Artigo traducido por un sistema de tradución automática. Máis información aquí.

Cemiterio nuclear, razóns a favor e en contra

Defensores e detractores do Almacén Temporal Centralizado de residuos radioactivos defenden argumentacións contrapostas
Por Alex Fernández Muerza 3 de Febreiro de 2010
Img covra
Imagen: COVRA-HAVOG

O municipio de Villar de Cañas (Conca) acollerá o Almacén Temporal Centralizado (ATC) paira gardar os residuos radioactivos das centrais nucleares españolas. Así o aprobou o Consello de Ministros a proposta do Ministerio de Industria. Os defensores desta instalación explican que é necesaria, segura, xera riqueza e non se pode considerar un cemiterio. Os seus detractores opinan o contrario e aseguran que ao apostar pola enerxía nuclear fréase o desenvolvemento das enerxías renovables.

Así será o ATC

/imgs/2010/02/covra01.jpgO Goberno xa elixiu ao municipio (admitíronse oficialmente oito do trece presentados) paira albergar o Almacén Temporal Centralizado (ATC) de residuos radioactivos de alta actividade: Villar de Cañas, en Conca. O ATC basearase na instalación HABOG (siglas que en holandés se corresponden ás españolas ATC). Este complexo holandés, situado en Borssele, una localidade duns 20.000 habitantes que ten tamén una central nuclear, é “o sitio máis seguro deste país”, segundo os seus responsables. Funciona desde 2003 e está preparado paira resistir terremotos de grao seis na escala Richter, inundacións, explosións de gas licuado, furacáns e até o choque de avións.

O ATC español terá una capacidade dez veces maior que o holandés

O ATC español terá una capacidade dez veces maior que o holandés, pero o seu deseño será o mesmo: una zona paira recibir os residuos que chegan en tren ou camión; una zona paira tratar estes refugallos; e o almacén en si. Tamén contará cun centro tecnolóxico paira investigación e experimentación. Os residuos radioactivos encerraranse en tres barreiras superpuestas: uns muros exteriores de formigón de polo menos metro e medio de grosor capaces de resistir todo tipo de agresións externas, un colector de aceiro e una cápsula tamén de aceiro dentro da mesma.

O Ministerio de Industria prevé una investimento total duns 700 millóns de euros. O municipio de Villar de Cañas recibirá 2,4 millóns de euros anuais do Estado, mentres que os municipios que se atopen nunha área de doce quilómetros á redonda recibirán 3,6 millóns. Ademais, en concepto de cofinanciación, os concellos poderán contar con até outros 1,8 millóns de euros se presentan un proxecto que implique o desenvolvemento local da zona. Paira a construción das instalacións estímase unha media diaria duns 300 traballadores durante o cinco anos da primeira etapa, con algún pico de até 500 traballadores.

Segundo os responsables do Foro Nuclear, a súa instalación é “moi sinxela”. En canto ao seu efecto na saúde, a central holandesa aínda non conta con datos epidemiolóxicos suficientes. Agora ben, estudos realizados nunha central similar de Suecia, construída en 1985, non detectaron aumento de enfermidades asociadas á radiación entre a poboación limítrofe.

Tras darse a coñecer o seu emprazamento, o ATC terá que pasar por varios trámites, entre eles una declaración de impacto ambiental. Nunha primeira fase, que podería durar uns cinco anos, prevese a preparación do terreo e a construción dun primeiro edificio de almacenamento do ATC e do centro tecnolóxico. Tras esta fase, construirase un segundo edificio de almacenamento que debería estar listo seis anos despois do inicio de explotación da infraestrutura. Na terceira e última etapa elevaríase o terceiro edificio de almacenamento, que debería acabarse catorce anos despois do inicio das operacións do ATC.

Por que é necesario un ATC

/imgs/2009/03/central-nuclear01.jpg Preto da quinta parte da enerxía eléctrica xerada en España provén das centrais nucleares. O combustible usado se garda nunhas piscinas especiais nas propias instalacións, que colmarán a súa capacidade. As primeiras en chegar á súa saturación serán Ascó I e Ascó II (Tarragona) en 2013 e 2015, respectivamente. Segundo o Foro Nuclear, para entón construirase un Almacén Temporal Individualizado (ATI), como se fixo coa central de Trillo en 1999 ou a de José Cabrera en 2006.

Ademais, tras o incendio e posterior desmantelamento de Vandellós 1 en 1989, parte do seu uranio enviouse á planta da Hague, na Normandía francesa. Os seus responsables, a empresa Areva, pasa desde o 1 de xaneiro de 2011 una penalización duns 65.000 euros diarios, que se recuperarán si o combustible volve a España antes de cinco anos.

