns sectores vena con receo, sobre todo na telefonía móbil pero tamén en ADSL, e o debate acaba de comezar. De momento, alzáronse voces que piden que Google e outros servizos paguen uns tributos por usar as súas redes, o que se denomina a “taxa Google”. Para falar sobre este asunto e outros de relevancia, EROSKI CONSUMER entrevistou o enxeñeiro Juan José Zubeldia, unha autoridade na materia, que en data recente deixou a Comisión do Mercado das Telecomunicacións (CMT) para entrar no comité científico de Wikitel , un proxecto promovido pola CMT para escribir de maneira comunitaria e solidaria un compendio ou prontuario que cubra todos os aspectos de regulación e mercados, tecnoloxía, sociedade da información e demais materias que comprenden as tecnoloxías da información e telecomunicacións.
Afecta a todos os usuarios porque tras o concepto “neutralidade da Rede” ocúltase un debate político, alentado por certos operadores, sobre prezos e prestacións. En resumo, algúns operadores tentan que haxa diferentes calidades de Internet a diferentes prezos, mentres o usuario común quere que Internet sexa unha rede xenérica, non especializada e alcanzable, que estea aberta a todo tipo de servizos e funcione ben a un prezo razoable. Son poucos quen necesitan unha Internet de maior calidade ou mellores prestacións que as prometidas nos contratos, eses poucos quizá necesiten redes privadas especiais.
Outras cuestións de Internet son se as condicións contractuais que pactou o usuario cúmprense en todo momento, porque deberían cumprirse, e se se respecta o que o usuario queira cargar e descargar baixo a súa responsabilidade. Como este sector está en plena evolución, é posible que nun futuro próximo os usuarios queiran unha Internet de máis velocidade para poder ver programas de vídeo, pero cústame crer que prefiran ter varios Internet a distinto prezo.
“Cústame crer que os usuarios prefiran ter varios Internet a distinto prezo”Non poden consumir o ancho de banda da maioría posto que tal concepto, “ancho de banda da maioría”, non existe. Hai unha relación contractual entre o operador de acceso e o usuario que permite a este, como exemplo típico de redes fixas hoxe en día, descargar a velocidades de seis ou dez megabits por segundo durante as 24 horas, todos os días. O usuario está no seu dereito se quere usar esa capacidade os 1.440 minutos do día ou só a intres. O operador está obrigado a satisfacer tal solicitude. O certo é que, na actualidade, uns poucos usuarios consomen unha parte importante do ancho de banda que contrataron, polo menos a certas horas, e a maioría consome bastante menos do que contrataron. Os primeiros están no seu dereito, os segundos tamén.
“O usuario está no seu dereito se quere usar toda a súa capacidade de conexión os 1.440 minutos do día”Nun mercado con prezos liberalizados, sen dúbida, é formalmente viable, aínda que dubido de que sexa unha medida intelixente desde o punto de vista comercial, polo menos nas redes fixas. Nos accesos móbiles xa se ofrece esa fórmula. Se as redes fixas estivesen ben dimensionadas, os “heavy users” -os usuarios intensivos- non representarían ningún problema. Lembremos unha vez máis que cada usuario que se une a Internet paga non só o acceso, senón tamén unha cota aparte para que se amplíe a capacidade da Rede. Moitísimos usuarios utilizan moi pouco esa capacidade que pagaron.
“Se as redes fixas estivesen ben dimensionadas, os ‘heavy users’ non representarían ningún problema”Creo que ten que ver co grao e a madurez da competencia en España. En xeral, hai baixa competencia en redes. Pero onde a hai, como en Asturias e nalgunhas redes de cable, as estatísticas aguantan sen problemas comparacións con outros países. A competencia crece entre os operadores principais e a imaxe de calidade/prezo dos operadores alternativos mellora.
As consecuencias dunha maior competencia reflectiríanse nuns mellores prezos e prestacións. Pero a cuestión non se resolve só porque haxa máis empresas que faciliten o acceso, senón que tamén esixe que se oferten novas fórmulas de acceso. Este é o caso da rede Asturcon en Asturias. O seu efecto competitivo pode ser importante e creo que estas fórmulas non porían en xogo o tentar cobrar máis, senón o satisfacer mellor ao seu cliente. Noutros lugares, experiméntanse novos tipos de empresas de acceso, mesmo coa fórmula de cooperativas. En accesos móbiles sería moi conveniente que houbese máis ofertas e que fosen variadas. Mesmo, que algún operador se especializase en ofrecer acceso a Internet con mobilidade.
