Artigo traducido por un sistema de tradución automática. Máis información aquí.

Tatuaxes

A moda da pel marcada pode ocasionar enfermidades, infeccións e alerxias
Por EROSKI Consumer 27 de Setembro de 2002

Decorar o corpo con debuxos elaborados e atractivos converteuse en moda. O coñecido como body art, linguaxe do corpo, constitúe un estilo de vida, una forma de diferenciarse paira miles de mozos en todo o mundo. Con todo, a tatuaxe é, ao mesmo tempo, una agresión ao organismo. A hixiene dos materiais empregados é esencial paira evitar infeccións transmitidas polo sangue, talles como o virus da sida ou a hepatite C. Antes de acudir a algún profesional que realice este tipo de técnicas artísticas, convén coñecer algunhas normas e os problemas que pode ocasionar levar una pel marcada.

Una técnica pesada

Aínda que o resultado final sexa do gusto do cliente, a técnica da tatuaxe esconde detrás una complexa fase de elaboración. Desde a Asociación de Tatuadores Profesionais (ATAP), recoméndase que antes de que o artista comece o seu traballo, o cliente teña a pel limpa e hidratada.

O proceso de tatuarse a pel consta de tres fases:

1.A picada: cunha máquina de inxección de tinta introdúcese un pigmento dentro da pel a través dunhas agullas moi finas, que efectúan uns pequenos buracos sobre a dermis.

2.A dor: cando a agulla penetra na pel, prodúcese una pequena ferida que comeza a sangrar. A dor dependerá de cada persoa e da zona onde se produza a picada. Os lugares máis sensibles son os que conteñen una maior densidade de óso e de terminacións nerviosas, por exemplo: a cabeza, o omoplato, a columna vertebral e o cóxis. Outro factor determinante é a pericia do artista, a forma en que utilice o instrumental.

3.Os coidados: quizais sexa a fase máis delicada, porque do seu seguimento dependerán as consecuencias da tatuaxe sobre a pel, ademais da permanencia do debuxo. A dermis debe manterse sempre húmida e paira iso aplícase una capa de vaselina. Posteriormente, tápase cun vendaje durante 4 ó 5 horas a zona tatuada e déixase cicatrizar a ferida. Pasados uns días, normalmente una semana, límpase ben e aplícase una crema regeneradora durante catro ou cinco días. É importante lembrar que o debuxo orixinal pode perder a súa nitidez orixinal debido á exposición ao sol.

Una moda en evolución

Brazos, costas, embigo, nocellos, zonas xenitais… Calquera parte do corpo pódese decorar cunha tatuaxe, sexa una rosa, un brazalete, una fada, una geisha, un diaño ou mesmo a cara da parella. “Hai catro anos os que levaban eran os debuxos con motivos tribais, a simboloxía celta e xaponesa, a corrente old school (mariñeiros) e os góticos (caveiras e demos)”, contan desde a Asociación de Tatuadores Profesionais (ATAP), con sede en Cataluña. Con todo, como todas as modas, a tatuaxe foi evolucionando e o cliente “ten hoxe en día gustos moi persoais”, engade.

Problemas paira a saúde

Levar o corpo tatuado ou furado nos sitios máis inverosímiis é sinónimo de estar á última, máis que una aceno de identidade. Con todo, a moda marca, pero non advirte das posibles consecuencias. Unha tatuaxe pode provocar un serio desgusto paira a saúde. “O risco é menor comparado por exemplo co alcol, pero si pode constituír una fonte de problemas”, afirma o doutor Díaz, xefe da Unidade de Dermatoloxía do Hospital de Cruces, en Bilbao.

As tatuaxes, máis que efectos, producen una serie de complicacións na pel. Entre elas, “a máis común, frecuente e problemática é a infección”, sinala o especialista. Uno dos maiores problemas é a posibilidade de transmisión de enfermidades víricas, como hepatites B e C. Aínda que depende do material que se utilice e das condicións de esterilización con que se faga a tatuaxe, matiza o dermatólogo. Tamén condiciona o lugar xeográfico onde se realice este tipo de técnicas. “Na actualidade, en países como India e Paquistán a principal fonte de transmisión da hepatite B e C son as tatuaxes”, agrega o doutor Díaz.

