O desembarco do libro electrónico

Osector editorial ha tratado aos dispositivos lectores electrónicoscon desconfianza, cando non con desdén. Este distanciamentoestivo motivado pola súa escasa penetración no mercado e porque implican un cambio de sistema de produción e distribuciónde libros que as editoriais, até agora, non estaban dispostas a asumir.Con todo, o crecente impulso digitalizador de textos por partede empresas como Google, unido á aposta dalgunhasmultinacionais polo desenvolvemento e a venda de lectores de libroselectrónicos, serviu de revulsivo para que a industrialibreira decídase a participar no negocio.

Ademais,as editoriais viron como a falta de contidosdixitais noutras industrias culturais, como a música ou ocine, permitiu o auxe de sistemas alternativos ao negocio que nonreportan beneficios, polo menos directos. Tal é que caso das redesP2P, cuxo crecemento exponencial se debe máis á falta de oferta dispoñible que áintención de non pagar polo que se consome.

Polo momento , o éxito que os libros electrónicos hantraído ao sector editorial vén motivado por dous aspectosfundamentais. Por unha banda, a creación de diferentesdispositivos cada vez máis sofisticados, que facilitan alectura non só de libros dixitais, senón de calquera tipo dedocumento de texto e mesmo a contemplación de fotografías.

Doutra banda , o aumento do número de títulos á vendae a facilidade con que dispositivos como o Kindle permiten comprar a golpede clic libros encheron de vida un sector que fai menosdun ano parecía incapaz de despegar. Estímase que aprimeira edición de Kindle, que ía vinculado a máis de230.000 títulos da tenda virtual de Amazon, superouamplamente o medio millón de dispositivos vendidos.

Kindleé o dispositivo máis popular, pero noné o único lector de libros electrónicos dispoñibleno mercado. En 2006, Sony lanzou o seu Reader, do que se venderon máis de 300.000 unidades. Con todo, este lector nondispón dun catálogo de títulos tan extenso, e por estemotivo asinou un recente acordo con Google paira compartirparte do catalogo dixitalizado polo buscador dentro do seu proxectoGoogle Books.

Avenda de libros triplicouse no último ano, peroa distribución física hase estancado; o que subiu é a venda virtual. Con todo, a pesar deste notablecrecemento, as vendas dixitais seguen sendo minoritarias respecto de os libros en formato de papel. En Estados Unidos, as vendas depublicacións electrónicas supuxeron no período do Nadalo 3% do total de libros vendidos.

En España,segundo datos da Federación de Gremiosde Editores de España, en 2007 a facturación anual delibros electrónicos representou o 10,5% do total.Dentro deste período de crecemento acelerado, os principaisactores do sector iniciaron un proceso de reorganización eadquisición de empresas de face a situarse nunhasituación vantaxosa no mercado.

Barnes& Nobres, a maior cadea de librarías do mundo, adquiriu recentemente a través do seu portal Bn.comá editorial dixital Fictionwisepor 12,4 millóns de euros. Desde dita editorial pódese acceder a máisde 60.000 títulos paira os últimos lectoresde libros electrónicos, así como paira outrosdispositivos e teléfonos móbiles como o iPhonede Apple. Con esta compra, Barnes & Nobres situouse comouno dos actores importantes do sector e como competidor directode Amazon.com.

Oproceso de dixitalización de libros por parte daseditoriais leva un custo elevado, pero segundo algúnsexpertos este desembolso rendibilizaríase de forma rápidacun retorno do investimento. Neste sentido,ao eliminarse algúns intermediarios e infraestruturas, coconsecuente aforro en custos, os autores poderían recibir unhamaior porcentaxe pola venda de exemplares dixitais respecto dopactado paira o papel, que rolda o 10% salvo en casos de grandesvendas.

A tenordos datos feitos públicos polo sector editorial, ocusto de dixitalización do catalogo dunha editorial mediaestá ao redor do catro millóns de euros, por unha cantidadede títulos entre oito e doce mil. Pero este custo pode sermoito menor se o socio tecnolóxico seleccionado (que é quenachega a maquinaria e o software de dixitalización) atópase en países emerxentes como China ou India,circunstancia que algunhas editoriais están a aproveitar.Ademais, ao contrario do que ocorre coa fabricaciónde libros físicos nestes países, o custo por transportedo material impreso elimínase.

Oslibros electrónicos comparten una tecnoloxía cravedenominada E-ink.Esta tinta electrónica converte a pantalla do dispositivonunha páxina de libro, eliminando os inconvenientes emolestias que producen as pantallas de computador convencionais,como parpadeos ou iluminación excesiva. O peso destesaparellos é sempre inferior aos 500 gramos, e sitúase nosmodelos máis vendidos entre os 200 g e os 350 gramos.

Grazas á citada E-ink, que consome moi poucos recursos, a bateríapode tardar varias semanas en esgotarse, incluso facendo un usodiario intensivo do aparello. Espérase que nunfuturo próximo estes dispositivos dispoñan de tinta a cor e que se fabriquen cun material máis flexible ebarato.

A pesar de que os lectores dixitais son un dos dispositivos máiscoñecidos, non son os únicos que dispoñen de servizos delectura electrónica. Por exemplo, o teléfono de AppleiPhone e o reprodutor multimedia iPod Touch dispoñende varias aplicacións que permiten aos usuarios descargarcontidos e utilizar a pantalla do dispositivo paira acceder a elessen necesidade de investir nun aparello lector. Nesta liña,algúns modelos de axendas electrónicas PDA, teléfonosde terceira xeración e consolas de videoxogos portátilestamén dispoñen, en maior ou menor medida, de aplicaciónspaira poder acceder a este tipo de libros dixitais.

