Dificultades dun mileurista paira contratar una hipoteca

Asinar una hipoteca neste momento no que os bancos rexeitan seis de cada dez solicitudes é difícil paira calquera traballador. Paira un mileurista, a situación complícase, e moito. Pero se a esta condición úneselle ter familia a cargo ou cumprir una idade na que o solicitante non sexa considerado novo, comprar una vivenda e financiala por medio dunha hipoteca pode converterse nunha misión imposible. Aos chamados mileuristas, por tanto, non quedan moitas máis opcións que tentar acceder a vivendas de protección oficial (VPO) ou optar pola compra dunha casa en lugares onde estas baixaron os seus prezos, como determinadas zonas rurais ou praias.

A continua subida de prezos no sector da vivenda pechou as portas a moitas persoas interesadas en adquirir un ben tan necesario como un piso. Durante o tempo que durou o boom inmobiliario, o poder adquisitivo de numerosos españois resentiuse polos desorbitados prezos que alcanzou a vivenda e o estancamento que sufriron os salarios. Quen non podían acceder a unha residencia en propiedade esperaron a baixada de prezos que durante varios anos anunciouse e que se materializou nos últimos meses. Agora é o momento, pensaron moitos. Pero, desafortunadamente, equivocáronse porque xunto ao fin da burbulla inmobiliaria ha chegado a subida do Euribor e dos tipos de interese, a freada económica, a ameaza do paro, a subida da falta de pagamentos e o endurecemento, por parte das entidades financeiras, das condicións paira conceder una hipoteca. Os máis afectados son, una vez máis, quen menos diñeiro cobran: os mileuristas ou, peor aínda, quen soñan con selo.

A miúdo téndese a equiparar ao mileurista cunha persoa nova, recentemente licenciada, que non leva moito tempo traballando e que, nunha gran porcentaxe, reside no fogar familiar. Pero non é así, o colectivo denominado mileurista é moito máis heteroxéneo e poden formar parte del traballadores de calquera idade, antigüidade laboral e sector: profesores universitarios, persoal da Administración, empregados de banca, obreiros da construción. A súa idade pode oscilar entre 16 e 65 anos e ser solteiros, casados, viúvos, divorciados ou separados. Se fai 30 anos o título universitario garantía un mellor traballo, actualmente, a cousa cambiou moito xa que en España as posibilidades de atopar un emprego ben remunerado non gardan demasiada relación co grao de formación académica: un doutoramento, dous master e un título de experto non dan dereito a cobrar mil euros brutos mensuais.

Segundo os datos recolleitos pola Axencia Tributaria e publicados a finais de 2007, case 11 millóns de traballadores en España gañan menos de 1.100 euros mensuais, o cal supón un 58% dos asalariados. A maior porcentaxe atópase en Estremadura, cun 70%, seguida por Murcia co 67% e Andalucía co 64%. Pero isto non quere dicir que todos eles sexan mileuristas pois moitos dos integrantes desta porcentaxe poden cobrar entre 600 e 900 euros, e mesmo menos. De feito co termo mileurista tápase, ocúltase, e déixase de lado a un amplo sector da poboación, coma se os 900 ou 1.000 euros mensuais fosen a cantidade mínima que recibe un asalariado en España.

En todo caso quen, con este escaso soldo, poida aforrar paira facer fronte aos gastos da entrada dun piso tense que enfrontar á situación económica actual. Aínda que os pisos estean a baixar, os bancos endurecen día a día as condicións paira conceder as hipotecas. Entre outros motivos debido á crise xerada en Estados Unidos polas hipotecas “subprime”, que arrastrou ao resto das economías occidentais, e ao aumento da morosidade xerada polas axustadas economías familiares, que empezan a non poder facer fronte a todos os gastos ou a dificultade de vender una vivenda paira comprar outra nova.

Si un mileurista chega a unha caixa de aforros e pide una hipoteca paira comprar una vivenda de 200.000 euros informaranlle de que só se financia o 80% do valor da casa -raramente outórganse créditos superiores a esta cantidade, agás se se conta con avais moi consolidados-. Calculando que necesite 160.000 euros e que os vaia a devolver en 40 anos a un 5,3% de interese, tería que pagar unhas cotas mensuais ao redor dos 800 euros, no case imposible caso de que lle outorgasen a hipoteca. A esta cantidade habería que sumar os gastos correspondentes ao notario, a tasación, o rexistro, os impostos ou a xestoría, que ascenderían en total a máis de 2.300 euros. Nos bancos a situación é similar, una persoa que precise a mesma cantidade en 30 anos pagaría uns 975 euros mensuais. É dicir, ningunha entidade bancaria concederíalle a hipoteca.