Paira facer fronte a esta situación, a solución ofrecida é o ATC. Alí gardaríase o combustible utilizado nas centrais nucleares españolas durante 60 anos, tempo estimado de vida útil desta instalación.

A decisión sería a mesma que a tomada cos residuos nucleares de baixa e media actividade. Estes refugallos, procedentes de hospitais, centros de investigación, industrias ou as propias centrais nucleares, deposítanse desde 1992 nunha instalación situada no Cabril (Córdoba). A Nuclear Regulatory Commission de EE.UU. considera este almacén como uno dos mellores do mundo.

Un almacén temporal, non un cemiterio

Segundo os seus defensores, aínda que a expresión popular refírese a el como “cemiterio nuclear”, non é correcto, porque non será un lugar no que se depositen paira sempre os residuos. Como o seu nome técnico indica, é un Almacén Temporal Centralizado (ATC). A idea é conservar nun único lugar os residuos acondicionados, sen que se produzan reaccións en cadea, paira mellorar a súa xestión e evitar os riscos de telos en varios lugares.

En teoría, a instalación estará deseñada paira durar 100 anos, pero se impuxo una limitación administrativa de 60 anos. Neste período, estímase que a tecnoloxía necesaria paira o seu tratamento definitivo xa estará desenvolvida.

Razóns en contra do ATC

Os detractores do ATC critican que ningunha instalación é perfecta nin está exenta de riscos, e o ATC non é una excepción. Ao risco do propio almacén, únense os posibles perigos de transportar os residuos desde diferentes puntos de España até el. E lémbrase o carácter radioactivo, e por tanto, nocivo paira o medio ambiente e a saúde, destes refugallos. Ademais, ninguén sabe que poderá suceder durante os centos de miles de anos que estarán activos.

/imgs/2007/12/nuclear001.jpgA organización Ecoloxistas en Acción ofrece tres exemplos que falan respecto diso. En xullo de 2007, un terremoto produciu o escape de auga radioactiva nunha instalación de Xapón, en teoría o país máis seguro neste aspecto. Un mes antes, rexistrouse un terremoto similar preto de Guadalaxara, uno dos lugares que se propuxo como posible emprazamento. En segundo lugar, citan un polémico informe dos servizos secretos franceses, que sinala o perigo de que os reactores de nova xeración poidan sufrir ataques tipo 11-S. E en terceiro lugar, lembran o erro ocorrido na mina alemá de Asse, lugar onde se gardaban os residuos deste país. Os seus responsables situaron os residuos nunha zona que agora ten perigo de derrubarse.

Os municipios que albergan instalacións nucleares fanse dependentes e non xeran tantos ingresos, segundo os críticos a esta instalación. A actividade nuclear supón na práctica pechar calquera posibilidade de levar a cabo na zona un desenvolvemento rural verde. As enerxías renovables volven saír prexudicadas no aspecto laboral: fronte aos 300 empregados que podería levar o ATC, lémbrase que o final das subvencións á solar fotovoltaica destruíu 20.000 postos de traballo o ano pasado.

A actividade nuclear supón pechar calquera posibilidade de levar a cabo na zona un desenvolvemento rural verde

Rebecca Harms, copresidenta dos Verdes Europeos, pon o caso do seu municipio natal, Gorbelen. Situado na Baixa Sajonia alemá, elixiuse paira instalar, fai 33 anos, una central nuclear e un almacén de residuos. A pesar de recibir fondos, Harms asegura que “eramos das rexións máis pobres de Alemaña e hoxe seguimos séndoo”.

/imgs/2008/10/reactor-nuclear006.jpgAs opinións en contra non acaban aí. Dar prioridade ao ATC significa, segundo os ecoloxistas, continuar co apoio ás centrais nucleares. Ao problema, non resolto, dos residuos radioactivos e a súa inseguridade inherente, uniríanselle outros inconvenientes. A enerxía nuclear produce una dependencia do exterior (o 100% do uranio impórtase), impide que as enerxías “verdes” desenvólvanse (una central nuclear non se pode apagar paira dar entrada ás renovables) e é inestable e impredicible (en 2009 o conxunto de centrais nucleares españolas estivo parado un total de 572 días, cando paira recárgaa de “combustible” só terían que parar 200).

As críticas tamén apuntan ao centro tecnolóxico asociado do ATC. Os seus detractores sinalan que, en realidade, será un reactor nuclear de transmutación. Esta tecnoloxía, que pretende facer decaer a vida da actividade radioactiva dos residuos, investígase desde o inicio da enerxía nuclear, fai máis de medio século, e aínda non logrou avances significativos.

Segue a Consumer en Instagram, X, Threads, Facebook, Linkedin ou Youtube