Roubo de móbiles

No que vai de ano, miles de teléfonos móbiles cambiaron de dono. Tan só durante o cinco primeiros meses roubáronse en España 72.222 terminais. A cifra é alarmante. O roubo do celular converteuse nunha das principais causas de denuncia nas comisarías e deu lugar a un florecente mercado negro a escala internacional, que creou mesmo redes de bandas organizadas. É una praga difícil de combater paira a que se empezan a buscar solucións, entre elas, a imposición de multas de maior contía e o incremento das penas.

Ambas as medidas teñen a súa orixe nun plan de choque posto en marcha polo Ministerio do Interior que, xunto co Ministerio de Xustiza, o de Ciencia e Tecnoloxía (MCYT) e as compañías operadoras de teléfonos móbiles, creou un grupo de traballo cuxo fin é a reforma do Código Penal. En concreto, preténdese modificar o artigo 286 bis, «o que supón que non só se tipifique a subtracción, senón tamén o uso do teléfono mediante a alteración do IMEI», confirman desde o Ministerio de Xustiza.

O IMEI é o número de identificación do terminal, «é como o bastidor dun coche», compara un responsable do MCYT. Consta de quince díxitos, que poden estar escritos seguidos ou separados por signos (por exemplo, una barra) e adoita aparecer impreso na embalaxe do aparello ou no compartimiento da batería. Tamén é posible obtelo marcando *#06#. En caso de roubo ou furto, este dato facilitará o labor aos operadores de telefonía móbil, que poderán bloquear o celular e evitar o seu uso por parte de terceiros, e ás Forzas de Seguridade do Estado, que solicitan este número ao presentar a denuncia paira elaborar una lista de desaparecidos.

Desde o pasado mes de xuño, os novos teléfonos móbiles inclúen una nova especificación técnica que reforza a inviolabilidad do IMEI. Ademais, as compañías de telefonía comprometéronse a buscar paira o próximo verán una solución técnica que lles permita bloquear a liña paira evitar o uso de terminais roubados e, por si estas medidas fosen insuficientes, Interior elaborará xunto ás compañías una lista única cos IMEI dos aparellos subtraídos, que se actualizará segundo recíbanse as denuncias. Cando se faga una chamada desde ese teléfono, este quedará inutilizado, a condición de que se trate dun aparello con contrato, non de cartón prepago. «No caso dos terminais sen contrato, non poderiamos verificar que quen denuncia o roubo é realmente o propietario -sinala un portavoz de Vodafone- ou si trátase dunha chamada con ánimo de prexudicarlle, xa que non existe contrato e descoñecemos a súa identidade».

Actualmente, o uso dun móbil roubado considérase una falta e castígase con multa, segundo recolle o artigo 256 do Código Penal. A intención agora é que os cacos poidan ser encerrados en prisión e acabar así coa relativa inmunidade de que gozan a pesar de cometer furtos valorados en centos de euros, xa que, xeralmente, senten atraídos por innovadores e atractivos modelos que alcanzan gran valor no mercado.

Ademais, dentro da tipificación, que aínda non ten data paira ser aprobada, está previsto considerar como agravante, «e, por tanto, como motivo paira impor una pena maior», que a subtracción se cometa de maneira sistemática e organizada, así como que se realice con ánimo de lucro. No Código Penal vixente, só está tipificado o roubo polo valor material do aparello, pero non o valor do seu uso nin a posterior utilización fraudulenta. «Coa reforma, protéxense de maneira máis clara as liberdades das novas tecnoloxías en beneficio dos consumidores e usuarios», consideran fontes de Xustiza.

O obxectivo final é persuadir ao ladrón dos seus insanas intencións e asustarlle coa posibilidade de pasar varios anos á sombra. Con todo, a única satisfacción que recibe o usuario é a de saber, si é que pode, que, aínda que xa non goce do seu móbil, tampouco o fará o que llo roubou. A posibilidade de recuperar o terminal é practicamente nula, agás se o aparello estivese asegurado. As compañías de telefonía tampouco se fan responsables e, no caso de clientes con alta en contrato, limítanse a conservar o número de teléfono se así o solicitan. «Cando se trata de clientes anónimos (prepago) non é posible verificar que realmente esa persoa é a propietaria do número», aclaran en Vodafone.

O feito é que, nos últimos meses, a Policía desmantelou importantes bandas internacionais de contrabando, que atoparon un filón neste tipo de furtos á conta de miles de persoas ás que, de momento, poucos protexen. Trátase de redes complexas que realizan roubos a gran escala e están constituídas por diversos grupos encargados de roubar, vender e «exportar» os móbiles a países estranxeiros. Previo paso por mans de informáticos que os manipulan paira dificultar a detección da súa procedencia.