Outra das consecuencias de levar una pel marcada son as reaccións alérxicas que produce o organismo, cando se lle inxectan determinadas sustancias. É o caso de tinguiduras e pigmentos como:

  • o sulfato vermello de mercurio, que dá a cor vermella
  • metais como o níquel ou o cromo, paira tatuaxes de cor verde
  • o cadmio, paira o ton amarelo
  • saes de cobalto, en debuxos de cores azuis
  • óxido de ferro, en tons ocres
  • e convén ter especial coidado coas cores branco e beige, que levan na súa composición óxido de titanio e de zinc.

Nestes casos, “a pel reacciona a corpos estraños e prodúcense una serie de vultos na pel”, explica o doutor Díaz. Así mesmo, “ante as picadas, pódense desenvolver cicatrices moi avultadas na zona da tatuaxe”, engade o especialista.

Por outra banda, ademais dos problemas físicos que pode producir levar estas marcas, existe un compoñente social que convén considerar: o rexeitamento da tatuaxe. Co tempo, moita xente cánsase de levalo, porque, tal e como explica o doutor Díaz, “co paso dos anos, o debuxo tende a difuminarse e deixa de ser tan bonito e preciso. Así pois, uno dos problemas máis comúns é querer desfacerse da tatuaxe”.Aínda que o rostro do amado/a, fielmente reproducido dunha fotografía, constitúe o último, “cada vez máis a xente déixase aconsellar polo estilo do tatuador”, sinalan desde a asociación de tatuadores profesionais, que conta con ao redor de 1.500 socios en toda España.

Paralelamente á transformación de estilos, foron cambiando os tipos de materiais utilizados paira realizar os debuxos. Hai catro anos empregábanse tinturas exclusivamente de cor negra paira facer as tatuaxes, cun tempo máximo de permanencia na pel duns cinco anos. “O resultado non foi nada satisfactorio, porque pasados eses cinco anos a pel non absorbía a tinta e deixaba manchas. Por iso, hoxe en día case ninguén utiliza o que se coñece como tatuaxes temporais”, explican desde a asociación.

A pesar de que o sector non está regulado, a Unión Europea esixe que os pigmentos que se introducen na pel sexan dunha certa calidade e non conteñan materiais pesados, informan desde a ATAP. Neste sentido hai artistas que utilizan auga de rosas paira os seus debuxos e as tintas dilúense máis ou menos, dependendo se se quere aplicar sombras ou brillos nas figuras.

Así mesmo, tampouco hai una norma paira as tarifas que cobran os artistas. “O prezo depende do profesional, do tipo de debuxo, das sesións empregadas e da dificultade da tatuaxe”, afirma o portavoz da citada asociación.

A importancia da hixiene

En todo este proceso, a hixiene xoga un papel fundamental. Una limpeza adecuada dos materiais empregados paira realizar estas técnicas pode evitar a aparición de enfermidades e infeccións transmitidas polo sangue.

Entre as afeccións máis perigosas cabe destacar o virus da sida e as xa mencionadas hepatites B e C. Pero, pode una acode contraer o VIH por porse unha tatuaxe ou por facerse buracos no corpo? Segundo os Centros paira o Control e Prevención de Enfermidades (CDC), axencia federal do Departamento de Saúde do Goberno de Estados Unidos, “sempre existe un risco de transmisión polo VIH si os instrumentos contaminados con sangue non son esterilizados, non se desinfectan ou se usan inapropiadamente entre os clientes”. Neste sentido, os CDC recomendan que o instrumental que estea destinado a penetrar a pel “úsese só una vez e elimínese, ou se limpe a fondo e se esterilice”.

Do mesmo xeito opina o xefe da Unidade de Dermatoloxía do Hospital biscaíño de Cruces, paira quen “deben cumprirse unhas condicións mínimas de esterilización”. Os centros especializados en tatuaxes,”en xeral non utilizan material desechable”, sentenza. Neste aspecto, convén considerar que condicións reúne o material que se emprega e a que temperatura se esteriliza o instrumental. “Deben ser temperaturas moi altas paira evitar a propagación dos virus da hepatite”, afirma.

