A cociña é unha das estancias centrais dunha casa, sobre todo durante as datas do Nadal, cando se preparan todo tipo de receitas e pratos. Por tanto, mellorar as condicións de manipulación dos alimentos e as pautas de hixiene é primordial para garantir a seguridade alimentaria. E é que debe terse en conta que os microorganismos patógenos poden sobrevivir en numerosas áreas desta estancia. O artigo detalla cales son as zonas da cociña ás que debe prestarse maior atención e que utensilios e outros obxectos merecen especial coidado.
Salmonella, E. coli ou Listeria monocytogenes son algunhas das bacterias que poden estar en calquera cociña. Aínda que non ven, atópanse en calquera lugar, sobre todo en ambientes húmidos, como os fregaderos. Manter a limpeza das distintas partes da cociña, así como dos utensilios que se utilizan, é fundamental para evitar a aparición de patógenos. E o é principalmente durante os días de Nadal, que é cando se incrementa a actividade nas cociñas domésticas debido ás celebracións familiares e con amigos propias destas festas.
Hixiene nas distintas zonas da cociña
Encimeras. É moi importante manter as encimeras limpas porque nelas se traballa a preparación de alimentos. Se non están impolutas, as bacterias propáganse. Por tanto, deben limparse antes de empezar a facer a comida e ter especial coidado de non pór no mesmo lugar alimentos crus e cocidos, a menos que se haxa higienizado a fondo.
Neveira. Para que este electrodoméstico exerza de forma efectiva o seu traballo (retardar o crecemento de microorganismos patógenos) é importante, ademais de colocar ben os alimentos e non sobreexceder a capacidade de almacenamento, limpala con certa periodicidade. A pesar de que poida parecer limpa, é probable que conteña patógenos, sobre todo nos recunchos dos andeis ou caixóns. Basta con empregar auga quente e algún desinfectante suave.
Fregadero. Os fregaderos son un dos puntos críticos nunha cociña. Ademais de ser unha das zonas máis húmidas, nel aparecen restos de alimentos, dous factores que poden axudar a que esta área se converta nun foco infeccioso. Para impedilo, debe evitarse que se acumulen gua e humidade en posibles recunchos, así como asegurar que as xuntas están en boas condicións para que non se formen bacterias. A limpeza e desinfección son fundamentais en todo este sector, incluíndo billas.
Tiradores de armarios e electrodomésticos. O microondas e o forno, moi utilizados nas cociñas domésticas, xogan un papel decisivo na seguridade dos alimentos, sempre que se sigan certas pautas de limpeza, tanto do exterior como do interior. No microondas, as esquinas e o prato giratorio son as zonas máis sensibles porque é onde se acumulan máis bacterias. No forno, a sucidade pode proceder de salpicaduras e derrames de graxa. É aconsellable lavar o forno despois de cada uso para evitar que a sucidade se amontoe. Tamén debe prestarse atención á limpeza dos robots de cociña, os seus accesorios e todos os recunchos de difícil acceso. A parte que non se desmonta pode limparse cun pano húmido en auga e un xabón neutro. É importante, nestes casos, secar ben despois de lavar e desinfectar, ademais de gardalo nun lugar fresco e sen humidade.
Cubo de lixo. É importante manter o cubo do lixo tapado, lonxe da zona onde se manipulan alimentos para evitar posibles contaminacións. Debe baleirarse, limpar e desinfectar a diario. Hai que ter especial coidado en lavarse as mans cada vez que se ande con lixo.
Limpeza de utensilios e outros obxectos
Ademais das áres descritas, os microorganismos patógenos tamén poden propagarse a través doutros obxectos como:
Trapos e estropajos. Estes obxectos poden pasar de ser o principal aliado da limpeza a un dos reservorios de patógenos. Tanto un como outro teñen unha gran capacidade para transportar xermes. Os trapos de cociña deben lavarse con frecuencia; aconséllase non exceder as 24 horas de uso, aínda que isto non garante que non crezan as bacterias. Tamén é recomendable substituílos por papel de cociña. No caso dos estropajos, a humidade e as microgrietas que se forman fan destes obxectos un fogar “acolledor” para bacterias como Campylobacter. Para que isto non suceda, é aconsellable empregar un sistema de rotación con dúas esponxas, eliminar os restos de comida ou manter a esponxa seca se non se utiliza.
Táboas de cortar. Deben limparse con auga quente e xabón despois de cada uso, enjuagar con auga limpa e secar ben, mellor con papel de cociña. Non deben deixarse a remollo porque se facilita o crecemento bacteriano. Hai que prestar atención a que non queden restos de comida orgánica na táboa e é mellor empregar distintas táboas para os diferentes grupos de alimentos e evitar contaminacións cruzadas, sobre todo entre ingredientes crus e cocidos. Son preferibles os materiais de plástico ou cristal. As de madeira é aconsellable lijarlas de cando en vez e limpalas ben. Todo iso axuda na prevención de Staphylococcus aureus ou Salmonella, entre outras.
Utensilios. Coitelos, tixolas ou cristalería deben manterse tamén sempre limpos e nunhas condicións adecuadas para evitar riscos bacterianos. Non teñen que ter roturas, nin gretas nin outras imperfeccións similares e deben ser fáciles de limpar. Non se poden compartir utensilios e debe prestarse atención ás superficies de recipientes, bandexas, cacerolas ou tostadoras.
Mans. A hixiene de mans é primordial nunha cociña. Hai que lavarllas con auga tépeda e xabón durante uns 15 segundos antes de empezar a manipular alimentos e despois de manipular un alimento e antes de preparar outro. Debe prestarse especial atención ás uñas e aclarar baixo o chorro de auga para retirar os restos de xabón. As mans deben secarse ben, preferiblemente con papel dun só uso.
En caso de ter mascotas, debe terse en conta que a comida e a auga dun gato ou un can na cociña pode converterse en foco de pragas e microbios. Cando se está cociñando, non se debe xogar co animal nin tocalo, nin deixar que se suba á encimera ou a mesa. E é que calquera animal, por moi limpo e aseado que estea, pode ser foco de contaminación a través dos pelos ou as patas.
