A crise climática é una crise dos dereitos da infancia. O carácter extremo das ondas de calor, os incendios forestais e as inundacións recentes en moitos países son o presaxio dunha adversa “nova normalidade”. É inconcibible que os nenos, nenas e mozas de hoxe enfróntense a un futuro incerto. O último informe publicado por UNICEF inclúe datos que debesen mover a unha profunda reflexión paira deter o risco de catástrofe.
No mundo actual contabilízanse un total de 2.200 millóns de nenos e nenas. Case a metade están ameazados polos efectos do cambio climático, segundo o informe publicado por UNICEF ‘A crise climática é una crise dos dereitos do neno: Presentación do Índice de Risco Climático da Infancia‘.
O Índice de Risco Climático da Infancia (IRCI) presenta a primeira visión xeral da exposición e a vulnerabilidade dos nenos e nenas ante os efectos do cambio climático. O seu propósito é contribuír a priorizar as medidas dirixidas a quen corren un maior risco e, en última instancia, garantir que a infancia mundial herde un planeta habitable.
A infancia máis damnificada polo cambio climático
Os máis pequenos son quen soportan a maior carga da crise climática. Non só son máis vulnerables que as persoas adultas ás condicións meteorolóxicas extremas, os riscos tóxicos e as enfermidades, senón que o planeta está a converterse paira eles e elas nun lugar máis perigoso paira crecer e vivir.
O Índice de Risco Climático paira a Infancia debuxa unha penosa paisaxe:
- 240 millóns de nenos e nenas están moi expostos ás inundacións costeiras.
- 330 millóns de nenos e nenas están moi expostos ás inundacións fluviais.
- 400 millóns de nenos e nenas están moi expostos aos ciclóns.
- 600 millóns de nenos e nenas están moi expostos ás enfermidades transmitidas por vectores.
- 815 millóns de nenos e nenas están moi expostos á contaminación por chumbo.
- 820 millóns de nenos e nenas están moi expostos ás ondas de calor.
- 920 millóns de nenos e nenas están moi expostos á escaseza de auga.
- Mil millóns de nenos e nenas están moi expostos a niveis cada vez máis elevados de contaminación atmosférica.
Aínda que case todos os nenos e nenas do mundo corren o risco de sufrir algunha destas ameazas climáticas e ambientais, os países máis afectados enfróntanse a crises múltiples e a miúdo solapadas que poderían minguar o progreso en materia de desenvolvemento. En concreto, a infancia e a poboación adolescente de República Centroafricana, Chad, Nixeria, Guinea e Guinea-Bissau son as máis vulnerables a este fenómeno, que pon en perigo a súa saúde, a súa educación e a súa protección por efecto das enfermidades mortais.
Imaxe:
Ademais, os riscos climáticos e ambientais prexudican o seu acceso a servizos craves como a auga e o saneamento, a atención médica e a educación. Todo iso reduce a resiliencia e a capacidade de adaptación da poboación infantil, acentuando aínda máis a súa vulnerabilidade. Esta situación crea un círculo vicioso que fai que a infancia máis vulnerable afúndase aínda máis na pobreza mentres aumenta o risco de que sufra os efectos máis terribles e mortíferos da crise climática.
Trátase, en definitiva, dun panorama moito máis grave do que poderiamos imaxinar e que seguirá empeorando a medida que os efectos do cambio climático acelérense.
Ademais, a crise climática é profundamente desigual. En conxunto, os 33 países “de moi alto risco” emiten tan só o 9 % das emisións mundiais de CO2. Pero son nos que os nenos e nenas sofren as peores consecuencias. Pola contra, o dez países que xeran máis emisións representan case o 70 % das emisións mundiais.
España atópase na zona media-baixa deste Índice de Risco Climático paira a Infancia: no posto 117, dun total de 163.
Como deter esta crise dos dereitos de nenos e nenas
Paira facer fronte á crise climática é necesario que todos os sectores da sociedade actúen. Os gobernos deben velar por que as políticas ambientais teñan en conta as necesidades da infancia. As empresas deben procurar que as súas prácticas protexan a contorna natural do que depende esta capa de poboación. É preciso reducir drasticamente as emisións de gases de efecto invernadoiro e os contaminantes ambientais conforme ao Acordo de París paira evitar que o quecemento global supere os 1,5 ºC. Os servizos destinados aos nenos e nenas deben integrar a resiliencia ao clima e a sustentabilidade ambiental. As escolas deben impartir formación en competencias ecolóxicas. E a infancia e a mocidade deben ser recoñecidas e escoitadas como axentes do cambio.
Fridays For Future, o movemento mundial de loita xuvenil contra o cambio climático, leva tres anos alzando a voz desde todos os recunchos do mundo paira pedir que se tomen medidas. UNICEF apoia a súa reivindicación cunha mensaxe irrefutable: a crise do clima é una crise dos dereitos dos nenos e nenas.
Segundo declaracións da activista ambiental sueca Greta Thunberg, “paira cambiar realmente as cousas e paira atopar solucións á crise climática real, e non só aos seus síntomas, necesitamos ir á súa raíz e tratala como tal, como una crise. E a menos que quen ocupan o poder fagan iso xa seguiremos como até agora. Desafortunadamente, non esperamos –ou polo menos eu non espero– que o fagan, pero serei moi feliz si conseguen probar que estou equivocada”.
Oxalá Greta equivóquese. Todos os nenos e nenas merecen un planeta habitable.