A importancia de desinfectar o instrumental utilizado paira realizar estas prácticas tamén ten o seu oco en Internet. A Rede está repleta de direccións paira atraer ao potencial cliente e, nalgunhas delas, a hixiene ocupa un apartado destacado. Estes son dous exemplos: www.tattoo-odin.com www.tatuajes.com/ARTICULOS/articulohigiene.htm

Baleiro legal

Os riscos paira a saúde que levan estas prácticas alertaron sobre a necesidade de controlar o sector, pero de momento non hai una normativa. “Debería haber una regulación sanitaria”, sentencia o doutor Díaz, do Hospital de Cruces. Así mesmo, “o artista debe contar con información precisa sobre o que significa tatuarse a pel e saber transmitirlla ao potencial usuario. E a miña experiencia dime que ninguén explica nada da problemática relacionada coas tatuaxes. Hai un baleiro legal total. Requírese, pois, “una lexislación que poña orde nesta especie de vórtice que afecta, sobre todo, á xente nova”, apostila.

De igual modo opinan desde a Asociación de Tatuadores Profesionais, desde onde se esixe “una regulación específica paira o sector”, paira pór fin a unha situación na que “hai xente que compra a máquina e as tintas e utilízaas sen cumprir unhas condicións sanitarias mínimas”.

Consellos prácticos

  • Antes de marcarse a pel consultar sempre cun dermatólogo
  • Deben evitar as tatuaxes:
    • As persoas con enfermidades dermatólogicas (pel), crónicas e persistentes, como psoriasis.
    • Persoas en cuxa pel tendan a reproducirse lesións en forma de cicatrices.
    • Alérxicos a determinados metais, sales e pigmentos orgánicos.
    • Quen pasen por algún tipo de intervención cirúrxica que teña tendencia a deixar cicatrices, por exemplo, a apendicitis. Neste sentido, o xefe de Dermatoloxía de Cruces, o doutor Díaz, lembra que na parta alta do tórax e dos brazos, son bastante frecuentes as reaccións na pel”.

Eliminar unha tatuaxe

“Cada vez máis persoas cánsanse da súa tatuaxe e desexan quitarllo”, afirma Pomba Cornejo, dermatóloga do Instituto Láser de Madrid, onde levan catro anos utilizando esta técnica. Este centro recibe una media de 30 a 40 consultas todos os meses e “a metade delas terminan sendo intervencións”, sinala. Os seus clientes habituais son mulleres novas con debuxos tribais moi pequenos e homes de mediana idade, con tatuaxes de motivos mariñeiros.

A través duns disparos de luz, o láser funde a tinta seca que quedou entre as capas da pel. “Co láser están a obterse resultados moi positivos, pero nunca garantimos que a pel vaia quedar como antes de que o paciente fixésese a tatuaxe; porque non se trata dunha depilación”, matiza a especialista.

O tipo de tatuaxes que se trata neste centro especializado “son os realizados por profesionais, de cor negra, decorativos e tribais”, explica Cornejo. Con todo, o láser ten as súas complicacións. Esta técnica é capaz de penetrar até o fondo da pel, pero, ás veces, atópase con determinadas cores “cuxas tintas resultan máis difíciles de disolver”, indica a especialista.”É o caso das cores alaranxadas e amarelos, non tanto dos negros e azuis”, agrega. Ademais, trátase dun tratamento pesado, xa que se necesita una media de seis sesións paira eliminalo, dependendo do tipo de tatuaxe e da zona do corpo onde estea localizade.

Pero os resultados non están garantidos. Hai tatuaxes que se eliminan por completo, pero noutros casos na zona antes tatuada queda una especie de cicatriz arroibada na pel, que se irá eliminando cunha pomada antibiótica e cunhas cremas regeneradoras”, indica a dermatóloga. De todos os xeitos, “paira evitar todo isto o mellor é non tatuarse”, recomenda a especialista. En leste mesmo sentido, desde a Asociación de Tatuadores lémbrase que “resulta moito máis custoso e doloroso quitar unha tatuaxe que polo. Unha tatuaxe pequena pódese eliminar, pero é moito máis difícil quitar un grande. En canto ás cores, os pigmentos vermellos practicamente non se poden eliminar debido ás sustancias que compoñen esa cor”.

Así mesmo, convén lembrar que este tipo de intervencións resultan bastante custosas. O prezo das sesións de láser pode oscilar entre 721,21 euros e até 6.000 euros mensuais, dependendo do tamaño da tatuaxe e da zona na que estea.

Segue a Consumer en Instagram, X, Threads, Facebook, Linkedin ou Youtube