Aceite de palma: así dana ao medio ambiente

Por que se estendeu o aceite de palma

O froito da palma produce ata dez veces máis aceite vexetal no mesmo espazo que a soia ou o girasol. O aceite de soia e de palma reúnen o 60% da produción mundial. Por iso o seu uso estendeuse: un de cada dous produtos do supermercado, como margarina, cereais, patacas fritas, doces, xabóns, cosméticos, etc., lévao, segundo un informe da organización conservacionista WWF. O seu uso crecente como biodiésel tamén incrementou a súa produción, sinala a ONG Amigos da Terra.

Os consumidores non son conscientes de que usan produtos con este aceite, xa que as etiquetas cítano cunha xenérico “graxa ou aceite vexetal”. Ademais de non ser moi saudable polo seu alto contido en graxas saturadas, provoca graves danos para o medio ambiente.

Principais impactos ambientais

Aumento da deforestación: segundo WWF, é máis barato e produtivo substituír bosques que plantar en áreas degradadas. O Programa de Nacións Unidas para o Medio Ambiente (PNUMA) asegura mesmo que se crearon de forma ilegal plantacións en áreas naturais protexidas, como parques nacionais. Un estudo da Universidade de Princeton e o Instituto Federal Suízo de Tecnoloxía calcula que entre 1990 e 2005, entre o 55% e o 60% da expansión deste cultivo en Malaisia e Indonesia, os dous principais produtores mundiais co 80% do total, fíxose á conta de bosques tropicais. O PNUMA sinalaba en 2007 que estas plantacións eran a principal causa de deforestación nestes dous países. O problema ademais podería ser máis grave do que se estima. O informe de WWF asegura que estas plantacións se consideran en Malaisia como bosques.

En 1900 había uns 315.000 orangutáns; na actualidade menos de 50.000, que poderían extinguirse nunha década

Perda de biodiversidade : a palma só crece nas zonas tropicais, lugares de gran biodiversidade. Os cultivos teñen un forte impacto. Desprazan a gran cantidade de seres vivos que habitaban os bosques ou provocan a súa desaparición, eliminan corredores naturais, danan puntos quentes de biodiversidade e illan poboacións de especies, de maneira que dificultan ou impiden a súa reprodución e minguan a súa diversidade xenética. O uso indiscriminado de pesticidas, de trampas e valos eléctricos ou o disparo aos animais que entran nos cultivos tamén foi moi prexudicial. En 1900 había uns 315.000 orangutáns; na actualidade menos de 50.000, illados en pequenos grupos que poderían extinguirse nunha década. Pero non son os únicos: tigres, rinocerontes, elefantes, tapires ou osos, sen esquecer o resto de especies de insectos, aves, plantas ou microorganismos, corren un grave perigo de extinción.

Incremento do cambio climático e a contaminación do aire: os bosques actúan como “sumidoiros de carbono”, xa que reteñen o dióxido de carbono (CO2), un dos principais gases de efecto invernadoiro (GEI) implicados no quecemento global. Coa queima dos bosques para substituílos por cultivos de palma, libérase o CO2 que tiñan. WWF sinala que os incendios forestais de 1997 en Indonesia puideron ser unha das principais causas mundiais de emisións de CO2. Aquel ano foi o de maior emisión deste GEI desde que se comezou a rexistrar en 1957. Os incendios convertéronse entre 1997 e 2002 na principal causa de contaminación do aire de Indonesia e Malaisia, cos consecuentes danos para a saúde dos seus habitantes. O fume era tan intenso que os aeroportos tiveron mesmo que pechar varios días.

Destrución e deterioración de hábitats: Karmele Chairos, da ONG Internacional Animal Rescue, atópase en Indonesia para salvar aos orangutáns. Afirma que os cultivos de palma convertéronse neste país na causa principal da destrución do seu hábitat. Ademais dos impactos citados, provocan erosión e empobrecimiento do chan, secas, contaminación polo uso de pesticidas e abonos industriais, así como conflitos coas comunidades indíxenas locais.