“As consecuencias dunha maior competencia reflectiríanse nuns mellores prezos e prestacións”Quen dixo iso! Claro que poden ter permiso, incluso a Lei preveo e moitos o obtiveron. Pero han de operar baixo unhas regras concretas que algunha administración local non quixo cumprir e, por iso, sancionoulla -foi o caso do Concello de Málaga-. En ocasións, pregúntome se non haberá un compoñente demagóxico na pretensión de wifi gratuíto dos concellos. Por que non ofrecen gratis a recollida de lixos, a auga ou a iluminación, que son servizos máis necesarios que o wifi? Ao meu non me gustaría que o meu concello me dese nada gratis. Prefiro que me baixen as taxas.
Supón moita maior capacidade e prestacións no acceso. Quizá por esa razón prepáranse con tempo e tentan que cambie o modelo de negocio dos pagos por acceso móbil, desde o modelo de pago por chamadas que vimos ata agora, ao de pago por consumo de datos que é probable que vexamos no futuro.
“Ás veces pregúntome se non haberá un compoñente demagóxico na pretensión de wifi gratuíto dos concellos”Os servizos que menciona poden funcionar sen problemas coas redes 3G que coñecemos, sen esperar á tecnoloxía LTE. Quizá en redes LTE ofrézanse máis servizos con vídeo, por iso os operadores queren que as tarifas se adecuen a tempo ao modelo de pago por consumo de datos. Lembremos que no modelo de VoIP non se paga por sesións, nin por tempo de charla nin por distancia. Skype e servizos similares en mobilidade porán unha forte presión ao prezo da telefonía móbil, e outros como Twitter farano sobre o SMS.
Creo que as redes de transporte e de acceso son negocios ben distintos dos servizos. Na miña opinión, hoxe en día un operador ha de decidir en que terreo quere ser competitivo, para especializarse nel. Pode elixir en redes, nalgúns servizos ou en ambos. Pero non é eficaz, nin sequera conveniente, que unha parte do negocio subvencione á outra. Lembremos que en xeral o negocio de Internet dáse entre dous puntos situados nos extremos da Rede: o de produción e o de consumo, e que ambos pagan polo acceso.
“Skype e servizos similares en mobilidade porán unha forte presión ao prezo da telefonía móbil, e outros como Twitter farano sobre o SMS”
Paréceme inútil pretender cobrar aos provedores de servizos polo que sae no extremo de terminación, cando esas empresas xa pagaron no outro extremo, no do seu acceso a Internet -aínda que quizá estea noutro país-. Por tanto, o mellor equilibrio do negocio implica que o tráfico sexa simétrico e, para iso, que no noso país teñamos provedores de servizos. Entón quedará aquí unha maior parte do negocio. Ademais, de imporse eses tributos artificiais que se reclaman desde algúns operadores, recaerían ao final no usuario.
Coa globalización de Internet, os operadores que queiran especializarse en servizos han de ser tan bos e innovadores como os competidores que van atopar ao ancho do mundo. De non ser así, poden fracasar e perder tempo e diñeiro para quedar en meros operadores de acceso. Este escenario preocupa moito aos operadores tradicionais e aos seus accionistas.
“O concepto de establecer e terminar unha sesión de pago por falar acábase”No plano económico, afectaralle en positivo, no sentido de que desaparecen as sesións e, por tanto, non pagará por establecemento de chamada nin se medirá o tempo da conversación. Tampouco pagará pola distancia. En canto a prestacións e novos servizos, apuntarei como exemplo que o usuario poderá indicar no seu teléfono se está dispoñible ou non o está, e farao por grupos (amigos, xefes, etc.). Tamén poderá xestionar onde quere que se termine cada chamada, segundo quen chame, a hora que sexa e se está moi ocupado ou non.
Creo que os pagos por tempo veranse como algo moi antigo. O concepto de establecer e terminar unha sesión de pago por falar acábase. En canto á factura, non me atrevo a aventurar nada. Os membros da miña familia, sumados, dedicamos moito máis diñeiro que hai uns anos ás comunicacións. Tamén é verdade que dispomos de máis servizos. Por iso, é posible que a factura do futuro non sexa comparable á do pasado.
