Do mesmo xeito que ocorre con consérvalas de peixe ou de verduras, as sopas de sobre atópanse entre os produtos que poderiamos chamar “de fondo de armario”. É dicir, é dos que gardamos na despensa por si xorde un imprevisto, debido, sobre todo, a que teñen una longa vida útil e prepáranse de forma fácil e rápida. Pero non só cómpranse por iso. Tamén moitas persoas consúmenas de forma habitual. É recomendable?
As sopas de sobre teñen algunhas vantaxes, como a súa baixo prezo, a facilidade e a comodidade que supón o seu transporte e almacenamento e a súa variedade de sabores ou receitas, que é cada vez maior. Isto último, que en principio é vantaxoso, tamén pode converterse nun inconveniente ao facer a compra, porque cando hai tantas opcións dispoñibles é máis difícil tomar una decisión.
Sopas de sobre: as aparencias poden enganar
A primeira vista, a maioría destes produtos parecen moi similares. Todos eles presentan o mesmo formato de envase: un sobre con medidas case idénticas. Tamén teñen una estética moi parecida: o nome do produto (por exemplo, “sopa de pito” ou “sopa de tenreira”), xunto con una imaxe do prato preparado e dalgún dos ingredientes.
Se quedamos tan só co nome e coas imaxes, poderiamos chegar a pensar que algúns destes produtos están compostos principalmente por carne (por exemplo, de pito ou de tenreira), pero en realidade non é así. Podemos atopar una pista se observamos a parte frontal deses envases, onde se mostra una imaxe do prato xa preparado. Así poderemos ver que nesas sopas o ingrediente máis abundante é a pasta (fideos, estrelas…).
Se queremos coñecer con detalle a súa composición, o máis recomendable sempre é ler a etiqueta con detemento. Uno dos elementos máis importantes é a denominación legal de venda, na que se indican algunhas das características do produto (por exemplo, “sopa deshidratada de ave con fideos”). Na lista de ingredientes móstranse os elementos que compoñen o produto en orde decreciente, segundo a cantidade na que se atopan. Ademais, cando no envase destácase algún dos ingredientes, xa sexa por medio de palabras ou de imaxes, debe indicarse a súa cantidade concreta na etiquetaxe. Con estas pistas xa podemos ter una idea moito máis certeira da composición real de cada produto.
Así poderemos confirmar que nas sopas de pito, ave e tenreira, o ingrediente principal non é a carne, senón a pasta, cunha proporción que vai desde o 69 % da Sopa de Pito Knorr até o 76 % da Sopa de Ave e Fideos Galiña Branca.
Canta carne conteñen estas sopas?
Coloquialmente chamamos “sopa de pito” ou “sopa de tenreira” aos pratos que cociñamos a partir dun caldo ao que engadimos pasta e que obtivemos previamente cocendo carne e verduras. Polo xeral, retiramos estes últimos ingredientes antes de engadir a pasta, así que no prato final non queda case nada deles, máis aló do sabor, o aroma e algún pequeno anaco. Algo parecido ao que ocorre nas sopas comerciais. Nestes produtos a carne atópase en proporcións moi pequenas, entre o 2 % e o 0,5 %.
A pesar diso, este ingrediente forma parte protagonista no nome: sopas “de pito”, “de ave” ou “de tenreira”. Desde un punto de vista estrito, sería máis rigoroso denominalas “sopa de pasta”, dado que é o ingrediente principal. Pero, como eses nomes son os que utilizamos habitualmente, poderiamos considerar que son ben coñecidos e sabemos a que se refiren, de modo que non dan lugar a engano. É dicir, trátase dun nome consagrado polo uso e por iso empréganse tamén como denominación de venda.
Nas sopas de pito, a proporción de carne está comprendida entre o 1,6 % de Knorr até o 1,1 % de Eroski. Todas as sopas de ave conteñen carne de pito, en proporcións que van desde o 2 % de Eroski até o 0,8 % de Galiña Branca e Knorr. Por último, nas sopas de tenreira, as proporcións están comprendidas entre o 1 % de Galiña Branca e o 0,5 % de Knorr.
E verduras?
