A redución dos ingresos procedentes do traballo provocou que cada vez máis persoas teñan dificultades para facer fronte ás cotas da hipoteca. Cando isto ocorre, as primeiras alternativas pasan por renegociar co banco as condicións do préstamo, pero quen saiban que non poderán pagar terán que tomar outras decisións como entregar a vivenda ao banco, vendela por un prezo inferior ao valor de mercado, porse en contacto con mediadores que atopen a unha persoa interesada no piso, e mesmo, declararse en quebra. Mentres, é necesario conseguir ingresos, xa sexa co aluguer dalgunha habitación da casa ou coa venda de obxectos de valor. En todo caso, hai que evitar entrar nun círculo de falta de pagamento porque a débeda se multiplica e as posibilidades de reducila entón son case nulas.
Acudir ao banco
Antes de tomar unha decisión, débese coñecer a gravidade do problema. Hai quen non pode pagar durante uns meses, pero está seguro de que en pouco tempo contará con ingresos suficientes como para saldar a súa débeda. Outros, en cambio, atravesan unha situación con poucas saídas e saben que abonar as mensualidades da súa hipoteca será case imposible.
Se se parte desta base, cada afectado pode perfilar unha serie de medidas para evitar a falta de pagamento, que é o obxectivo principal. Convén revisar antes o contrato para comprobar se contén algunha cláusula en virtude da cal poida acollerse a beneficios no suposto de carecer de ingresos ou estar desempregado. Tamén é posible que estea incluída a opción de aprazar un determinado número de cotas ao longo do ano sen penalización.
Convén revisar o contrato para comprobar se inclúe a opción de aprazar cotas sen penalización
Con esta información, o cliente debe ir á entidade que lle prestou o diñeiro e explicar a súa situación. É conveniente expor o problema, indicar os recursos cos que lle gustaría contar e, sobre todo, deixar que a entidade ofreza as súas solucións.
Para a maioría das persoas que atravesan unha mala conxuntura económica, ter que ir á sucursal a dicir que non son capaces de facer efectivo o pago é moi incómodo. Por este motivo, é frecuente que pospoñan unha e outra vez o momento de personarse na oficina e explicar o seu problema, aínda que se debe atallar con rapidez porque canto máis tempo pase, máis se agravará. Hai numerosas persoas na mesma situación e os empregados están adoitados propor alternativas, así que non hai que pasar un mal intre.
Débese atallar o problema con rapidez porque canto máis tempo pase, máis se agravará
Os portavoces das entidades financeiras aseguran que, case sempre, prefiren negociar co cliente e facerlle propostas que se axusten ás súas circunstancias persoais. Os bancos teñen demasiados pisos aos que non poden dar saída, cuxo valor baixou, e non queren máis inmobles, senón liquidez.
Non podo pagar cotas, pero si renegociar
Para casos que se poderían cualificar como leves, é dicir, cando o cliente teña dificultades para pagar, pero podería abonar as cotas se se mellorasen as condicións da hipoteca, hai dúas opcións: aumentar o prazo para a devolución do préstamo ou solicitar un período de carencia. Tamén hai que escoitar outras ofertas diferentes a estas que poida facer o banco a cada consumidor.
Renegociar o prazo de amortización e solicitar un período de carencia son dúas posibles solucións
Renegociar o prazo de amortización.
Unha das iniciativas que a entidade acepta ou propón é que o cliente devolva o diñeiro nun prazo maior. No caso dunha hipoteca de 100.000 euros a 20 anos, pola que se pagan 620 euros, a mensualidade pasaría a ser duns 470 se se amplía unha década máis. Deste xeito, ao aumentar o tempo en que se abona o préstamo, redúcese o importe das cotas e quen atravesa por un problema económico transitorio pode sufragar os gastos con máis facilidade.
Iso si, con esta ampliación, a longo prazo a hipoteca sairá moito máis cara porque hai que pagar intereses durante máis anos. No entanto, no momento no que a situación financeira do usuario mellore, pode volver aos prazos iniciais.
O custo desta operación pode roldar 100 euros en concepto de gastos de notario e de rexistro. Algunhas entidades aplican ademais unha comisión por modificar as condicións do contrato, que non pode ser superior ao 0,1% do capital que queda pendente. No caso de que falten por pagar 100.000 euros, habería que abonar 100.
É habitual que o banco non acepte esta ampliación cando a hipoteca xa ten uns prazos de devolución longos, polo que as persoas que contrataron o seu préstamo a 40 anos terán que buscar outra alternativa.
Solicitar un período de carencia.
Durante un tempo -poden ser varios meses ou máis dun ano-, o cliente non se fai cargo da hipoteca. Hai varias opcións: non amortizar o capital, non abonar os intereses ou a carencia total, que suporía non pagar por ningún destes dous conceptos no prazo fixado. En ocasións, esta posibilidade recóllese no contrato e, outras veces, o banco propón esta saída a quen non poden custear os gastos. É un alivio momentáneo para os clientes, pero a longo prazo sae máis caro porque o capital pendente de amortización non se reduce. Pasado o período de carencia, hai que pagar unha cota máis elevada todos os meses ou ben alongar o tempo en que se devolve o diñeiro.
Non podo nin renegociar
Coa poxa pódese perder a vivenda, bens presentes e futuros, e mesmo, as propiedades do avalista
As citadas opcións son as aplicadas de maneira habitual cando o cliente non pode pagar as cotas, pero aínda conta coa posibilidade de facer fronte aos gastos se o banco mellora as condicións. No entanto, isto non sempre é así e, en numerosas ocasións, as circunstancias persoais son tan negativas que a opción de devolver o diñeiro desvanécese.