A pesar de tan desolador panorama, quedan algunhas pequenas físgoas paira a esperanza: vivendas de protección oficial, convenios de concellos e comunidades autónomas coas caixas de aforro paira mellorar as condicións da hipoteca, construción en terreos propios ou en determinadas zonas rurais, adquisición de locais pequenos reconvertidos en estudos ou compra de casas na praia das que se desprenden agora quen as tiñan como segunda vivenda. Son solucións non aptas paira todos pero que poden abrir una pequena xanela onde se pechou una porta.

As vivendas de protección oficial véndense a un prezo bastante inferior ao do mercado e as condicións de financiamento que pode gozar o propietario son mellores. Até hai uns meses, o prazo máximo paira pagar a hipoteca estaba en 25 anos, pero agora pódese ampliar se se chega a un acordo coa entidade financeira, aínda que coa subida dos tipos de interese esta solución non é moi aconsellable, pois a diferenza nas cotas non se nota demasiado.

Este tipo de vivendas pode custar a metade que o resto dos inmobles no mercado. A media en España, segundo os datos correspondentes ao mes de marzo ofrecidos polo Ministerio de Vivenda, é de 1.100 euros o metro cadrado, co que un piso de 90 metros custaría 99.000 euros. O que se paga en cada comunidade autónoma varía. A rexión máis barata é Estremadura con 856,9 euros o metro cadrado, seguida polas cidades autónomas de Ceuta e Melilla (con 956,2 euros) e Castela-A Mancha, onde se pagan 985,9 euros. Así, as vivendas protexidas en Estremadura custan pouco máis de 77.000 euros, 86.000 de media en Ceuta e Melilla e non chega a 88.000 euros na comunidade castelán-manchega. A hipoteca que pagan os ceutíes, melillenses e castelán-manchegos aos que se lles adxudique una vivenda protexida sería duns 424 euros a 25 anos, quitando xa o 20% da vivenda que non se financia. En Estremadura as cotas descenden até os 375 euros mensuais, pero hai que lembrar que é a rexión con maior porcentaxe de persoas que cobra menos de 1.100 euros.

No outro extremo atópanse as comunidades autónomas máis caras: Cataluña, onde pagan 1.253 euros por metro cadrado de vivenda protexida; Navarra, con 1.241,7 euros/m2 e o País Vasco, que se sitúa en 1.216,3 euros/m2. Ou sexa que os pisos de 90 metros custan nestas tres rexións ao redor de 112.000 euros, o cal equivale a unha hipoteca a 25 anos, que esixiría un desembolso de 545 euros ao mes, a condición de que previamente abonouse a cantidade de 22.400 euros correspondente ao 20% do prezo da vivenda, posto que só se financiaría o 80% restante. A diferenza de prezos é equiparable tamén á dos salarios porque o soldo medio en Estremadura dista bastante de achegarse ao catalán.

Pero acceder a estas vivendas non está ao alcance de todos, senón dun reducido grupo de persoas que cumpren os requisitos necesarios e, ademais, son agraciados no sorteo ou superan aos demais no baremo.

As persoas que residan en determinadas zonas do litoral e queiran comprar alí a súa primeira vivenda poden ter as cousas algo máis fáciles. A crise inmobiliaria está a facer que os donos de máis dunha vivenda poñan á venda a súa casa na praia. Os prezos destes inmobles son os primeiros en baixar porque os compradores xa non poden adquirir tan facilmente segundas residencias, que empezan a considerarse artigos de luxo.

Os propietarios sábeno e empezaron a desprenderse delas en fervenza. Así é que actualmente se poden atopar anuncios nos que se vende piso na zona de Levante por menos de 60.000 euros. Deste xeito, se o importe que se debe financiar é de 53.000 euros paira pagar en 30 anos, o cliente tería que desembolsar ao redor dos 270 euros mensuais. Neste caso non sería tan difícil que o mileurista puidese facer fronte ao pago e que a entidade bancaria concedese a hipoteca. Se o piso custase algo máis, 80.000 euros, e outorgásese a hipoteca por 74.000, as cotas seguirían sendo inferiores a 400 euros, ao redor dos 380, un custo que tamén se podería asumir.

Quen habitan en determinadas zonas rurais tamén poden gozar de vantaxes á hora de adquirir una casa. Naqueles sitios onde non chegou a urbanización masiva -que converteu moitos pobos do interior de España en filas de urbanizacións, encostados, pareados ou chalés individuais- pódese comprar una vivenda por un prezo moito máis baixo. Por 60.000 euros véndense casas en zonas rurais de Castela-A Mancha ou Castela e León con 90 metros cadrados, tres alturas e catro habitacións; ou por 50.000 euros, outras con tres dormitorios e patio. Neste último caso, financiando 43.000 euros en 30 anos, as mensualidades ascenderían a uns 223 euros, cantidade que se pode pagar cun salario de 1.000 euros e que a entidade bancaria si pode arriscarse a entregar. Do mesmo xeito, o propietario dun chan urbanizable no que queira construír una vivenda pode atopar una financiamento máis alcanzable porque non ten que pagar o prezo do chan.