Oslibros electrónicos son o contido máis habitual destetipo de aparellos e un dos máis demandados polosusuarios, con todo, non é o único tipo de contidodispoñible. Dentro da oferta vinculada a Kindle tamén se atopan medios de comunicación e blogs, que actualizan deforma diaria os seus contidos e están dispoñibles mediantesubscrición desde este lector electrónico.

Osusuarios adoitan facer diferentes usos destes lectores, entre outros,utilízanse paira a lectura de documentos sen necesidade de estardiante dun computador e por persoas con problemas de visión que necesitan ampliar o tamaño da letra dos libros pairapoder ler con maior comodidade.

Unadas reticencias actuais dos usuarios á hora de adquirir undispositivo lector de libros electrónicos é o prezo. Así se desprende dunha enquisa realizada por The Cocktail Analysis(PDF) efectuada entre usuarios de Internet. Este estudo, uno dosprimeiros que se realizan sobre estes dispositivos en España,chega á conclusión de que o 52% dos internautas mostrainterese por adquirir un dispositivo deste tipo, aínda que sócun prezo situado ao redor dos 71 euros de media, moi por baixo do prezo medio deste tipo de produtos no mercado,situado ao redor dos 350 euros.

Entreas vantaxes principais asociadas a este dispositivo, osinternautas destacaron que é moi práctico como soporte(transporte, almacenamento, etc.), mentres que a maioría dasreticencias teñenun cariz emocional, como é a perda do valor asociado aopapel así como dos hábitos adquiridos na lecturae o ritual que supoñen os libros editados en papel.

En canto a os usos, os internautas destacan a súa utilizacióncomo dispositivo paira a lectura de libros (o 98% dosenquisados) fronte ao seu uso paira a lectura de prensa diaria (o 65%dos enquisados). Neste sentido, os títulos que osusuarios desexarían ler nestes dispositivos son os mesmosque copan a lista dos autores máis vendidos nas listasde “best sellers” tradicionais.

Áhora de adquirir un libro electrónico nunha libraríadixital, o primeiro que deben coñecer os usuarios son ascondicións de uso deses libros, por si incorporasen algúnsistema de xestión anticopia (DRM), así como o prezodos mesmos. Non é difícil atoparse con títulos cuxaversión dixital ten un prezo moi superior ao mesmo libro en formatopapel.

En canto ao formato utilizado, entre os máis comúns atópanse os formatos DOC, PDB, e PDF, cada un deles necesita una aplicación diferentepaira ser visualizados. Por tanto, é necesario coñecer de antemáncales son os formatos soportados por un lector de libroselectrónicos antes da súa adquisición.

• Buboké una plataforma de autopublicación paira autores con servizosadicionais como a corrección profesional. Desde apáxina, os autores poden vender os seus libros en formato papelademais de distribuír una edición dixital en PDF. Oprezo deste ficheiro dixital pono o propio autor, aínda que en moitoscasos esta versión dixital distribúena os autores de forma gratuíta paira, desta forma, dar a coñecer a súaobra antes de que os usuarios decídanse a realizar a compra dolibro no soporte papel.

• O meueLibro é una plataforma en liña de edición, publicacióne venda de libros en formato dixital e impreso. Paira a xestióndos libros dixitais utiliza o formato ePub, una soluciónde Adobe baseada en XML que permite presentar o texto en pantallas decalquera tamaño, e a inclusión dun sistema dexestión de dereitos dixitais (DRM) paira o control dacopia asociado a cada conta de usuario. Ademais, os usuariosdeben instalarse a aplicación Adobe Dixital Editions, con versiónsdispoñibles paira Windows e Mac VOS X, paira poder acceder aocontido.

• Ler-eé una tenda en liña de libros electrónicos paira móbiles,axendas electrónicas PDA e o lector iLiad, aínda que sócon dispositivos compatibles co formato Mobipocket,que é o formato no que están dispoñibles os libroselectrónicos nesta tenda. Este formato inclúe control decopia DRM, pero está limitado o número de copias de cada libroa catro dispositivos de forma simultánea. Entre os aparellosnon compatibles atópanse o Kindle de Amazon e Sony Reader, así como o iPhone e o iPod Touch de Apple.

• Grammataé a tenda de libros dixitais creada paira o lector PAPYRE 6.1,comercializado pola empresa do mesmo nome. Desde a súaplataforma en liña, os usuarios rexistrados poden descargarse deforma gratuíta compilaciones temáticas de multitude de librosen dominio público ou ben con algún tipo de licenzaCopyleft. Con todo, Grammata tamén comercializarecompilacións completas con centenares de libros en dominio públicodentro de una cartón de memoria SD de dúas gygabytes a un prezo entre25 euros e 50 euros.

Á parte de estas tendas comerciais, existen proxectos destinados a recompilarlibros en diferentes idiomas que pasaron ao dominiopúblico ou foron liberados polos seus propios autores. Entreos máis coñecidos atópase o Proxecto Gutenberg,Elaleph e algúns proxectosinstitucionais como a BibliotecaVirtual Cervantes, A BibliotecaDixital Hispánica ou a recente BibliotecaDixital Europea.