Nestes casos, é vital non chegar á poxa pública. Conseguir ingresos extra, alugar unha parte da vivenda, pola en venda ou declararse en quebra son alternativas que poden salvar ao debedor da ruína absoluta.
Conseguir ingresos extra.
A miúdo, coas solucións propostas polo banco, o cliente pode pagar a súa hipoteca e a posibilidade de embargo queda nun mal recordo. Se non é así, mentres se sopesan outras alternativas, o importante é conseguir o diñeiro para evitar a falta de pagamento.
Quen chegou a esta situación tentaría por todos os medios conseguir ingresos extra. Atopar traballo permitiría sanear a economía, pero hoxe é unha tarefa case imposible. Outra opción é pedir un préstamo a un familiar ou a un amigo, pero é probable que isto xa se fixese. Que opcións quedan entón?
Alugar unha habitación da vivenda permitiría obter ingresos extra á familia. É certo que é incómodo compartir a casa cun descoñecido, pero as opcións son poucas. Se se poden obter 200 ou 300 euros ao mes, estaríase máis preto de poder abonar as cotas. Se á habitación súmaselle a alimentación e a limpeza da roupa do inquilino, é dicir, pensión completa, os ingresos incrementaríanse ata 600 euros ou máis.
Se non queda outro remedio, quen ten a débeda pode alugar a vivenda completa e irse a casa duns familiares. Os ingresos serían superiores e, aínda que supoña unha molestia, podería ser unha solución temporal aos seus problemas. Pero hai moitas vivendas en aluguer, polo que habería que fixar un prezo máis barato que o de mercado para arrendala coa rapidez que se require nestes casos.
Se ningunha destas opcións é posible ou non compensa, ao interesado queda vender algo de valor, como o coche. Pode ser moi incómodo trasladarse en transporte público desde determinadas localidades ou barrios e talvez o tempo investido sexa o dobre, pero as opcións son limitadas. A venda de ouro ou o empeño de xoias durante un tempo tamén poden sacar á familia dun apuro.
Aínda que todas estas alternativas parezan desesperadas, hai que ter en conta que a outra posibilidade sería perder de maneira definitiva a vivenda, o resto dos bens presentes e futuros e pór en perigo o patrimonio dos avalistas sen que con isto a débeda quede saldada.
Tentar que o banco acepte a dación en pago.
Cando ningunha das medidas anteriores ha dado resultado, desfacerse da casa é unha das poucas alternativas que queda e hai que facelo da maneira máis vantaxosa para quen ten o problema. Se a entidade aceptase a dación en pago, quedaría co piso e a débeda estaría saldada. É moi difícil conseguilo, pero non imposible, e sempre se pode tentar, aínda que as posibilidades de éxito sexan moi remotas.
Cando a entidade ve que non poderá cobrar o resto do diñeiro no futuro, pode desistir e aceptar a casa como pago. Isto pode suceder cando non hai avalista, o debedor non ten nómina e é difícil que volva tela ou se irá ao estranxeiro para non volver. O proceso xudicial pode ser máis custoso que o diñeiro que o banco obtería.
Vender a vivenda.
O mercado inmobiliario ha caído en picado, é difícil atopar comprador e este tamén ten problemas para conseguir un crédito, de modo que a miúdo só queda malvender polo importe que se deber -ou algo máis-. Aínda que pareza que esta é a peor das solucións, a outra alternativa é recibir un importe moi reducido en poxa pública e, ademais, manter unha débeda co banco e sufragar as costas xudiciais do proceso que se desenvolva despois.
Tamén é posible contactar con intermediarios que se dedican a adquirir vivendas por un prezo algo superior ao da débeda antes de que se embarguen e vendelas despois a prezos baratos a compradores interesados.
Declararse en quebra familiar.
Este procedemento xudicial permite que un particular paralice os pagos, os intereses da débeda e a execución dos bens. Páctanse novas condicións cos acredores, de maneira que lle sexa máis fácil devolver o diñeiro.
No entanto, aínda que os resultados poden ser moi positivos, non é un procedemento fácil nin de carácter gratuíto. Ademais de ir acompañado dun avogado, ha de presentar unha serie de documentos cuxa elaboración non é sinxela, polo que con frecuencia é necesario contar con asesoramento xurídico. En todo caso, hai que pagar a débeda, aínda que sexa con mellores condicións.
Cando a entidade comproba que un cliente non pagou unha mensualidade, o habitual é que se poña en contacto con el para saber se é un erro e pedirlle que faga efectivo o ingreso. Se leva varios meses sen abonar as cotas, tras avisarlle da necesidade de que o faga, iníciase o procedemento de execución hipotecaria.
O xulgado non pide xa o diñeiro que non devolveu, senón o do préstamo na súa totalidade, a un interese que pode roldar o 20%, en función do que figure no contrato. Aplícase neste caso a cláusula de vencemento anticipado, que permite ao banco esixir o reintegro de todo o capital pendente.
Se non se fai fronte ao pago, despois duns meses, a vivenda pasa a poxa pública e, se ninguén poxa por ela, o banco adxudicaralla polo 60% do seu valor, que ademais baixou coa crise.
O propietario tería que abandonala e custear o resto da débeda que, xunto cos intereses de demora e as costas xudiciais, pode ser o dobre que a que tiña nun principio. Para conseguir o diñeiro restante, poderáselle embargar a nómina -salvo o mínimo que non se pode tocar-, a vivenda dos familiares que lle apoiaron ou outros bens que sexan propiedade tanto do debedor como do avalista.
