Ao recuncho! Esta orde pronunciada na aula por un docente perdeu a súa connotación negativa e máis ben considérase polos alumnos como un premio. Os recunchos de aprendizaxe constitúen unha metodoloxía pedagóxica de organización da aula que se utiliza na actualidade con éxito na etapa de educación infantil. O recuncho dos libros, da música, do debuxo ou da natureza son algúns dos espazos que serven como instrumento de aprendizaxe autónoma a través de actividades baseadas no xogo.
Imagen: USAA
Felipe e Ángela xogan “ás tendas”, Miguel, Antonio e Silvia traballan con plastilina e Ricardo e Elena escoitan música. Todos están dentro da mesma aula e, aínda que en aparencia a situación pode parecer caótica, responde a unha estratexia específica de disposición da clase. É a organización por recunchos de aprendizaxe, unha metodoloxía pedagóxica pensada para favorecer a participación do alumno na construción dos seus coñecementos.
O docente divide a aula en diferentes espazos de traballo onde poden acudir os nenos
Anxos Gervilla, Catedrática de Didáctica e Organización escolar, no seu manual ‘Didáctica básica da educación infantil’, explica que traballar por recunchos “consiste en organizar a clase en pequenos grupos que efectúan de forma simultánea actividades diferentes”. Para iso, o docente divide a aula en diversos espazos de traballo, cos seus correspondentes materiais, onde poden acudir os nenos de modo individual ou en grupo. Segundo as normas preestablecidas polo profesor, os nenos realizan neles actividades relacionadas coa área correspondente a cada recuncho.
Para que serven?
Ata o seis anos, o xogo considérase un dos medios de aprendizaxe máis idónea para os menores. Xogar ás casiñas, aos médicos, ás tendas, entre outras, son actividades que contribúen á formación dos pequenos nunha contorna lúdica. Tal como afirman María José Laguía e Cinta Vidal na súa obra ‘Recunchos de actividade na escola infantil’, “o neno non perde o tempo cando xoga” e a organización da aula por recunchos de actividades permite que “aprendan de forma espontánea segundo as súas necesidades”.
A facilidade para poder atender á diversidade da aula é un dos principais beneficios dos recunchos
As autoras apuntan tamén a facilidade para poder atender á diversidade da aula como un dos principais beneficios dos recunchos de aprendizaxe. Os nenos teñen diferentes ritmos de traballo e distintas necesidades. Neste marco, os recunchos permiten aos mestres cambiar a estrutura tradicional, na que todos os alumnos realizan as mesmas tarefas supervisadas polo titor, por unha organización máis flexible que axuda a potenciar “as capacidades de cada un e a ser sensibles á súa necesidade específica”.
Organizar a aula
Os recunchos pódense habilitar como complemento da actividade escolar, de modo que os nenos acoden a eles nos intres libres cando terminan as súas tarefas académicas, ou como espazos para traballar contidos curriculares específicos. No primeiro caso, hai que estar atentos á dinámica da clase, xa que como apunta Anxos Gervilla, esta opción beneficia aos máis rápidos e pode “crear ansiedade e decepción en quen teñen un ritmo máis lento”, ante a imposibilidade de acceder a diversas actividades.
Cada recuncho debe contar co seu propio material, para que o neno poida traballar de forma independente
Os docentes deben estruturar os recunchos da aula en función das áreas de aprendizaxe que queiran estimular. Cada recuncho debe contar co seu propio material, para que o neno poida traballar de forma independente, sen necesidade de buscar axuda no mestre. No entanto, tamén se poden crear recunchos onde sexa imprescindible a presenza do titor, que traballa con pequenos grupos ao redor dunha temática ou actividade específica. “O primeiro que debe facer o mestre é cambiar o seu concepto de orde e confiar en que cada neno será capaz de realizar a actividade que libremente escolleu”, apuntan Laguía e Vidal.
