O lecer sedentario é o principal responsable de que moitos nenos non realicen a actividade física recomendada polos especialistas, que é de polo menos unha hora aodía . A importancia de que os pequenos fagan este exercicio, en forma de xogos e deportes, débese a múltiples motivos, como se explica neste artigo: desde o necesario estímulo para o seu desenvolvemento físico e a prevención de enfermidades, ata os beneficios para a súa autoestima, a súa conciencia social, capacidade de concentración e rendemento escolar.
A actividade física e o cambio de hábitos
A actividade física é de suma importancia para os nenos e os adolescentes. Así o sinalan os especialistas dos organismos de saúde máis importantes, quen ademais alertan sobre a redución do tempo que se dedica a esa práctica. “Quizais o hábito que máis cambiou nos últimos anos é a falta de exercicio físico”, apunta un documento do Grupo de Traballo sobre Actividade Física da Asociación Española de Pediatría (AEP). O texto engade que ese exercicio “foi substituído por un exceso de lecer sedentario, vinculado ás novas tecnoloxías e a condicionantes socioculturais“.
Con todo, podería parecer que para os pequenos sans non é necesario realizar este tipo de actividade. Poderíase pensar: á súa idade, por que pode ser tan importante que fagan, como aconsellan os especialistas, polo menos unha hora ao día de exercicios físicos dunha intensidade entre moderada e alta? Para responder a esa pregunta, basta con enumerar os beneficios desa actividade.
Beneficios da actividade física nos nenos
Os beneficios e efectos positivos da actividade física en nenos, e tamén en adolescentes, son os seguintes:
- Segundo a Organización Mundial da Saúde (OMS), a realización de actividade física adecuada axuda a nenos e mozos a desenvolver un aparello locomotor (ósos, músculos, articulacións) e un sistema cardiovascular (corazón e pulmóns) sans.
- Axúdalles tamén a aprender a controlar o sistema neuromuscular, é dicir, o mecanismo de coordinación e control dos movementos.
- O exercicio físico contribúe a crear afección polo deporte e hábitos de vida saudable e a que xa desde pequenos manteñan un peso corporal saudable. De acordo con datos do Ministerio de Sanidade, catro de cada cinco adultos obesos foron menores obesos.
- O mesmo Ministerio de Sanidade puxo en marcha, en 2005, a Estratexia NAVES (Nutrición, Actividade Física e Prevención da Obesidade). As pautas deste programa sinalan tamén que a actividade física “axuda aos nenos a respectar o seu propio corpo e o dos demais“, así como “a fortalecer nos pequenos a autoestima e o respecto por si mesmos”.
- Os xogos e deportes, ademais, desenvolven nos menores a “conciencia social“, xa que son situacións de competición que os preparan para enfrontarse a vitorias e derrotas, así como para a colaboración e o espírito de compañeirismo.
- Outros beneficios para os nenos e adolescentes, que tamén van máis aló da pura cuestión física, foron destacados no Cume Mundial sobre a Educación Física, realizada en Berlín en 1999: incremento da autoestima e redución da tendencia aos comportamentos perigosos, mellora do rendemento escolar, estímulo para o desenvolvemento do pensamento abstracto (a través de nocións como velocidade, profundidade, forza, etc.) e a capacidade de concentración .
- A práctica regular de exercicio físico en pequenos e adolescentes “prevén a aparición de obesidade, enfermidades cardiovasculares, alteracións psicolóxicas, desmineralización ósea e algúns cancros”, detalla Gerardo Rodríguez, coordinador do Comité de Actividade Física da AEP. “Para algunha destas enfermidades -engade o experto- é o factor de protección modificable máis importante, axudando notablemente no seu tratamento unha vez que apareceron”.
O gran inimigo da actividade física é, por suposto, o sedentarismo. “A contorna ambiental e social convidar o sedentarismo e afástanos das actividades aeróbicas en espazos abertos -explica a AEP-. Existen poucas áreas de xogo nas cidades e falta de facilidades nos centros escolares para a práctica de actividade física”.
Segundo datos da última Enquisa Nacional de Saúde, elaborada en conxunto polo Ministerio de Sanidade e o Instituto Nacional de Estatística, o 12% dos nenos españois de entre 5 e 14 anos non realiza ningunha actividade física, coa particularidade de que esa porcentaxe é moito maior entre as nenas (16%, contra o 8% dos homes). Entre os 15 e 24 anos, os mozos cuxa actividade é moi escasa ou nula alcanza unha cifra moi alta: o 45%.
Para combater ese sedentarismo e as súas consecuencias negativas, a AEP editou un ‘Decálogo para pais sobre a actividade física dos seus fillos‘. Entre os consellos incluídos alí, destácanse a importancia de que os adultos dean exemplo e planifiquen actividades en familia, que aseguren unha alimentación equilibrada e unha correcta hidratación, e que sitúen o exercicio físico como unha tarefa prioritaria na rutina dos menores, e non como unha mera práctica “para os intres libres”.
