Económica e popular, pero sobre todo saudable e moi saborosa, a sardiña é a raíña do verán en moitas zonas do noso país. Se gústache este peixe e gozas das comidas informais ao aire libre, toma nota deste catro destinos (e as súas datas estrela) para visitalos durante o verán. Vacacións con sabor a mar!
Galicia, terra de sardiñadas
A orixe desta celebración hai que buscalo na provincia de Lugo, aínda que hoxe en día esténdese por toda a comunidade. E non só nos pobos e cidades da costa; tamén no interior. As datas crave das sardiñadas son a noite de San Juan (24 de xuño) e o día de San Bartolomé (24 de agosto), cando se preparan nas romarías e sérvense en comidas populares, aínda que durante os meses de bo tempo é habitual atopalas asándose no exterior dos restaurantes e bares. Polo xeral, fanse á prancha (nalgúns sitios, tamén á grella) e acompáñanse doutro tres alimentos característicos de Galicia: os pementos de Herbón (máis coñecidos como pementos de Padrón); as patacas (asadas ou fervidas) con aceite de oliva e pemento; e o pan de millo, típico dos obradoiros galegos.
Málaga, patrimonio de sardiñas
O espeto parece simple, pero require de técnica. Para elaborar este prato típico de Málaga, Almería e Granada fan falta sardiñas e sal. E tamén, leña, area e unhas cantas canas de azucre afiadas na punta e cortadas pola metade, en sentido longitudinal.
As sardiñas se ensartan (ou espetan) nestas medias canas, que primeiro se humedecen para evitar que se queimen co lume. A leña acéndese na area da praia e déixase arder ata que se forman brasas. O peixe ensartado colócase sobre as ascuas e ásase volta e volta. Pero hai truco: para evitar que caian sobre o lume, as sardiñas deben ensartarse coa espiña por baixo da cana, así, ao darlles a volta, é a espiña a que as mantén no seu lugar.
O espeto ten tanto arraigamento nas praias de Málaga que desde hai dous anos trabállase para solicitar apoios que logren presentar a súa candidatura como Patrimonio Cultural Inmaterial da Humanidade, da UNESCO. A Xunta de Andalucía acaba de asegurar que apostará nos próximos meses por ela. Así que o obxectivo está cada vez máis preto. Mentres esperamos, unha sinxela ensalada de leituga e tomate resulta perfecta para acompañar este manxar que, sen dúbida, forma parte da identidade cultural malagueña.
Festivais en Asturias e A Rioxa
Se gústanche as sardiñas e colles vacacións no verán, hai dúas datas que deberías anotar no calendario. A primeira é o 1 de agosto. Ese día, en Candás (Asturias), celébrase o Festival da Sardiña, unha tradición moi popular e concorrida que, ademais de divertida, é cousa seria: o ano pasado asáronse dúas toneladas de peixe. Nesta festa, que vai camiño do medio século de existencia, toda a vila envórcase á gastronomía: as sardiñas prepáranse ao momento, asadas á prancha, e ata hai un concurso para determinar que restaurante fíxoo mellor.
Se non podes ir ao festival asturiano, non te preocupes e apunta estoutra data, porque hai repesca o último domingo de agosto. O día 25, a mesa estará posta en Hormilla, un pequeno pobo rioxano de 450 habitantes que tamén homenaxea á sardiña asándoa á grella. Esta celebración enmárcase nas festas de Acción de Grazas e, desde o punto de vista gastronómico, ten unha particularidade: o peixe ásase ao sarmiento, típico desta terra de vides, o que lle confire un aroma e un sabor moi especial.
A cazuela andaluza
Tamén ás brasas, pero en cazuela de barro: así son as moragas de sardiñas, típicas de Andalucía. Este asado delicioso contén moi poucos ingredientes engadidos, os xustos para realzar o sabor do peixe sen restarlle nadiña de nada de protagonismo. En xeral, se parte dun sofrito feito con cebola, allo e pementos, pero hai variantes. Están as moragas que levan tomate e as que non. As que apostan polo zume de limón e o viño branco, e as que os substitúen por auga, loureiro e vinagre de viño. O gusto e a consistencia poden variar segundo os ingredientes elixidos, aínda que en todos os casos, a receita axunta as bondades do mar e da horta. É, por tanto, un prato de tempada saudable e exquisito.
