Pagos en negro, ausencia de orzamentos, perder o dereito a posibles axudasdispoñibles… Xa sexa porque adquirimos unha vivenda en mal estado que necesita unha reforma integral ou porque optamos por reformar a nosa residencia habitual, coñecer os dereitos e deberes que temos como consumidores pode axudarnos aevitar non poucos malos grolos. Non en balde, para candoacabe o ano, máis de 1,6 millóns de fogares españoisrealizarían reformas, segundo datos da AsociaciónNacional de Distribuidores de Cerámica e Materiaisde Construción (Andimac). Estas intervenciónsserven, ademais, para incrementar o valor do inmoble,o que pode repercutir nun aumento do aluguer deata o 30 %, e de ata o 20 % en caso de venda. Por iso convén que se estás a pensar en meterche en obras, teñas en conta os seguintes consellos.
Facer as cousas ben nos protexerá ante calquera eventualidade: contar cun orzamento de obra, especificar os prazos de entrega, coñecer a calidade deos materiais e rexeitar prácticas aínda presentes comoo pago dunha parte da obra (ou de toda ela) en negro,algo que, ademais, é ilegal. Entre as boas prácticasá hora de adquirir os servizos dun contratista,pódense considerar os anos de antigüidade e a experiencia en obras similares, a adhesión a asociacións profesionais do sector ou selos de calidade comoo certificado ISO 9001 (que garante os aspectos organizativos da empresa, redundando nunha mellor calidade de produto para o consumidor) ou a normaISO 14001, respecto ao impacto ambiental e os requisitos de seguridade e saúde.
Un dato fundamental é que os contratos (ou orzamentos) que non estean asinados por ambas as partes carecen de validez legal, e os acordos verbais non garanten nada desde un punto de vista legal. Segundo Miriam García, directora xeral da Asociación Nacional de Empresas de Rehabilitación e Reforma (ANERR), “o adecuado é solicitar a un profesional, arquitecto ou perito” que nos faga un proxecto de reforma e, sobre iso, pedir os orzamentos de forma eficaz. Se non, cada un orzaranos cousas diferentes e será complicado comparar”. O custo dos servizos de elaboración do proxecto e do orzamento, argumenta, pode ser moderado (entre 300 e 800 euros, segundo o proxecto e o profesional), e se temos dúbidas, podemos consultar co seu Servizo de Información de Rehabilitación Eficiente, de maneira gratuíta.
O orzamento, sempre
Imaxe: Pixabay
Toda obra de reforma ha de incluír tanto un orzamento previo (ou, na súa falta, unha orde de traballo) como unha factura posterior. A validez do primeiro virá referendada pola firma do consumidor, queconservará unha das dúas copias (a outra será para aempresa subministradora dos servizos). Se se aceptao orzamento –que pode servir como un contrato deobra–, a empresa deberá conservalo durante un prazonon inferior a un ano desde o vencemento da garantía(de dous anos sobre a man de obra, aínda que algúnsprodutos e servizos teñen unha superior). Se, polocontrario, o orzamento non se aceptase, a empresapodería cobrar a súa elaboración a condición de que houbeseconstancia documental de que se informou aousuario con anterioridade da obrigación do seu pago. Ese se renuncia ao orzamento, a orde de traballo (queautoriza a reforma) debe incluír a frase “Renuncio aoorzamento previo e autorizo a reparación”, escrita easinada polo usuario.
No caso de producirse avarías ou detectarse defectos durante o desenvolvemento da reforma ou con posterioridade á elaboración do orzamento, estas han de presentarse ao cliente por escrito e por duplicado, indicando a causa e o custo adicional. Calquera variación que poida darse ha de contar coa conformidadedo consumidor por escrito e, se se realizan pagos poradiantado, han de estar documentados e efectuarseao comezo da obra. Debemos ter en conta que, se setrata da compra dunha vivenda en mal estado querequire unha reforma integral, resulta fundamentaldocumentar o estado da casa antes e despois dea reforma, xa que esta pode afectar o valor catastralda mesma (se aumenta a superficie construída) e aos impostos que deben abonarse, como o IBI.
A factura, ao detalle
Para previr contrariedades, convén lembrar quetodo o que non estea documentado carece de valorxurídico. A factura servirá para probar que se realizou un servizo polo que se desembolsou un pago estipulado previamente por contrato. Debe conterunha serie de datos imprescindibles:
- Nome legal da empresa (co que se deu de alta en Facenda e a Seguridade Social).
- CIF da empresa.
- Datos de quen paga a reforma.
- Data de pago e conta de destino.
- IVE abonado.
Se hai un contrato detallado ou un proxecto, é aconsellable que faga referencia aos traballos realizados e ao seu importe, xa que, se só aparece “pago por reforma”, non quedará claro, en caso de desconformidade, o que supostamente se incumpriu.
En calquera caso, debe rexeitarse calquera suxestión de realizar pagos en negro, xa que se estaría totalmente desprotexido ante calquera reclamación, ademais de que significaría estar a incorrer nunha ilegalidade. “Se conseguises pola, tocaríache facer fronte a unha multa por non pagar o IVE correspondente (e á empresa tamén)”, afirma García.
É recomendable conservar a factura durante polo menos os dous anos que dura a garantía sobre a man de obra, e ter en conta que algúns elementos (como saneamentos ou caldeiras) achegan garantías máis extensas: se formaron parte da nosa reforma,será imprescindible conservar este xustificante, xa queserá necesario para facer efectiva a garantía.
E se teño que reclamar?
No caso de producirse irregularidades durante o desenvolvemento dunha obra (ou ao finalizar a mesma), o primeiro que debemos facer é pornos en contacto coa empresa e, ademais, facelo por escrito, para que quede constancia tanto do problema como do feito de queo cliente comunicoullo.
E se non recibimos unharesposta satisfactoria por parte desta –o normalé que se reflicta no contrato o tempo que ten aempresa para responder–, será necesario contar coa avaliación dun perito, para que este valore as posibles discrepancias entre os labores contratados e asque finalmente se executaron. O habitual é que ogasto que supón esta peritaxe cúbrao o seguro quehai que ter contratado coa obra.
Se despois de dar este paso non foi posible solucionar o problema, convirá presentar unha reclamación. Esta deberá interporse nunha Oficina de Consumo local ou da comunidade autónoma correspondente, no caso de que a empresa estea adherida ao Sistema Arbitral de Consumo ou aceptase adherirse para este caso concreto. En caso contrario, será necesario acudir á vía xudicial. Se o importe reclamado non supera os 2.000 euros, será posible facelo sen a intermediación dun avogado ou procurador. No entanto, en calquera caso, deberemos achegar todas as probas documentais das que dispoñamos.
