Cando as maletas tamén “voan”

Até 90.000. Este é o número de maletas que se perden a diario en todo o mundo. Segundo os últimos datos da Comisión Europea de Transportes, publicados no verán de 2009, do total de vultos extraviados, preto de 10.000 fano en Europa. A estatística da Comisión é pouco halagüeña. Establece que un de cada 3.000 pasaxeiros nunca chega a recuperar a súa maleta e que as aerolíneas non restitúen o 15% das extraviadas nun prazo de 48 horas.

As causas da perda ou do atraso da equipaxe son, segundo os datos oficiais, múltiples e variadas: roubos, problemas coas máquinas que realizan a lectura do código de barras, datos introducidos de modo erróneo, maletas que caen á pista no momento do seu transporte cara ao avión… Sexa cal for a razón pola que a equipaxe non aparece na cinta transportadora no aeroporto de destino, o primeiro que debe facer o pasaxeiro afectado é dirixirse de inmediato ao mostrador da compañía -situado na mesma sala de recollida- e cumprimentar o Parte de Irregularidade de Equipaxe (PIR). Si non se formaliza, a compañía non asumirá ningunha responsabilidade fronte á equipaxe. En ocasións, o voo se reserva cunha determinada aerolínea, pero opérao outra distinta. Nese caso, é posible reclamar ante calquera das dúas.

No PIR, o viaxeiro debe facilitar o número de voo, o de vultos perdidos e una descrición básica da aparencia exterior da maleta. É frecuente que as compañías dispoñan dun pequeno catálogo cos diferentes modelos de maletas e bolsas de viaxe máis habituais. O pasaxeiro limítase a sinalar cal se asemella máis á súa. No momento de encher o parte, débese facilitar o talón de equipaxe. É o adhesivo branco con liñas verdes que se adhire no reverso do cartón de embarque cando se factura. Conta con distintos códigos de barras e datos que serven paira localizar os vultos. Por este motivo, hai que conservala até chegar a destino. A dirección á que enviar a maleta cando apareza é outro dos datos que se solicitan ao encher o PIR. É recomendable ter a man os acenos do hotel ou do lugar no que se pase a noite durante as vacacións. Una vez enchido, débese conservar una copia, o talón da equipaxe e os posibles tickets de compra de roupa e artigos de hixiene, que se adquiren tras perder os propios a consecuencia do incidente.

É habitual que a equipaxe se recupere nas horas ou días seguintes á súa desaparición. No entanto, convén tramitar una reclamación ante a compañía aérea polos prexuízos que ocasionou o atraso. O Convenio de Montreal, que é o tratado internacional que regula as incidencias coas compañías aéreas, establece que o prazo paira efectuar a protesta polos atrasos é de 21 días, a partir da data na que se orixinou o incidente. A norma non fixa un prazo de tempo determinado paira as reclamacións por equipaxe perdida, pero o máis aconsellable é realizar a protesta pasados os 21 días nos que a maleta pode haberse “atrasado” ou despois de que a aerolínea confirme a perda.

Si deséxase reclamar porque os vultos sufriron danos e deterioración, o pasaxeiro afectado ten sete días paira tramitar a súa queixa. É frecuente que a maioría das compañías aéreas asuman a súa responsabilidade sobre danos maiores e non sobre os ocasionados polo desgaste normal na manipulación da equipaxe. Por iso, non é habitual que se responsabilicen dos danos en rodas e asas, nin das manchas propias do uso, nin de cortes e abolladuras, no caso das maletas ríxidas.

Cando unha equipaxe non aparece na cinta de recollida, a compañía está obrigada a entregar un kit de pasa a noite aos pasaxeiros non residentes na escala onde ten lugar a incidencia. En canto á indemnización económica, o Convenio de Montreal non establece importes exactos por extravío, atraso ou danos na equipaxe, senón que fixa un límite máximo paira todos os supostos. Paira iso, utiliza una unidade especial, os Dereitos Especiais de Xiro (DEG). Defínea o Fondo Monetario Internacional (FMI) e o seu valor é a suma de determinadas cantidades de moedas internacionais, entre elas, o dólar americano, líbraa esterlina e o yen xaponés. A cifra máxima que pode alcanzar una indemnización concedida por unha compañía aérea é de 1.000 DEG que, coa cotización actual, equivalen a uns 1.230 euros. A aerolínea non indemniza coa mesma cantidade de diñeiro una perda que un atraso. Outorga compensacións diferentes en cada situación, pero en ningún caso superarán o teito dos 1.000 DEG.

Aínda que a equipaxe apareza pasados uns días, é recomendable que o pasaxeiro reclame á compañía por dano moral. En especial, se o incidente ten lugar nun aeroporto distinto ao do seu lugar de residencia e obrígalle a comprar roupa e outros artigos de primeira necesidade.

A roupa, o calzado, os libros, agasallos, o portátil, a cámara dixital… A suma do prezo de todos os artigos que se gardan nunha maleta pode alcanzar, e mesmo superar, os 1.230 euros que, como máximo, outorga a compañía se a equipaxe extravíase e non aparece. Nese caso, o pasaxeiro enfróntase a un dobre prexuízo. Por unha banda, non recupera as súas pertenzas, e por outro, a indemnización que recibe non cobre as perdas. É posible previr esas situacións? Si. As aerolíneas ofrecen aos seus clientes a posibilidade de realizar una declaración de valor da equipaxe que facturan. É tamén un recurso moi útil en caso de roubo ou subtracción de obxectos das equipaxes paira demostrar que o pasaxeiro facturou una serie de pertenzas que, una vez en destino, non apareceron.

A declaración débese realizar dúas horas antes da saída do voo. Énchese un formulario no que se fai un inventario dos aveños que se facturan. Una vez entregado, o persoal de terra abre a maleta e verifica que o contido se corresponde co descrito. O valor máximo que aseguran as compañías oscila entre 4.000 e 5.000 euros. Realizar a declaración tamén ten unha recarga que fixa cada aerolínea. Se se voa con Air Europa, custa un 15% da contía declarada, un 5% si realízase con Iberia e un 4%, con Swiss Air.

Ademais das maletas facturadas, o pasaxeiro pode levar equipaxe de man, a condición de que non exceda unhas determinadas dimensións ou pesos, que cada aerolínea determina. En xeral, admítese una peza por pasaxeiro, inferior a 9 ó 10 kg e que teña unhas medidas máximas de 55x40x20 cm.

Outra alternativa paira minimizar calquera risco, e evitar o custo da declaración de valor, é levar como equipaxe de man os obxectos máis delicados ou de maior contía. Desta forma, viaxan en cabina xunto coa pasaxe. Colocar varias pezas na equipaxe facturada do acompañante ou levar consigo artigos como o neceser ou os posibles recambios de roupa son medidas prácticas paira evitar sorpresas desagradables na cinta de recollida da equipaxe. Nese caso, as novas medidas de seguridade paira o transporte de líquidos deben terse en conta. Só é posible subir á cabina os frascos que non excedan 100 ml. Todos han de depositarse dentro de una bolsa transparente cunha capacidade inferior a un litro e unhas medidas aproximadas de 20X20cm.