Ao final, por orde do Goberno, os bancos serán quen paguen o imposto de constitución das hipotecas. Iso si, non haberá retroactividad. Esta medida dá a volta á decisión que tomou o martes o Tribunal Supremo, e que cargaba o custo do imposto de actos xurídicos documentados (IAJD) ao cliente, rectificándose a si mesmo e tras dous días de intenso debate. Hoxe xoves apróbase o real decreto que reforma a normativa neste asunto e que ten por obxecto “que nunca máis os españois paguen este imposto”, en palabras do presidente Pedro Sánchez. Pero de verdade quen asinen a partir de agora unha hipoteca notarán un aforro? Canto? Arroxamos luz sobre esta cuestión.
A partir de agora aforrarase de verdade ao asinar unha hipoteca?
O último capítulo do que parece “o serial das hipotecas” é a decisión do Executivo de emendar a plana ao poder xudicial. Así, aínda “respectando a súa opinión”, Sánchez anunciou onte (e aprobará hoxe, 8 de novembro) o real decreto lei que reforma a normativa vixente. Desde a súa entrada en vigor (o luns 12), sen retroactividad, o banco farase cargo do pago do imposto de actos xurídicos documentados.
Esta decisión debería ser un motivo de enorme satisfacción para os clientes que asinarán unha hipoteca a partir de agora, pois aforrarán unha media de 1.500 euros. Ou non?
Xa apareceron as primeiras dúbidas e quizais non se dea tal aforro. Como xa adiantaban os especialistas cando esperaban un posible fallo do Supremo desfavorable á banca, os clientes acabarán abonándoo, dun ou outro modo. E é que dan por seguro que as novas hipotecas “terán condicións máis duras ou se encarecerán algunhas comisións”, afirma o asesor fiscal Diego Fernández.
“Podería pasar que o cliente acabe pagando máis que antes por formalizar unha hipoteca”, aseguran os expertos
Outros expertos, como Estefanía González, redactora xefe do comparador Kelisto.es, van máis aló e sinalan que “pode ser peor o remedio que a enfermidade” e que, aínda que a subida nos diferenciais fose pequena, “o gasto extra que isto suporía para o consumidor neutralizaría e, mesmo, aumentaría o custo que o consumidor terminaría pagando pola súa hipoteca”. Por exemplo, esta plataforma calcula que “unha subida de 0,10 puntos no tipo da hipoteca suporía pagar un 10 % que cando o cliente pagaba o tributo”.
Os bancos e a Bolsa, á expectativa
Ante as continuas decisións e rectificacións, os bancos permanecen en silencio. Se tras o pleno do Tribunal Supremo aplaudiron o fallo por “preservar a seguridade xurídica”, ante o revés que supón para eles o real decreto lei, mantéñense á expectativa e observan as distintas opcións e reaccións que formulan partidos políticos e axentes sociais: suprimir o imposto, que se repartan os gastos entre banco e clientes, esixencias de “ir máis aló” e pedir retroactividad…
As semanas previas á decisión do Tribunal Supremo, a banca habíase preparado para a posibilidade de ter que pagar. E deberán facelo “só a futuro”, sen retroactividad, o que supón un alivio para as súas contas. Aínda así, isto pode significar un impacto de 640 millóns de euros anuais, segundo a axencia de cualificación Moody’s, mentres que o sindicato de técnicos de Facenda (Gestha) eleva esta cifra a 1.147 millóns de euros.
Que impacto ten todo este asunto en Bolsa? O parqué vive as mesmas idas e vindas que o resto de implicados. Tras a sentenza do 18 de outubro favorable aos clientes, os bancos acusaron fortes descensos que se acougaron ante o anuncio dun pleno para dilucidar a cuestión. O pasado martes, tras decidir os xuíces que os clientes pagarían o imposto, chegouse á euforia para, ás poucas horas, chegar á tensa calma. Os valores financeiros agora moderan as súas ganancias en Bolsa.
No caso do imposto das hipotecas hai máis protagonistas. Non podemos esquecer a quen xa o abonaron e, mesmo, teñen reclamacións interpostas. Os afectados pregúntanse se xa non queda nada que poidan facer.
Lonxe de instalarse no pesimismo, asociacións de consumidores, avogados e expertos de Facenda sinalan que se podería “tentar pola vía das cláusulas abusivas recorrer aos tribunais europeos”, como explica Carlos Cruzado, presidente dos técnicos da Axencia Tributaria (Gestha). Así, os hipotecados poden esgrimir ante o Tribunal de Xustiza da Unión Europea (TUE) que a cláusula na que os bancos esixen ao cliente asumir o custo do gasto hipotecario é abusiva. En ocasións parecidas, como no coñecido caso das cláusulas adoito, o alto tribunal europeo fallou a favor do cliente bancario.