Na Sopa de Cebola e na Sopa Doce Verduras, ambas as de Knorr, si atopamos una cantidade significativa do ingrediente que lles dá nome: un 34 % de cebola e un 32 % de verduras, respectivamente. Iso si, a Sopa Doce Verduras de Knorr só contén 10 verduras e hortalizas (11, se contamos a pataca) e non 12, como indica o seu nome. En concreto, este produto está elaborado con zanahoria, allo porro, xudías verdes, apio, cabaza, coliflor, cebola, guisante, chirivía e nabo.
Imaxe: bluebirdprovisions
Potenciadores de sabor nas sopas de sobre
Xunto aos ingredientes máis nobres, como as verduras, a carne ou a pasta, figuran moitos outros que cumpren diferentes funcións. Entre eles atópanse os potenciadores de sabor, que, como o seu nome indica, engádense paira realzar os sabores e os aromas.
O máis popular é, sen dúbida, o glutamato monosódico, un aditivo que adoita causar receos, debido a que existen moitos mitos sobre el, como o que di que o seu consumo é perigoso e provoca efectos adversos, como dor de cabeza. Con todo, este composto é seguro. De feito, o glutamato é a forma ionizada do ácido glutámico, uno dos aminoácidos máis abundantes no noso organismo e que cumpre importantes funcións metabólicas. Ademais, está presente en forma de glutamato monosódico nalgúns organismos como as algas.
Este aditivo non só realza os sabores, tamén ten un gusto moi característico. Coñécese co nome de umami e é un dos sabores básicos, xunto co doce, o salgado, o ácido e o amargo. Este sabor está presente de forma natural en diversos alimentos, como as algas, o queixo curado ou o xamón, e tamén podemos atopalo en moitos produtos precocinados, debido a que conteñen glutamato engadido. En moitos destes alimentos preparados o sabor do glutamato é demasiado intenso e enmascara o resto de ingredientes, o que fai que numerosas persoas prefiran evitar a súa presenza, en busca dun sabor máis parecido ao das receitas caseiras. Isto, sumado á mala fama infundada deste composto, levou a moitos fabricantes a evitar o seu uso na elaboración dos seus produtos. Iso non significa que non se utilicen potenciadores de sabor, senón que se utilizan alternativas.
A estratexia da “etiqueta limpa”
En todas salvo nas Sopas Knorr de Ave e de Pito, que conteñen glutamato sódico, empréganse extractos de fermento ou proteína vexetal hidrolizada. Eses ingredientes conteñen de forma natural ácido glutámico, así que vén ser o mesmo que empregar glutamato sódico. A diferenza é que adoitan pasar desapercibidos na lista de ingredientes porque o fabricante non os declara como potenciadores de sabor, que é a súa función. Así consegue que a lista de ingredientes non teña nomes que parezan estraños ou “pouco naturais” para que non cause rexeitamento ao consumidor. Esta estratexia coñécese coloquialmente como “etiqueta limpa” ou clean label.
Outro exemplo, o antioxidante butilhidroxianisol (E320), que se emprega na Sopa Doce Verduras Knorr, substitúese no resto das sopas de Knorr ou nas de Eroski por extracto de romeu, un aditivo con mellor imaxe.
Os aditivos pódense indicar na lista de ingredientes co seu nome (extracto de romeu) ou polo seu código (E392), aínda que o produtor adoita elixir a opción que menos temores poida suscitar. Iso si, diante do ingrediente debe declararse sempre a función que desempeña no alimento. No caso do antioxidante si se fai, pero noutros, non, como nos extractos de fermento ou na proteína vexetal hidrolizada, que actúan como potenciadores de sabor.
Algo parecido ocorre con algúns colorantes. En varios produtos emprégase caramelo e declárase como tal; por exemplo, na Sopa de Tenreira de Eroski. Pero noutros, como en todos os produtos de Knorr analizados, utilízase o jarabe de caramelo como colorante, pero non se indica a súa función.
Que máis teñen estas sopas?
Xunto aos ingredientes anteriores, nas sopas normalmente empréganse outros que cumpren diferentes fins. Entre eles atópanse os seguintes:
- Aromas e especias. Utilízanse paira achegar aroma, sabor e cor ao produto.
- Espesantes. Ingredientes como a fécula de pataca, o almidón de millo ou a fariña de trigo engádense paira dar corpo ao caldo.
- Graxas. Empréganse, sobre todo, paira achegar sabor e mellorar a textura. O tipo de graxa varía entre os diferentes produtos.
- Sal. Polo xeral, está presente en cantidades notables: ao redor de 2 gramos por ración.
