Case todas as cláusulas das hipotecas inclúen a posibilidade de baixar o interese que cobran até un tope mínimo, ao redor do 3,5%. Desta maneira, aínda que o Euribor -índice ao que se referencian os créditos hipotecarios- descenda a mínimos históricos, as cotas non. Pero se pode reclamar. Una posibilidade é acudir ao defensor do cliente da entidade. Se a súa resposta non convence, admítense as queixas ante o Banco de España.
O Euribor polos chans
As hipotecas están na orixe da última crise financeira internacional (hipotecas lixo). Son, á súa vez, un termómetro das familias. Ter suficiente diñeiro paira pagar a cota define o ritmo das economías domésticas, debido ao endebedamento dalgúns cidadáns, en particular, co mercado de crédito hipotecario. O Euribor marcou o paso dos fogares mes a mes mentres variaba á alza, pero hoxe o seu nivel alcanza mínimos históricos. A cota media da hipoteca, con todo, non baixou á vez.
Case todos os contratos conteñen o denominado “chan das hipotecas”. Este determina que non pode cobrarse menos dun tope mínimo, establecido no 3,5% pola maioría das entidades. Este foi o seguro utilizado polos bancos ante a posibilidade de que o Euribor se derrubase, como ocorreu, debido á política monetaria adoptada pola Unión Europea.
O “chan das hipotecas” foi o seguro utilizado polos bancos ante a posibilidade de que o Euribor se derrubase
A inxección de moeda circulante por parte dos estados paira deter a subida dos tipos de interese e reactivar as economías mundiais foi a receita inmediata elixida paira saír da crise. Así se logrou una baixada no prezo que se cobran os bancos entre si paira prestarse diñeiro, o índice Euribor, que pasou do 5,3% en xuño de 2008, a unha taxa diaria de até o 1,346% a comezos de agosto.
Este descenso, con todo, non se viu reflectido na baixada das cotas. Por iso, no momento de revisar o tipo de interese nas hipotecas variables, hai que examinar as cláusulas correspondentes. No primeiro semestre de 2009, moitos españois descubriron que era imposible que a súa cota baixase en función do Euribor: como máximo, os créditos que pagaban ao redor dun 5,6% de interese, alcanzaron o 3,5% nas revisións periódicas. No entanto, a aplicación efectiva de interese nos créditos hipotecarios do mercado español -segundo datos do Banco de España- sitúase ao redor dos 4,6 puntos, unha media de interese real dos créditos á vivenda vixentes e con máis de cinco anos de antigüidade.
Reclamar é posible
As asociacións de consumidores recibiron moitas queixas por esta situación. A maioría considéraa “legal pero abusiva”. Diversos expertos aseguran, de todos os xeitos, que é posible e conveniente reclamar ante o Banco de España. En 2007 a comisión por cancelación de hipoteca baixouse do 1% ao 0,5% de maneira anticipada, grazas ás queixas dos consumidores. Paira reclamar, hai que acudir ao defensor do cliente da entidade e, se a resposta non convence, chegar até o Banco de España. Xa sexa polo servizo de reclamacións da entidade ou por medio das asociacións de consumidores, é posible protestar.
Ao negociar un préstamo, o cliente só pode aceptar as condicións impostas polo banco, o que pode considerarse un abuso
O Banco de España lembra que o criterio do “chan das hipotecas” establécese na Orde Ministerial de Transparencia Financeira de 1994, polo que, no caso de que o contrato estea claro, a institución pronunciarase de acordo á lei. Outros sectores consideran que hai una asimetría determinante na negociación deste tipo de créditos, en detrimento do cliente.
Segundo esta perspectiva, o contrato redáctao o banco, que é a parte forte na negociación, e ao cliente só queda aceptar as condicións impostas si quere o diñeiro. Á luz da Lei Xeral de Defensa de Consumidores e Usuarios, esta situación pode considerarse un abuso. Nin sequera na data de nacemento do Euribor, en xaneiro de 1999, a diferenza entre o tipo interbancario (3,062%) e o aplicado polos bancos (5,015%) e caixas (5,262%) foi tan grande como agora, cando supera os dous puntos porcentuais.