Ante esta situación, uns e outros coinciden en descargar responsabilidades no consumidor e recomendarlle precaución. Este é a principal mensaxe dunha campaña informativa impulsada por Amena, Telefónica Móbiles España, Vodafone e Xfera, enmarcada no plan de loita contra o roubo de móbiles e na que investirán ao redor de vinte millóns de euros. «Esta medida irá acompañada doutras co obxectivo de informar os usuarios acerca de como previr o furto do seu teléfono móbil», sinala una responsable de Amena. As catro operadoras incluíron nas súas respectivas páxinas web e centros de atención ao cliente a información oportuna para que os usuarios saiban como manexar e custodiar os seus móbiles, así como o modo en que deben actuar en caso de roubo ou subtracción. «Esta mesma información recibirana todos os clientes na factura de cada operador».

Bares, terrazas e discotecas son os lugares onde se producen con maior frecuencia os roubos de celulares. Por iso, entre as recomendacións difundidas nesta campaña, destaca aquela que pide prestar atención ao móbil «en lugares especialmente concorridos» e evitar deixalo sobre mesas, asentos e mostradores, ou en mochilas e bolsos abertos. A discreción é outro dos factores a ter en conta, de maneira que se considera máis adecuado seleccionar o modo silencioso, con volume baixo ou vibrador, paira non chamar a atención, e non confiar o móbil a un estraño.

Medidas de seguridade

No que se refire a medidas de seguridade, cando se adquire un aparello, disponse de dous niveis de protección: o número de identificación persoal ou código PIN e o número de identificación do terminal ou IMEI. O PIN é un código de catro díxitos que se solicita nada máis acender o móbil e pode bloquear o teléfono se, ao terceiro intento, introdúcese una contrasinal erróneo. É aconsellable non desactivar esta opción e anotar en varios lugares a serie xunto co código PUK, que serve paira desbloquear o terminal. O denominado código de seguridade, activado voluntariamente polo usuario e dispoñible paira a maioría de modelos, actúa tamén de barreira paira os delincuentes ao ser requirido cada vez que se insere una cartón SIM nova de identificación de usuario. «É una boa medida paira quen ten una exposición alta ao roubo do terminal, isto é, clientes con aparellos de altas prestacións», recalcan en Vodafone. Os tres códigos son moi importantes á hora de impedir o uso fraudulento do móbil.

A campaña, que se iniciou coincidindo co verán, contempla tamén un Protocolo de actuación que segue ao roubo ou furto. Primeiro, débese avisar ao operador e facilitarlle o IMEI para que suspenda inmediatamente a liña. Esta vía é máis urxente no caso de teléfonos de contrato, posto que o consumo é ilimitado. En España, os números de atención ao cliente son:

– Telefónica Movistar: 609 (desde un móbil Movistar) ou 1485 (desde un teléfono fixo).– Vodafone: (+34) 607 123 000.– Amena: (+34) 656 001 470.

Se se pensa viaxar ao estranxeiro, non está de máis interesarse polo procedemento a seguir no país de quenda.

Posteriormente, avisado o operador, débese acudir á Comisaría de Policía máis próxima e denunciar o feito, achegando os datos da liña e o IMEI. Cabe a posibilidade de que as forzas de seguridade localicen o móbil en futuras redadas e poidan devolverllo ao seu dono.

«Outra medida preventiva é impedir realizar chamadas non autorizadas», aconsella esta campaña. Así, pódese prohibir levar a cabo chamadas internacionais -excepto a España cando se está noutro país-, a números de tarificación especial -con prefixos 903, 906, 803, 806 e 807- e aquelas que non correspondan a un dos números da axenda.

Á luz do día, con testemuñas e, preferentemente, en lugares onde haxa un tránsito importante de persoas. Estes son lugares preferidos paira quen fan provisión de móbiles alleos. O xentío axúdalles a camuflarse e escapar máis facilmente dunha vítima confundida que, probablemente, non se dea conta de que o seu peto está baleiro até un tempo despois.

Noutros casos, o ladrón aproveita que o dono saca o terminal paira facer una chamada ou escribir unha mensaxe e, cun forte tirón, arrebátallo das súas mans. Pero hai máis. E é que ultimamente se estila achegarse ao usuario, colocar as mans sobre as súas orellas e, cando este solte o teléfono nun acto reflicto, facer desaparecer o celular como por encantamento.

Son procedementos moi habituais aos que o cliente aínda non está afeito. A información que se difundiu sobre estes casos é escasa a pesar de afectar a miles de persoas. Especialmente delicado é o feito de que un neno porte consigo uns destes aparellos, xa que constitúe a presa máis fácil e vulnerable paira un colectivo que non se anda con miramientos. Pero non son os únicos grupos de risco. Nas grandes capitais, púxose de moda tamén aproveitar as paradas momentáneas que supoñen os semáforos paira desvalixar aos condutores.

O furto leva a cabo, xeralmente, por dúas persoas. Ambas se achegan ao automóbil, botan unha ollada rápida ao interior do vehículo, albiscan o seu obxectivo no cadro de mandos ou no asento do copiloto e o móbil desaparece. É conveniente, por iso, manterse sempre alerta e viaxar coas portas do coche pechadas, xa que, só desa maneira, péchase tamén a posibilidade de perder un dos elementos máis imprescindibles, e caros, da vida diaria e de engrosar unhas listas que crecen cada trinta minutos.